Dự cuộc họp báo có ông Trần Duy Hải - Phó chủ nhiệm UB Biên giới quốc gia, ông Hà Lê  - Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư, Bộ NN&PTNT, ông Lê Hải Bình - người phát ngôn Bộ Ngoại giao, ông Ngô Ngọc Thu - Phó Tư lệnh Cảnh sát biển VN.

Mở đầu họp báo, ông Lê Hải Bình nói, đã 1 tháng kể từ khi xảy ra vụ việc TQ hạ đặt giàn khoan trái phép trong vùng thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của VN, hành động bỏ qua các khuyến nghị chính đáng của cộng đồng quốc tế, ảnh hưởng an ninh hàng hải ở Biển Đông, tác động tiêu cực nỗ lực phục hồi kinh tế châu Á - TBD.

VN kiên trì trao đổi tiếp xúc với TQ, kiên trì theo đuổi biện pháp hòa bình, kiên quyết yêu cầu TQ đưa giàn khoan ra khỏi vùng biển VN, các biện pháp ngoại giao được cộng đồng quốc tế ủng hộ.

Nhưng TQ vẫn tiếp tục và thậm chí có hành vi hung hăng hơn, liên tục đưa ra luận điệu vu cáo đổ lỗi cho VN, đưa ra cái gọi là chủ quyền đối với Tây Sa, thực tế là Hoàng Sa của VN.

Tiếp đó, ông Trần Duy Hải thông báo về tình hình và các phương thức đấu tranh của VN.

Trong hơn 1 tháng qua, VN nỗ lực đối thoại trao đổi với TQ nhiều hình thức, yêu cầu chấm dứt hành vi phạm của mình, rút giàn khoan và tàu hộ tống ra khỏi vùng biển chủ quyền của VN, để hai bên trao đổi các biện pháp kiềm chế, đến nay có hơn 30 cuộc tiếp xúc của VN.

Cộng đồng quốc tế đánh giá cao sự kiềm chế của VN. Nhưng TQ không dừng lại ở các hoạt động bất hợp pháp mà còn vu cáo, xuyên tạc VN, trên thực địa có nhiều hành động leo thang, mở rộng phạm vi hoạt động của giàn khoan, vị trí di chuyển mới của giàn khoan vẫn nằm trong vùng thềm lục địa của VN. TQ gia tăng các tàu hộ tống các loại, có lúc lên tới 140 tàu, trong đó có tàu quân sự, tàu hộ vệ tên lửa, tàu đổ bộ, nhiều máy bay chiến đấu hoạt động ở khu vực giàn khoan 981.

Các tàu TQ có hành vi hung hăng, chủ động tấn công, cố tình đâm va, phun vòi rồng công suất cao vào các tàu chấp pháp, dân sự của VN, làm cho nhiều cán bộ kiểm ngư bị thương, gây hư hỏng tàu VN.

Tàu TQ đâm chìm tàu cá ĐNa 90151 làm cho tình hình căng thẳng. Tàu TQ tìm cách ngăn cản tàu VN đến cứu hộ tàu này.

Tàu TQ cũng đâm thủng tàu của cảnh sát biển 2016 của Cảnh sát biển VN, làm trầm trọng hành động ở Biển Đông, gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế, VN kiên quyết phản đối hành động này.

Bộ Ngoại giao lần thứ hai có công hàm, một lần nữa yêu cầu TQ rút giàn khoan, tàu hộ tống để hai bên đàm phán tính pháp lý của giàn khoan nhưng TQ lảng tránh, không trả lời công hàm.

Bộ Ngoại giao tiếp tục gửi công hàm, yêu cầu TQ chấm dứt hành động, rút giàn khoan và các phương tiện ra khỏi vùng biển VN, yêu cầu giải quyết tranh chấp trên biển cũng như vấn đề liên quan hành động hạ đặt giàn khoan thông qua đàm phán, các biện pháp hòa bình.

VN mong muốn cộng đồng quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động sai trái của TQ.

Ông Ngô Ngọc Thu cho biết:

Sau hơn 1 tháng TQ hạ đặt trái phép giàn khoan:

Ngày 27/5, TQ tiến hành di chuyển giàn khoan đến vị trí mới nằm ở Đông Nam đảo Tri Tôn, vẫn nằm trong vùng thềm lục địa VN.

Từ khi đưa giàn khoan đến vùng đặc quyền kinh tế VN, TQ sử dụng một lực lượng tàu bảo vệ đông đảo, thường xuyên từ 40, có ngày cao điểm 140 chiếc.

Lực lượng tham gia bảo vệ giàn khoan bao gồm tàu hải cảnh, hải giám, hải tuần, các tàu dịch vụ, phục vụ cho hạ đặt giàn khoan, tàu vận tải, đặc biệt sử dụng tàu cá vỏ sắt cao nhất 400 tấn/chiếc, số lượng tàu cá thường xuyên tăng, có ngày cao điểm 60 chiếc.

Đặc biệt nghiêm trọng, TQ đưa tàu chiến đến khu vực giàn khoan 981. TQ đưa 6 loại tàu chiến hiện đại: tàu hộ vệ tên lửa, khu trục tên lửa, tuần tiễu tấn công nhanh, tuần tiễu săn ngầm, tàu quét mìn, tàu đổ bộ.

Ngoài ra, TQ huy động máy bay các loại hoạt động thường xuyên trên vùng giàn khoan, có máy bay trinh sát, cảnh báo xa, máy bay trực thăng, kể cả máy bay chiến đấu.

Ngày cao điểm 27/5, TQ sử dụng 9 lần chiếc tàu chiến đấu hộ tống giàn khoan vị trí ban đầu đến vị trí mới.

Phương thức hoạt động bảo vệ tàu TQ tại khu vực giàn khoan: tổ chức vòng bảo vệ cho giàn khoan. vòng 1 khoảng cách 1-3 hải lý. Vòng 2 trong khoảng 5-7 hải lý gồm tàu chấp pháp, hải cảnh, hải giám. Vòng 3 gồm tàu chiến, tàu cá công suất lớn.

TQ chia các tàu bảo vệ thành các nhóm, thường xuyên bám sát các tàu của lực lượng cảnh sát biển và kiểm ngư VN. Khi tàu VN tiếp cận giàn khoan, yêu cầu rút giàn khoan thì tàu TQ bao vây hai mạn, trước, sau, chủ động sử dụng các tàu có khả năng cơ động cao đâm thẳng vào tàu VN.

TQ còn sử dụng các vòi rồng, súng bắn nước có công suất lớn phun trực tiếp vào tàu VN với áp suất nước cao, tác động làm vỡ cửa kính, gây thương tích cho kiểm ngư viên VN.

Ngoài việc tổ chức đâm va, phun nước, TQ sử dụng máy phát, âm tần, đèn pha công suất lớn chĩa về tàu VN. Những dụng cụ này gây ảnh hưởng sức khỏe, tâm lý của các chiến sĩ VN.

Ngày 26/5, tàu cá TQ đâm chìm một tàu cá của ngư dân VN, tại Tây Nam giàn khoan 17 hải lý. Trong quá trình tàu cá VN cứu vớt ngư dân thì tàu khác của TQ ngăn cản không cho việc thực hiện cứu vớt người bị nạn.

Thời gian từ khi TQ hạ đặt giàn khoan đến nay, các tàu của TQ đã tiến hành làm hư hỏng, đâm va, gây hư hỏng cho tổng số 24 tàu thực thi pháp luật VN.

Ngày 1/6, lúc 16h30, tàu TQ tiến hành đâm thẳng vào tàu 2016 của Cảnh sát biển VN, làm cho tàu thủng 4 lỗ ở mạn phải, cực kỳ nguy hiểm, nếu sâu nữa nước tràn gây chìm tàu.

Từ hôm qua đến nay, lực lượng của TQ tiếp tục hành đông đâm va, phun nước vào tàu VN, tàu 630 và tàu của kiểm ngư VN.

VN đưa ra hiện trường số lượng hạn chế thực thi Pháp Luật, xua đuổi việc xâm phạm trái phép của giàn khoan và tàu bảo vệ.

Lực lượng tàu VN thực hiện tuyên truyền yêu cầu rút giàn khoan bằng loa phóng thanh 3 thứ tiếng Việt - Trung - Anh, căng băng rôn. VN không sử dụng hình thức khác trên hiện trường.

Mặc dù bị bị tàu TQ đâm va, nhưng lực lượng thực thi Pháp Luật VN hết sức kiên trì, kiềm chế, thể hiện sự có mặt bảo vệ quyền chủ quyền, quyền tài phán. Chúng tôi tiếp tục có mặt trên biển để thực thi nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền.

Sau đó, Bộ Ngoại giao chiếu clip về tình hình thực địa.

Cục Kiểm ngư cũng chiếu clip tàu cá TQ đâm vào tàu cá VN. Các hình ảnh ghi lại cho thấy tàu cá VN nhỏ bé hơn rất nhiều tàu TQ nhưng bị tàu TQ đâm hạ cho đến khi chìm mới thôi.

Tiếp đó là phần trao đổi với báo chí:

Tiền Phong: TQ đã nhiều lần di chuyển giàn khoan, xin Cảnh sát biển có thể nói rõ vị trí hiện nay của giàn khoan. Tại sao TQ lại di chuyển nhiều như vậy?

Ông Ngô Ngọc Thu: Việc TQ sau khi hạ đặt giàn khoan ở Tây Nam Tri Tôn thì đến 27/5 di chuyển vị trí mới. Đây là giàn khoan nước sâu, độ sâu hạ đặt trên 1000m. Việc định vị giàn khoan vào đúng vị trí khoan thì phải dịch chuyển là bình thường, đến nay, vị trí của giàn khoan đã ổn định.

Ông Lê Hải Bình: Dù di chuyển thế nào, cho đến lúc này, vị trí của giàn khoan vẫn nằm sâu trong vùng thềm lục địa của VN, vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền, quyền tái phán của VN...

Đại Đoàn Kết: Vừa qua liên tiếp xảy ra các vụ tàu TQ tấn công gây thương tích cho tàu VN, đề nghị Cục Kiểm ngư đánh giá hành động của TQ.

Ông Hà Lê: Các tàu cá VN bị tàu TQ khống chế, gây thương tích đều là tàu cá đang khai thác hải sản bình thường tại ngư trường truyền thống, vùng đặc quyền kinh tế của VN. Vụ việc tàu TQ gây ra xâm phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển, Tuyên bố DOC.

Những hành động của TQ ảnh hưởng nghiêm trọng khai thác thủy sản của ngư dân VN, đe dọa tính mạng ngư dân VN, chúng tôi cực lực phản đối và lên án hành động vô nhân đạo này.

Một báo nước ngoài: Tuần trước có đoàn UB Đối ngoại của Quốc hội Mỹ đến VN. VN có kỳ vọng Hoa Kỳ hỗ trợ như thế nào để bảo vệ chủ quyền?

Ông Lê Hải Bình: Duy trì hòa bình, ổn định an ninh an toàn hàng hải là lợi ích, trách nhiệm nghĩa vụ của các bên liên quan cả trong và ngoài khu vực. Mỹ là cường quốc thế giới, châu Á- TBD. Thời gian qua Mỹ có tiếng nói nhằm đóng góp cho hòa bình, đóng góp giải quyết căng thẳng, mong Mỹ tiếp tục có tiếng nói, vào việc giải quyết tranh chấp khu vực thông qua luật pháp quốc tế.

AFP: Tôi nghĩ bất cứ người VN nào khi xem những hình ảnh trên thực địa đều rất giận dữ. Tại sao Chính phủ VN không cho phép người dân VN biểu tình hòa bình trước cửa Đại sứ quán TQ ở Hà Nội?

Ông Lê Hải Bình: Khi xem những hình ảnh này, người dân VN rất phẫn nộ. Không chỉ vậy cả cộng đồng quốc tế, những người ủng hộ duy trì hòa bình, ổn định, giải quyết tranh chấp hòa bình cũng phẫn nộ. Chúng tôi tiếp tục kiên trì các biện pháp hòa bình để giải quyết căng thẳng.

Thông tin hỏi không có cơ sở. Người dân VN có quyền biểu thị lòng yêu nước theo quy định Pháp Luật. Trên toàn thế giới, ở nhiều nơi diễn ra hoạt động phản đối hành vi ngang ngược vi phạm Pháp Luật quốc tế.

Báo: Trong 1 tháng qua VN kiên trì theo đuổi biện pháp hòa bình đối với hành động ngang ngược của TQ. Tuy nhiên thông tin thực địa cho thấy TQ không hề có ý định xuống thang căng thẳng. VN có biện pháp gì để TQ phải tuân thủ luật pháp quốc tế?

Phát biểu của các nước lớn vừa qua như Mỹ, Nhật khiến cho TQ bất bình, trong khi phát ngôn TQ không đồng tình lời kêu gọi của các nước về tuân thủ luật pháp quốc tế. VN đánh giá thế nào về tiếng nói cộng đồng quốc tế?

Bộ Ngoại giao có ủng hộ ý tưởng Hội Nghề cá Đà Nẵng, tàu ngư dân bị đâm chìm kiện tàu TQ ra tòa không?

Ông Trần Duy Hải: Hơn 1 tháng qua, VN nỗ lực ngoại giao giải quyết tình hình căng thẳng Biển Đông nhưng TQ đến nay vẫn bất chấp nỗ lực ngoại giao, kêu gọi của cộng đồng quốc tế và tiếp tục leo thang. VN tiếp tục kiên trì biện pháp đấu tranh thông qua biện pháp hòa bình để giải quyết bất đồng trên cơ sở luật pháp quốc tế, Hiến chương LHQ, tiếp tục nỗ lực ngoại giao với TQ để cố gắng giải quyết vấn đề. Đồng thời cân nhắc biện pháp tiếp theo để giải quyết, bảo vệ quyền lợi ích của VN.

Thực tế cộng đồng quốc tế đã có tiếng nói mạnh mẽ phản đối việc làm của TQ, có lẽ lần đầu tiên cộng đồng quốc tế có phản ứng mạnh mẽ như vậy về tình hình ở Biển Đông. Tiếng nói này có vai trò quan trọng về duy trì hòa bình, ổn định, ngăn chặn hành động leo thang mới của TQ, mong có tiếng nói hơn nữa để ngăn chặn hành động leo thang.

Về vụ kiện: các vụ kiện quốc tế đều phức tạp, nếu tàu VN kiện tàu TQ là dân sự thôi. Nhưng hành động của TQ ở đây liên quan đến chủ quyền, quyền tài phán, nên không chỉ là hành động dân sự thông thường. Nên vụ kiện không giải quyết hết vấn đề. Mọi biện pháp đều nghiên cứu nhưng phải chọn biện pháp tối ưu.

VTC: Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Hoa Xuân Ánh nói rằng VN điều động nhiều tàu quấy nhiễu tàu TQ. Bà Oánh nói VN hơn 120 lần đâm vào tàu công vụ của TQ, đe dọa an toàn hàng hải ở Biển Đông. Bộ Ngoại giao có phản ứng về điều này?

TQ cho lưu hành công hàm tại LHQ để phản đối, vậy Bộ Ngoại giao VN bình luận gì?

Ông Trần Duy Hải: Nội dung công hàm của TQ lưu hành ở LHQ, phát biểu của Hoa Xuân Ánh có điểm chung là xuyên tạc sự thật, bóp méo tình hình thực tế. Clip cho thấy tàu TQ ngang nhiên đâm tàu VN, ngay cả TQ không đưa ra được hình ảnh tàu VN tấn công tàu TQ cả. Chúng tôi bác bỏ luận điệu nêu trong công hàm của TQ và của bà Oánh.

Ngay hành động của TQ cố tình đâm va tàu VN, phun vòi rồng công suất lớn cũng đã được phương tiện truyền thông của TQ đưa tin công khai. TQ đã thừa nhận ngay hành động của họ. VN chỉ có tàu dân sự hoạt động ở khu vực này.