Nguồn thu bán vé dành để trùng tu nhà cổ

Từ tháng 12/1999, UNESCO công nhận cả TP. Hội An là một quần thể di tích, mỗi di tích đều có niên đại từ 300-400 năm, trong đó 65% là sở hữu di tích tư nhân.

Qua thời gian, hiện nhiều di tích, nhà cổ đang xuống cấp rất nghiêm trọng, đòi hỏi một nguồn kinh phí trùng tu rất lớn. Kinh phí trùng tu 1 ngôi nhà cổ gấp 5 lần xây 1 ngôi nhà mới. Từ nguồn lực cá nhân, người dân không thể đủ sức. Trong khi đó, không phải gia đình nào cũng kinh doanh. Có những gia đình chỉ mở cửa cho khách vào tham quan miễn phí. Nguồn kinh phí trích từ nguồn thu ngân sách là không thể đủ.

Bí thư TP. Hội An Nguyễn Sự chia sẻ, việc bán vé tham quan vào các khu phố cổ là một việc làm chính đáng nhằm mục đích có kinh phí trùng tu, bảo tồn các di sản, tổ chức thêm các hoạt động văn hóa truyền thống phục vụ du khách: “Tôi khẳng định nguồn thu này quay trở lại phục vụ cho nhân dân, bảo tồn di sản, chứ không phải dùng cho các hoạt động khác của Thành phố”.

Mặc dù Quảng Nam cũng đã cho phép trích 75% nguồn thu du lịch để sử dụng cho mục đích bảo tồn di tích, xây mới cơ sở hạ tầng, an toàn trật tự, vệ sinh môi trường… phục vụ du khách, nhưng con số này vẫn không đủ đáp ứng yêu cầu bảo tồn di tích xuống cấp.

Cách thực hiện chưa linh hoạt và máy móc

Việc thu phí vào Hội An thực ra đã áp dụng từ năm 1995. Thực tế, thời gian qua nguồn thu từ phí bán vé khách tham quan Hội An đã góp thêm kinh phí cùng với Nhà nước trùng tu, tôn tạo các di tích. Trên thế giới cũng có 22 thành phố, di tích thu phí tham quan và nguồn ngân sách này đều quay lại phục vụ người dân, di tích.

Tuy nhiên, vấn đề gây hiểu lầm, phản ứng cho du khách về khoản thu phí này là do cách thực hiện chưa ổn.

Trước đây, Hội An không thu khoản phí này tách bạch, mà cho phép hãng lữ hành tính vào giá tour cho du khách tham quan Hội An. Các hãng lữ hành có trách nhiệm mua vé tham quan cho du khách.

Ông Sự cho biết, suốt thời gian qua việc này vẫn tốt đẹp. Tuy nhiên, gần đây xảy ra tình trạng bên cạnh những đơn vị lữ hành thực hiện nghiêm chỉnh vẫn còn nhiều lữ hành, hướng dẫn viên du lịch bán tour cho khách trong đó có tiền vé tham quan Hội An, nhưng lại không mua vé tham quan mà để khách đi tự do.

Điều này dẫn đến một số hệ lụy. Thứ nhất là du khách không được đưa đi tham quan và hiểu hết đầy đủ Hội An, dẫn đến hiểu về Hội An một cách méo mó. Người thiệt thòi đầu tiên chính là du khách. Thứ hai là gây nên mất công bằng giữa đơn vị lữ hành mua vé đầy dủ và những lữ hành đưa khách đi chui.

Từ những vấn đề đó, 10 ngày gần đây TP. Hội An tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát việc tham quan của du khách trong Thành phố.

“Chủ trương thì đúng, nhưng cách thức thực hiện thì chưa ổn. Trong quá trình triển khai từ khâu quản lý tới người thực hành có nhiều vấn đề chưa chặt chẽ, dẫn đến ứng xử chưa linh hoạt, máy móc, ảnh hưởng tới du khách”, ông Đinh Hài, Giám đốc Sở VHTTDL Quảng Nam, chia sẻ.

Còn Bí thư TP. Hội An thì khẳng định: “Một số vấn đề cần phải rút kinh nghiệm trong quá trình triển khai thu vé. Đó là không nên gây khó dễ cho du khách không có vé, vì đây không phải lỗi của họ, mà của hãng lữ hành. Đáng lẽ ra kiểm soát viên phải hỏi xem du khách đi đoàn nào, tour nào rồi làm việc trực tiếp với đoàn đó, hãng đó, chứ không phải làm việc trực tiếp với du khách. Còn một vấn đề khác là nếu du khách đến tham quan và ở lại Hội An 10 ngày thì cũng chỉ bán vé 1 lần cho 10 ngày đó. Nhưng khi khách vào phố cổ mình lại kiểm soát vé, tạo ra tâm lý rất không thoải mái cho du khách. Đây là một điều rất bất hợp lý mà chúng tôi phải rút kinh nghiệm, điều chỉnh, chấn chỉnh”.

Ông Đinh Hài cũng thẳng thắn: “Thái độ ứng xử của một số anh em kiểm soát viên thiếu tế nhị, dẫn đến đôi co, giằng co, tạo sự phả‌ּn cả‌ּm với du khách. Thái độ đó là không thể chấp nhận. Sắp tới, chúng tôi sẽ tiến hành sàng lọc đội ngũ. Tôi tin rằng với sự thông tin rõ ràng tới du khách và tự điều chỉnh lại hành vi của nhân lực, thì Hội An vẫn thu hút được sự quan tâm yêu mến của du khách”.

Việc thông tin của Thành phố tới người dân và du khách chưa rõ ràng về các thời hiệu lực sử dụng vé cũng là một lý do gây hiểu lầm cho du khách.

Cụ thể là Thành phố quy định khoản thu 120.000 đồng với khách quốc tế, 80.000 đồng với khách nội địa là  khoản thu duy nhất, có giá trị trong 10 ngày tham quan. Với 1 chiếc vé, du khách có thể vào cửa tự do tất cả các di tích không giới hạn số lần, chứ không phải cứ bước chân vào phố cổ là phải mua vé, và mua vé nhiều lần trong đợt tham quan.

Quan điểm của lãnh đạo Sở VHTTDL Quảng Nam là không thu phí với những du khách chỉ vào phố cổ có việc. Tuy nhiên, làm thế nào để quản lý khách ra vào TP. Hội An, làm thế nào để phân biệt giữa người chỉ đi dạo trong phố cổ với những người vào tham quan các điểm di tích… đang là bài toán khó với lãnh đạo địa phương.

Hội An có nhiều lối vào, đường biên giới rộng và mở khiến việc kiểm soát khách ra vào rất khó khăn. Do đó, để thực sự kiểm soát được nguồn thu từ bán vé tham quan phố cổ, Thành phố vẫn chưa tìm được biện pháp tối ưu nhất.