Mỗi năm... bù lỗ hơn 40 tỉ đồng vì SGK

Ông Hoàng Lê Bách, Tổng giám đốc Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục VN, cho biết: Theo quy định hiện hành thì sách giáo khoa (SGK) là mặt hàng được quản lý giá bởi Bộ Tài chính (thông qua Cục Quản lý giá). Giá bán SGK không thay đổi trong 8 năm qua (từ 2011 đến nay). Do chi phí đầu vào của SGK tăng cao, trong khi giá bán không thay đổi nên dù NXB đã tìm và thực hiện nhiều biện pháp để tiết kiệm chi phí hoạt động sản xuất, kinh doanh khác nhưng doanh thu phát hành SGK vẫn không thể đủ bù đắp chi phí, dẫn đến hoạt động xuất bản phát hành SGK luôn bị lỗ.

Ông Bách khẳng định: “NXB đã sử dụng các nguồn thu khác để bù đắp lỗ của hoạt động xuất bản phát hành SGK mỗi năm trên dưới 40 tỉ đồng. Điều này đã được các cơ quan kiểm toán nhà nước, thanh tra của Tổng cục Thuế… kiểm tra, xác nhận và kiến nghị NXB có giải pháp khắc phục, hạn chế việc bù lỗ cho hoạt động xuất bản phát hành SGK”.

Ông Bách dẫn chứng tại “Báo cáo kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 tại NXB” ngày 26.1.2018 của Kiểm toán Nhà nước đã xác nhận: Doanh thu SGK năm 2015 là 656,6 tỉ đồng; kết quả kinh doanh mảng SGK lỗ 43,8 tỉ đồng. Doanh thu SGK năm 2016 là 735,3 tỉ đồng, kết quả kinh doanh mảng SGK lỗ 43,3 tỉ đồng. Tại báo cáo tài chính năm 2017 đã được kiểm toán độc lập, kiểm toán số liệu: doanh thu SGK là 703 tỉ đồng, lỗ 38,14 tỉ đồng.

Nội dung SGK giữ ổn định từ khi biên soạn đến nay!

Trước không ít ý kiến cho rằng SGK thay đổi liên tục hằng năm khiến năm nào người dân cũng phải mua SGK mới thay vì dùng lại SGK cũ để tiết kiệm chi phí, ông Hoàng Lê Bách khẳng định: “Sau khi được Hội đồng quốc gia thẩm định thông qua và Bộ trưởng GD-ĐT ký ban hành, SGK không được chỉnh sửa nội dung nếu không được Bộ GĐ-ĐT phê duyệt. Bất kỳ chỉnh sửa nội dung nào đều phải thông qua Hội đồng quốc gia thẩm định SGK xem xét và Bộ trưởng phê duyệt. Vì vậy, nội dung sách được giữ ổn định từ khi biên soạn bộ sách (2002 - 2008) đến nay”.

 Trong trường hợp có những thay đổi lớn về quản lý nhà nước hoặc những phát hiện mới trong khoa học có ảnh hưởng sâu rộng cần phải điều chỉnh liên quan đến kiến thức trong SGK một số môn học, Bộ GD-ĐT sẽ chỉ đạo chỉnh sửa, cập nhật nội dung.

Ví dụ: Tháng 8.2008, Chính phủ đã điều chỉnh mở rộng địa giới thủ đô bao gồm cả tỉnh Hà Tây nên phải viết lại bài thủ đô Hà Nội trong sách địa lý; hay năm 2006, các nhà khoa học trên thế giới xác định Diêm Vương tinh không được xem là một hành tinh, nên SGK vật lý phải điều chỉnh kiến thức này. Tất cả các điều chỉnh trong SGK đều được Hội đồng quốc gia thẩm định xem xét và trình lãnh đạo Bộ GD-ĐT phê duyệt, NXB không được phép tự ý thay đổi hoặc thiết kế dẫn tới sách phải bỏ đi sau mỗi năm học. “Thực tế mỗi năm có gần 35% lượng SGK cũ được học sinh (HS) sử dụng lại”, ông Bách thông tin.

Nhắc HS không được viết vào SGK thông qua sách giáo viên !

Trước những phản ứng khá dữ dội về việc SGK thiết kế để HS viết vào sách khiến SGK chỉ sử dụng được một lần, Tổng giám đốc NXB này khẳng định: “SGK không thiết kế để HS viết vào sách” và lý giải: Khi biên soạn SGK hiện hành, các tác giả đã xây dựng hệ thống bài tập trong SGK theo hướng đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức trình bày nhằm tạo hứng thú học tập cho HS, đồng thời giúp HS làm quen với các dạng bài tập khác nhau theo xu thế chung của SGK ở các nước phát triển. Do đó ngoài các câu hỏi, bài tập dạng truyền thống (bài tập tự luận), các tác giả có đưa vào SGK các dạng bài tập trắc nghiệm với các hình thức đặc thù như điền khuyết, lựa chọn đúng/sai, cặp đôi (nối kết)...

Do đặc thù của một số môn học, ví dụ: Đối với sách toán dành cho HS tiểu học, đặc biệt là sách toán 1, HS bắt đầu được làm quen với các số tự nhiên, các phép toán cộng trừ và các hình khối cơ bản. Với lứa tuổi này, HS chưa có kỹ năng viết, vẽ thành thạo. Lãnh đạo NXB Giáo dục còn dẫn chứng hình chụp lại các SGK toán 1 xuất bản qua các giai đoạn, từ năm 1976 - 1979 đến nay đều có các dạng câu hỏi, bài tập trên.

Để tránh việc HS điền trực tiếp vào SGK, các tác giả đã có những khuyến cáo, nhắc nhở HS không được viết vào SGK thông qua sách giáo viên, qua chú thích dưới các bài tập trắc nghiệm trong SGK. Ví dụ: Trong SGK ngữ văn 7, trang 15 (hoặc ngữ văn 9, 11), lần đầu tiên xuất hiện “lệnh” điền/viết vào chỗ trống, tác giả đã lưu ý chú thích cuối trang: “HS chép lại và làm vào vở bài tập”.