“Mỹ sẽ tiếp tục theo đuổi một mối quan hệ mang tính xây dựng, hướng tới kết quả thực chất trong quan hệ với Trung Quốc, hợp tác khi có thể và mạnh mẽ khi chúng tôi cần phải thế…”, Bộ trưởng Mattis đã phát biểu như vậy trong lễ khai mạc cuộc Đối thoại Shangri-La hàng năm ở Singapore sáng nay (2/6).

“Chính sách của Trung Quốc ở Biển Đông đi ngược lại hoàn toàn với sự công khai mà chiến lược của chúng tôi đã cam kết. Chính sách của Trung Quốc gây nghi ngờ về những mục đích lớn hơn được giấu đằng sau của nước này”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói thêm.

Phát biểu trên được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng đang leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc khi Washington đẩy mạnh thực hiện chiến dịch tự do hàng hải ở Biển Đông nhằm phản đối việc Trung Quốc đang từng bước quân sự hóa các đảo nhân tạo mà nước này xây dựng trái phép ở Biển Đông.

Hải quân Mỹ tuần vừa rồi đã phái hai chiếc chiến hạm đi vào khu vực nằm trong phạm vi 12 hải lý so với quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Đây là lần đầu tiên Mỹ sử dụng hơn một tàu chiến để thực hiện chiến dịch tự do hàng hải - một chiến dịch nhằm khẳng định quyền được đi lại tự do ở các vùng lãnh hải quốc tế.

Trước thềm diễn đàn an ninh quan trọng Shangri-La của Châu Á, Lầu Năm Góc tuyên bố, họ đã chuẩn bị sẵn sàng đối mặt với cả Trung Quốc và Triều Tiên.

Trung tướng Kenneth McKenzie - Giám đốc Hội đồng Tham mưu liên quân Mỹ hôm 31/5 đã nói với các phóng viên rằng, mặc dù ông không so sánh mối đe dọa gây ra từ Trung Quốc và Triều Tiên đối với Mỹ nhưng “chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng đối phó với cả hai”. Hai nước Trung Quốc và Triều Tiên đã trở nên xa cách hơn trong những năm gần đây khi Bình Nhưỡng quyết liệt theo đuổi chương trình hạt nhân. Trung Quốc đã bắt đầu cùng các nước khác gây sức ép với đồng minh Triều Tiên trong vấn đề hạt nhân. Mặc dù Mỹ đang tìm kiếm sự hợp tác của Trung Quốc trong vấn đề Triều Tiên nhưng điều đó không có nghĩa là Mỹ sẽ bỏ qua cho những hành động quân sự hóa ngày càng táo tợn của Trung Quốc ở Biển Đông.

"Chúng tôi coi cả hai mối đe dọa đó đều nghiêm trọng. Chắc chắn, Trung Quốc có năng lực hạt nhân lớn hơn và các bạn phải tính đến điều đó. Trung Quốc cũng có sức mạnh kinh tế lớn hơn rất nhiều và các bạn cũng phải tính tới điều đó. Vì thế, các mối đe dọa là khác nhau”, ông McKenzie nói với các phóng viên tại Lầu Năm Góc.

Cuộc Đối thoại Shangri-La năm nay diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang gây ra một làn sóng phản đối dữ dội và quyết liệt chưa từng có của các nước láng giềng trong khu vực cũng như của cộng đồng thế giới vì việc nước này đang ra sức quân sự hóa ở Biển Đông sau khi tiến hành bồi đắp, cải tạo, xây dựng trái phép ở khu vực này.

Trung Quốc đang có tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông với 4 nước láng giềng Đông Nam Á gồm Philippines, Việt Nam, Brunei, Malaysia và Vùng lãnh thổ Đài Loan. Trung Quốc đang ngang nhiên đòi chủ quyền đến 90% Biển Đông - một khu vực biển có những tuyến đường hàng hải chiến lược có tính sống còn đồng thời chứa các nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng phong phú.

Trong khi đó, vấn đề Triều Tiên đang có triển vọng được giải quyết khi Mỹ và Triều Tiên có cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử vào ngày 12/6 tới.

Hai vấn đề nóng Trung Quốc và Triều Tiên được cho sẽ là các vấn đề chủ chốt được đưa ra bàn thảo tại cuộc đối thoại an ninh quan trọng diễn ra hàng năm của khu vực Châu Á này.