“Bắc Kinh sẽ tiếp tục xây dựng đảo tại Biển Đông. Khác với tàu cá hay tàu tuần tra, các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng, chẳng hạn bồi đắp đảo và xây dựng đường băng, hải đăng, báo hiệu một sự hiện diện lâu dài hơn (tại Biển Đông)”, trang tin Washington Free Beacon (Mỹ) dẫn báo cáo nội bộ của Hội đồng Cố vấn An ninh Nước ngoài (OSAC) thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ.

OSAC nhận định Trung Quốc sẽ tiếp tục hoạt động xây đảo nhân tạo và quân sự hóa tại Biển Đông, bất chấp sự phản đối của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter hồi tuần trước.

Cơ quan trực thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ còn cho biết khó xảy ra chiến tranh giữa Trung Quốc và các quốc gia có tranh chấp tại Biển Đông, nhưng cảnh báo vẫn có những nguy cơ ở mức độ thấp hơn có thể dẫn đến xung đột hay sự cố về mặt quân sự.

Báo cáo đánh giá về căng thẳng Biển Đông của OSAC chỉ được lưu hành nội bộ nhằm giúp Phòng An ninh Ngoại giao của Bộ Ngoại giao Mỹ có biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp nước này đang hoạt động trong vùng, theo Washington Free Beacon.

Cũng theo báo cáo này, hiểm họa chính có thể bùng phát từ căng thẳng ở Biển Đông được miêu tả như một “đụng độ vô tình” hoặc một tính toán sai lầm về mặt quân sự rồi từ đó phát triển thành “xung đột”.

“Môt cuộc chiến tranh trên biển khó có thể xảy ra vì chẳng có bên nào hay đồng minh nào hưởng lợi từ cuộc xung đột kéo dài”, OSAC cho hay.

Tình huống có khả năng xảy ra cao nhất từ căng thẳng ở Biển Đông chính là sự gia tăng các động thái quân sự và các phản đối mang tính ngoại giao, theo tính toán của OSAC.

“Chi tiêu ngân sách lớn cho việc mua sắm khí tài quân sự và mong muốn phô diễn sức mạnh quân sự (của các nước có tranh chấp) nhiều khả năng sẽ càng làm tăng thêm việc tiến hành các động thái quân sự”, báo cáo nội bộ của OSAC cho biết.

Tuy nhiên, cơ quan này cũng nhấn mạnh rằng những động thái kể trên “không nhất thiết phải là dấu hiệu của một cuộc xung đột không thể tránh khỏi, nếu các bên có liên quan thiết lập được các quy tắc tránh đụng độ trên biển”.

Washington Free Beacon dẫn lời ông John Tkacik, cựu chuyên viên về Trung Quốc thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ, dự đoán quân đội Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tiếp tục quấ‌ּy rố‌ּi tàu thuyền và máy bay hải quân Mỹ hoạt động ở Biển Đông nhằm "kiểm tra" giới hạn phản ứng của lực lượng Mỹ tại khu vực này.

“Chiến lược của quân đội Trung Quốc là dồn ép Mỹ đến tận đỉnh điểm, rồi sau đó đấu dịu một thời gian để phía Mỹ quen dần”, ông Tkacik nhận định.

“Quân đội Trung Quốc cũng sẽ sử dụng khả năng thu thập thông tin bằng tình báo điện tử để đánh giá giới hạn của Mỹ. Và một khi nhận thấy Mỹ đã dần quen với việc bị dồn ép, quân đội Trung Quốc sẽ gia tăng sức ép mạnh hơn để tạo ra giới hạn mới”, chuyên gia này dự đoán.