Theo Reuters, các hãng quốc phòng Mỹ và châu Âu đang chào hàng Việt Nam các loại máy bay chiến đấu, tuần tra biển và cả máy bay không người lái (UAV).

Động thái Việt Nam đang tiếp xúc với các nhà thầu quốc phòng Mỹ và châu Âu để mua các loại máy bay chiến đấu là nhằm để đối phó các hành vi hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông, Reuters cho hay.

Trước đó đã có các cuộc tiếp xúc giữa các hãng thầu quốc phòng thế giới với Việt Nam, trong đó có tập đoàn Saab (Thụy Điển, nổi tiếng với tiêm kích Gripen), Eurofighter (nhánh của Airbus, với chiến đấu cơ Typhoon), Lockheed Martin và Boeing của Mỹ. Các hãng thầu này gần đây gia tăng đến Việt Nam nhiều lần để chào hàng, tuy chưa đạt được hợp đồng nào.

Một nhà thầu cho Reuters hay Hà Nội đang muốn hiện đại hóa lực lượng không quân bằng cách thay thế hơn 100 tiêm kích MiG-21 đã già cỗi, và giảm bớt sự lệ thuộc nặng vào Nga về vũ khí. Gần đây Việt Nam đặt mua 12 tiêm kích Su-30 từ Nga để bổ sung vào đội tiêm kích Su-27 và Su-30 đã có trước đó.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter trong chuyến thăm Việt Nam từ 31.5 - 1.6 đã cam kết viện trợ Việt Nam 18 triệu USD mua tàu tuần tra cao tốc lớp Metal Shark của Mỹ. Tuy nhiên bất kỳ hợp đồng nào mà Boeing hay Lockheed Martin đạt được với Việt Nam sẽ là một dấu ấn quan trọng cho nhà thầu Mỹ kể từ sau khi Washington nới lỏng chính sách cấm vận vũ khí sát thương với Việt Nam hồi tháng 10.2014.

Reuters đã tiếp xúc với nhiều bên để hỏi chi tiết về các thương vụ này. Phía Boeing gửi email nói họ tin rằng "khả năng cung cấp các khí tài về thu thập tình báo, trinh sát và cảnh giới sẽ đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa của Việt Nam".

Còn Lockheed, Saab, Eurofighter và Airbus từ chối trả lời.

tiêm kích Typhoon của hãng Eurofighter đang được không quân nhiều nước châu Âu sử dụng. Trong ảnh là Typhoon của không quân Ý - Ảnh: Reuters

viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI, Thụy Điển) ước tính ngân sách quốc phòng của Việt Nam năm 2013 đạt 3,4 tỉ USD.

Trong các máy bay chiến đấu chào hàng với Việt Nam có loại tiêm kích Gripen E thế hệ 4 của Saab (Thụy Điển), và máy bay tuần biển và cảnh giới từ xa loại 2 động cơ phản lực cánh quạt Saab 340 và Saab 2000. Việt Nam cũng thảo luận với nhà sản xuất Eurofighter về tiêm kích Typhoon cũng như loại tiêm kích hạng nhẹ F/A-50 do Hàn Quốc và Lockheed Martin đồng sản xuất, nguồn tin quốc phòng cho Reuters hay.

Hãng Lockheed cũng được cho đã giới thiệu máy bay tuần biển Sea Hercules là phiên bản của máy bay vận tải C-130 nổi tiếng.

Nhưng đáng quan tâm là có tin hãng Boeing muốn bán cho Việt Nam cả máy bay tuần tra biển hiện đại nhất P-8 Poseidon, dù sẽ không trang bị các khí tài dùng diệt tàu ngầm trên máy bay. Và Việt Nam cũng quan tâ các UAV không vũ trang của phương Tây và châu Á.

Hiện nay Việt Nam đang trang bị mới một số máy bay tuần biển cỡ nhỏ như Twin Otter (Canada), CASA C-212 (Airbus) và máy bay vận tải quân sự C-295 cũng của Airbus. Airbus Helicopters cũng đã có các tiếp xúc chào hàng trực thăng với Việt Nam.

Phía trên: Máy bay tuần biển và săn ngầm P-8 Poseidon của Boeing, dưới là máy bay tuần biển và săn ngầm P-3C Orion của Lockheed Martin - Ảnh: Hải quân Mỹ

Ông Tim Huxley, giám đốc điều hành viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế ở châu Á (IISS) nói với Reuters rằng có thể Việt Nam không muốn mua quá nhiều vũ khí từ Mỹ để tránh lệ thuộc, và đó tạo ra cơ hội cho Thụy Điển. "tiêm kích Gripen E sẽ là lựa chọn hiệu quả về giá thành, và hãng Saab có thể đưa ra các gói cung cấp bao gồm máy bay tuần biển và cảnh báo sớm", ông Huxley nhận xét.