Phái đoàn Thượng nghị sĩ thuộc Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ do Thượng nghị sỹ John McCain dẫn đầu đã có buổi họp báo tại TP Hồ Chí Minh.

Tại đây, thượng nghị sĩ McCain thông báo Trung Quốc đã điều pháo cối tới một đảo nhân tạo xây trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Thượng nghị sĩ John McCain khẳng định: "Đây là diễn biến rất đáng lo ngại. hành vi của Trung Quốc là đơn phương, làm leo thang căng thẳng trên biển Đông và vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế. Cả thế giới cần phải lên án hành động này".

* Mỹ và các nước khu vực cần phải làm gì để buộc Trung Quốc phải trả giá vì các hành vi gây hấn trên biển Đông?

- Thượng nghị sĩ John McCain: Chúng ta có thể phản đối hành vi của Trung Quốc ở các tổ chức và diễn đàn quốc tế, ví dụ như Liên Hiệp Quốc.

Các nước khu vực cũng cần phối hợp nguồn lực ngoại giao và kinh tế để gây sức ép lên Trung Quốc.

Chúng tôi tin rằng Mỹ có thể giúp đỡ các nước khu vực như Việt Nam và Philippines xây dựng năng lực hàng hải.

Chúng ta phải sử dụng các biện pháp ngoại giao và kinh tế để buộc người Trung Quốc hiểu rằng đó không phải cách hành xử có thể chấp nhận được.

- Thượng nghị sĩ Jack Reed: hành vi của Trung Quốc vi phạm những quy định cơ bản của luật pháp quốc tế.

Điều mỉa mai là không quốc gia nào trong khu vực hưởng lợi từ tự do hàng hải, tự do thương mại hơn là Trung Quốc. Cùng nhau, chúng ta cần phải gửi đi thông điệp rằng Trung Quốc cần phải kiềm chế.

* Khi đến Đối thoại Shangri-La ở Singapore, các ngài sẽ nói gì với cộng đồng an ninh quốc tế về vấn đề Trung Quốc?

- Thượng nghị sĩ John McCain: Chúng tôi sẽ có mặt ở Đối thoại Shangri-La và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cũng sẽ đến đó. Chúng tôi sẽ khẳng định một cách mạnh mẽ và thẳng thắn rằng việc Trung Quốc đưa vũ khí tới các đảo nhân tạo trái phép là hành vi làm leo thang căng thẳng trên biển Đông. Chúng tôi lên án hành vi đó bởi nó vi phạm luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS).

Các nước đồng minh và bạn bè của Mỹ trong khu vực cũng rất lo ngại với hành vi của Trung Quốc. Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với họ để ngăn chặn Trung Quốc gây căng thẳng.

Chúng tôi sẽ tăng cường quan hệ với các nước trong khu vực, bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Indonesia... để đảm bảo rằng Trung Quốc cần phải tôn trọng luật pháp quốc tế.

* Liệu Mỹ sẽ hủy bỏ hoàn toàn lệnh cấm xuất khẩu vũ khí sát thương cho Việt Nam?

- Thượng nghị sĩ John McCain: Chúng tôi đã dỡ bỏ một số hạn chế về xuất khẩu vũ khí hàng hải cho Việt Nam hồi năm ngoái. Chúng tôi hoàn toàn có thể xem xét dỡ bỏ các hạn chế khác trong luật quốc phòng sắp tới. Chúng tôi muốn giúp đỡ Việt Nam tự vệ.