Thực ra, bà Clinton đã bắt đầu có chủ trương mở ra mối quan hệ mới với Cuba gần như ngay khi bà nhậm chức ở Bộ Ngoại giao.

Khi đó, bà thúc giục Tổng thống Obama giữ lời hứa của ông liên quan đến Cuba khi ông vận động tranh cử.

“Hillary Clinton đã đóng một vai trò rất to lớn. Tâm trí bà lúc nào cũng nghĩ đến Cuba. Tôi biết bà đã nhiều lần nêu lên vấn đề này. Nhà Trắng đã không sẵn sàng chuyển động nhưng bà vẫn cứ tiếp tục theo đuổi điều đó” - Steve Clemons, thành viên cao cấp tại Quỹ Nước Mỹ mới, người tán thành thay đổi chính sách với Cuba, nhận xét.

Những điều này được biết đến qua cuốn hồi ký của cựu Ngoại trưởng Mỹ có tựa đề “Những lựa chọn khó khăn”. Cuốn hồi ký dài gần 700 trang ra mắt ngày 10.6, kể về quãng thời gian bà giữ chức vụ Ngoại trưởng Mỹ. Đặc biệt, trong đó đề cập đến chính sách đối với Cuba, theo Reuters.

Tờ Washington Post trích dẫn một số trang trong hồi ký, bà có viết: “Gần cuối nhiệm kỳ của mình tại Bộ Ngoại giao Mỹ, tôi đã đề nghị ông Obama xem xét lại chính sách cấm vận vì nó không đạt được mục tiêu và cản trở các chương trình hành động của Mỹ đối với Mỹ Latinh”.

Bà viết rằng cô lập chỉ làm tăng sự kìm kẹp đối với chế độ quyền lực ở Cuba và có thể gây tác dụng ngược lại đối với người dân nước này. Theo bà Hillary chính sách cấm vận đã khiến các nhà lãnh đạo Cuba có lý do để không thực hiện những cải cách dân chủ. Bà cho rằng chính sách kéo dài suốt hơn nửa thế kỷ qua không có lợi cho Mỹ và cũng không giúp thúc đẩy sự thay đổi tại quốc đảo này.

Tổng thống Barack Obama và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton - Ảnh: Reuters

Bên cạnh đó, sự chống đối của một số thế lực trong Quốc hội Mỹ đối với việc bình thường hóa quan hệ với Cuba cũng tác động tiêu cực tới cả nhân dân Mỹ và nhân dân Cuba. Chính vì thế, bà Hillary đã kêu gọi Tổng thống Barack Obama gỡ bỏ hoặc nới lỏng lệnh bao vây cấm vận chống Cuba, theo Washington Post. Trong cuốn hồi ký của mình, bà Clinton cũng nói về trường hợp của nhà thầu Alan Gross, người vừa mới được trả tự do sau 5 năm bị Cuba giam giữ, đồng thời là nhân vật liên quan trực tiếp đến quyết định lịch sử trong quan hệ Mỹ-Cuba.

Ở trang 264, bà Clinton viết rằng mặc dù thất vọng với Castro vì tiếp tục bỏ tù Gross nhưng việc gắn kết sâu hơn với người dân Cuba có thể là cách tốt nhất để làm suy yếu quyền lực của họ. Luận điểm này được Tổng thống Obama nhắc lại hôm 18.12, theo Washington Post.

Sau khi Alan Gross được thả, bà Hillary cũng cho biết, bà cảm thấy nhẹ lòng khi Alan Gross được trở về nhà an toàn. Bản thân bà khi còn là Ngoại trưởng đã nhiều lần thúc đẩy việc trao trả Alan, bà vẫn giữ liên lạc với vợ và con gái của Alan, đồng thời nhiều lần kêu gọi hướng đi mới từ phía Cuba.Bloomberg dẫn lời của ông Steve Clemons một thành viên cấp cao của New America Foundation rằng: “Bà Hillary Clinton đóng vai trò rất lớn”. Ông cho biết Obama ban đầu vào Nhà Trắng có suy nghĩ sẽ làm gì đó cho Cuba, thế nhưng ông không làm được gì nhiều. Năm 2009, Obama gặp Raul Castro và có tuyên bố sẽ bàn về việc thay đổi chính sách của Mỹ đối với Cuba.

Tổng thống Barack Obama và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton - Ảnh: Reuters

Tuy vậy, ông Obama bị chỉ trích sau khi về lại Washington, cả Nhà Trắng và Hội đồng an ninh quốc gia đã không làm được gì nhiều trong vấn đề này, chỉ có Bộ Ngoại giao khi đó do bà Hillary đứng đầu vẫn tiếp tục kiên trì. Sau đó, bà Hillary nỗ lực với những chính sách nới lỏng vấn đề di trú và đi lại, Bloomberg dẫn lời ông Steve Clemons. Ngoài ra, trong các năm 2009, 2010 và 2011, bà Hillary đã tác động đáng kể khi cử ông Arturo Valenzuela, thời điểm đó là trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề Tây bán cầu có nhiều cuộc nói chuyện với quan chức ngoại giao Cuba để mở đường cho các động thái mới.

Một cựu quan chức chính quyền Mỹ thời điểm đó cho biết, nếu không có Bộ Ngoại giao và bà Hillary thì những bước tiến trong quan hệ Mỹ-Cuba có lẽ đã không xảy ra, theo Bloomberg.

Năm 2012, Bà Hillary đã tiếp túc đẩy mạnh bước đi trong quan hệ Mỹ - Cuba tại hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ. Sau đó, bà trực tiếp chỉ đạo người đứng đầu hoạch định chính sách của mình là Jake Sullivan, đưa ra cách tiếp cận chính sách và tặng nó cho tổng thống. Kết quả là những gì ông Obama tuyên bố ngày 18.12 (giờ Việt Nam), Bloomberg dẫn một nguồn tin thân cận.