Trong phiên toàn xét xử Nguyễn Đức Kiên và đồng bọn, ngoài “bầu Kiên” là nhân vật chính phiên tòa cũng đưa ra xét xử đối với các bị can Lý Xuân Hải, Trần Xuân Giá, Phạm Trung Cang, Lê Vũ Kỳ và Trịnh Kim Quang về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại điều 165 của Bộ luật Hình Sự; Trần Ngọc Thành, Nguyễn Thị Hải Yến về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo quy định tại điều 139 Bộ luật Hình Sự.

Theo cáo trạng của viện kiểm sát nhân dân Tối cao, trong vụ án này, cơ quan điều tra còn làm rõ các: Hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Nguyễn Đức Kiên, Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến. Căn cứ vào tài liệu chứng cứ đã thu thập được có đủ cơ sở xác định: Nguyễn Đức Kiên là Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Công ty ACBI đã chỉ đạo Trần Ngọc Thanh, Giám đốc Công ty ACBI ký hợp đồng thế chấp 22.497.000 cổ phần Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát cho Ngân hàng ACB để đảm bảo cho việc Công ty ACBI phát hành trái phiếu trị giá 800 tỷ đồng tại Ngân hàng ACB, mặc dù chưa được sự đồng ý giải chấp của Ngân hàng ACB và Công ty ACBS nhưng Nguyễn Đức Kiên vẫn chỉ đạo Trần Ngọc Thanh (Giám đốc) và Nguyễn Thị Hải Yến (Kế toán trưởng) lập khống Biên bản họp Hội đồng quản trị, lập khống Quyết định của Hội đồng quản trị thể hiện chủ trương Công ty ACBI bán 20.000.000 cổ phần Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát cung cấp cho Công ty TNHH Một thành viên Thép Hòa Phát tin tưởng là Công ty ACBI đang quản lý và sở hữu 20.000.000 cổ phần Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát, chưa chuyển nhượng và không có tranh chấp hoặc thực hiện bất kỳ nghĩa vụ bảo đảm với bất kỳ tổ chức hoặc cá nhân nào.

Hành vi của Kiên, Thanh, Yến đã phạm vào tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, quy định tại điều 139 Bộ luật Hình Sự, trong đó Kiên là chủ mưu, Thanh, Yến là đồng phạm giúp Kiên chiếm đoạt 264 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra – Bộ Công an đã tiến hành thu giữ số tiền 264 tỷ đồng của Nguyễn Đức Kiên. Ngày 31/8/2013, Cơ quan Cảnh sát điều tra – Bộ Công an đã có Quyết định số 02/C46-P10 trả lại số tiền này cho Công ty TNHH Một thành viên Thép Hòa Phát.

Hành vi Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Trong đó, riêng hành vi ủy thác cho nhân viên Ngân hàng ACB gửi tiền vào Vietinbank, gây thiệt hại số tiền 718,908 tỷ đồng.

Ngày 22/3/2010, Ngân hàng ACB có cuộc họp của Thường trực Hội đồng quản trị, với sự tham gia của Hội đồng Sáng lập Ngân hàng ACB là Trần Mộng Hùng (Chủ tịch) và Nguyễn Đức Kiên (Phó Chủ tịch), Trưởng ban kiểm soát, Hội đồng Tín dụng, Hội đồng Đầu tư và Huỳnh Quang Tuấn (thành viên Hội đồng quản trị - Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng ACB) để bàn phương án sử dụng nguồn vốn chưa đầu tư của Ngân hàng ACB. Tại cuộc họp, ông Trần Mộng Hùng đưa ra phương án giảm lãi suất huy động tiền gửi để giảm áp lực bị lỗ khi nhận tiền tiết kiệm mà không cho vay được. Nguyễn Đức Kiên có ý kiến chỉ đạo: Không được làm giảm tổng tài sản của Ngân hàng ACB, theo đó không chấp nhận giảm lãi suất huy động. Lý Xuân Hải – Tổng Giám đốc, thành viên Thường trực Hội đồng quản trị đề xuất phương án ủy thác cho nhân viên Ngân hàng ACB mang tiền của ACB đi gửi vào các ngân hàng khác để vừa nhận được lãi suất tiền gửi, vừa được hưởng thêm “hoa hồng”, khuyến mại theo quy định của từng ngân hàng nhận tiền gửi. Đề xuất của Lý Xuân Hải được Nguyễn Đức Kiên đồng tình. Sau đó, các thành viên Thường trực Hội đồng quản trị là Trần Xuân Giá, Phạm Trung Cang, Trịnh Kim Quang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải đã thống nhất và cùng kỳ tên vào Biên bản cuộc họp Thường trực Hội đồng quản trị với nội dung sau:

“Đồng ý việc ủy thác cho các cá nhân để gửi tiền VND và USD tại các tổ chức tín dụng. Giao Tổng Giám đốc kiểm soát hạn mức tiền gửi tại các tổ chức tín dụng… Ủy quyền cho Kế toán trưởng tổ chức thực hiện, ký hợp đồng ủy thác”.

Như vậy, Nghị quyết của Thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng về việc ủy thác cho các nhân viên gửi tiền tiết kiệm được ban hành từ ngày 22/3/2010 và được thực hiện đến ngày 5/9/2011 mặc dù Ngân hàng Nhà nước chưa có quy định hướng dẫn về nghiệp vụ ủy thác nên hành vi của Trần Xuân Giá, Trịnh Kim Quang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải, Nguyễn Đức Kiên trên đây đã vi phạm Điều 106 Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010 và gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB số tiền hơn 718,908 tỷ đồng.

Việc Ngân hàng ACB ủy thác cho nhân viên gửi tiền vào 22 ngân hàng là làm trái quy định tại Điều 106 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010. Hành vi làm trái này đã thu lợi cho Ngân hàng ACB số tiền lãi vượt trần là 243,616 tỷ … Tuy nhiên, số tiền lãi thu được đã được Ngân hàng ACB hạch toán, trích nộp thuế theo quy định và không gây thiệt hại về tài sản cho Ngân hàng ACB nên chưa đủ yếu tố xác định là hành vi phạm tội.

Hành vi đầu tư cổ phiếu Ngân hàng ACB gây thiệt hại cho ngân hàng này số tiền là 687,723 tỷ  đồng.

Ngày 5/11/2009, Thường trực Hội đồng Quản trị Ngân hàng ACB ra Thông báo số 4478/CV-TH.09 về kết luận của Thường trực Hội đồng quản trị tại cuộc họp ngày 02/11/2009, với nội dung như sau: “Giá cổ phiếu ở thị trường chứng khoán đang diễn biến thuận lợi cho việc đầu tư để sinh lợi, Thường trực Hội đồng quản trị chấp thuận cấp hạn mức 700 tỷ đồng cho Hội đồng Đầu tư để mua một số ít cổ phiếu có giá tốt và tính thanh khoản cao. Thường trực Hội đồng quản trị ủy quyền cho ông Nguyễn Đức Kiên – Chủ tịch Hội đồng Đầu tư chỉ đạo trực tiếp việc đầu tư này”.

Nên Nguyễn Đức Kiên đã chỉ đạo Công ty ACBS ký hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty Cổ phần Đầu tư Á Châu (Công ty ACI) và Công ty TNHH Đầu tư tài chính Á Châu Hà Nội (Công ty ACI-HN) do Nguyễn Đức Kiên làm Chủ tịch Hội đồng quản trị/Chủ tịch Hội đồng Thành viên, để đầu tư mua cổ phiếu ACB, cụ thể:

Để Công ty ACBS có tiền mua cổ phiếu, theo chỉ đạo của Nguyễn Đức Kiên, Ngân hàng ACB đã cho KienLongbank vay liên Ngân hàng 1000 tỷ đồng và cho Vietbank vay liên Ngân hàng 500 tỷ đồng, với lãi suất từ 9,8% - 11,7%/năm để KienLongbank và Vietbank cho Công ty ACBS vay lại 1.500 tỷ đồng thông qua hình thức mua trái phiếu của Công ty ACBS (với lãi suất từ 11,05% - 14%/năm).

Ngân hàng ACB cho Vietbank vay liên Ngân hàng 1.693 tỷ đồng để Vietbank cho Công ty ACI và Công ty ACI-HN vay lại thông qua hình thức mua trái phiếu. Công ty ACI và Công ty ACI-HN đã sử dụng số tiền 1.693 tỷ đồng trả lại cho Công ty ACBS để sở hữu 51.732.538 cổ phiếu ACB (trong đó Công ty ACI sở hữu 37.597.018 cổ phiếu, Công ty ACI-HN sở hữu 14.135.520 cổ phiếu). Ngày 31/12/2011, trái phiếu 500 tỷ đồng bán cho Vietbank năm 2009 đến hạn thanh toán, Công ty ACI thu nợ của Công ty AFG số tiền 200 tỷ đồng và vay Ngân hàng Nam Á 385 tỷ đồng để trả cho Vietbank. Ngày 04/4/2012, Công ty ACI vay Ngân hàng ACB 400 tỷ đồng để trả cho Ngân hàng Nam Á. Ngày 30/7/2012, Công ty ACI cầm cố 37.500.000 cổ phiếu ACB cho Ngân hàng Phát triển thành phố Hồ Chí Minh (HDBank) vay 506 tỷ đồng để trả cho Ngân hàng ACB và một số khoản nợ khác. Tháng 9/2012, HDbank đã bán 32.940.000 cổ phiếu cầm cố để thu nợ gốc và lãi khoản vay 506 tỷ đồng nên Công ty ACI chỉ còn sở hữu 4.657.018 cổ phiếu Ngân hàng ACB. Tháng 10/2012, Công ty ACI mua thêm được 776.000 cổ phiếu ACB.

Thông qua Vietbank, Ngân hàng ACB chuyển cho Công ty ACI và Công ty ACI-HN số tiền 1.693 tỷ đồng để trả tiền mua 51.732.538 cổ phiếu ACB. Đến hạn thanh toán (ngày 29/7/2013), Công ty ACI và Công ty ACI-HN còn nợ Vietbank tổng số tiền là 1.993 tỷ đồng, theo đó Vietbank cũng còn nợ Ngân hàng ACB số tiền 1.193 tỷ đồng, nhưng 2 Công ty ACI chỉ còn lại 19.568.538 cổ phiếu Ngân hàng ACB, giá trị hơn 578.563 tỷ đồng (tính theo giá bình quân mua vào là 29.566 đồng/cổ phiếu). Do đó, Ngân hàng ACB chưa thu hồi được số tiền hơn 614.436 tỷ đồng.

Như vậy, ngày 02/11/2009, Thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng ACB thống nhất và ban hành chủ trương cấp hạn mức 700 tỷ đồng cho Hội đồng Đầu tư Ngân hàng ACB mua cổ phiếu trên thị trường chứng khoán và ủy quyền cho Nguyễn Đức Kiên chỉ đạo trực tiếp việc đầu tư. Thực hiện chủ trương của Thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng ACB, Nguyễn Đức Kiên đã chỉ đạo Hội đồng Đầu tư Công ty ACBS gồm các ông Lê Vũ Kỳ, Đỗ Minh Toàn, Nguyễn Ngọc Chung thực hiện việc đầu tư cổ phiếu Ngân hàng ACB trái với quy định tại Điều 29, Quyết định 27/2007/QĐ-BTC ngày 24/4/2007 của Bộ Tài chính. hành vi của các thành viên Thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng ACB và Nguyễn Đức Kiên, Đỗ Minh Toàn, Nguyễn Ngọc Chung đã gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB tổng số tiền hơn 687,723 tỷ đồng.

Hành vi thống nhất và ban hành chủ trương ủy thác cho nhân viên Ngân hàng ACB gửi tiền vào Vietinbank của các bị can Trần Xuân Giá, Phạm Trung Cang, Trịnh Kim Quang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải, Huỳnh Quang Tuấn, Nguyễn Đức Kiên là làm trái quy định tại Điều 106 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 và đã gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB số tiền 718,908 tỷ đồng. hành vi thống nhất, ban hành chủ trương mua cổ phiếu trên thị trường chứng khoán của các bị can Trần Xuân Giá, Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải và hành vi tổ chức thực hiện việc đầu tư cổ phiếu Ngân hàng ACB của bị can Nguyễn Đức Kiên, Lê Vũ Kỳ là làm trái quy định tại Điều 29, Quyết định 27/2007/QĐ-BTC ngày 24/4/2007 của Bộ Tài chính và đã gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB số tiền 687.723.784.540 đồng (Sáu trăm tám bảy tỷ, bảy trăm hai ba triệu, bảy trăm tám tư nghìn, năm trăm bốn mươi đồng). hành vi của các bị can nêu trên đây đã phạm vào tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Điều 165 của Bộ luật Hình Sự