Theo chương trình kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, Quốc hội sẽ nghe trình bày Tờ trình của Chủ tịch nước, Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và thảo luận tại tổ về nội dung này vào ngày 29/5. Sau đó, sẽ thảo luận tại hội trường vào ngày 7/6 và biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc phê chuẩn việc gia nhập Công ước số 98 vào ngày 14/6.

Những điểm nổi bật của Công ước số 98

Công ước số 98 ILO đề cập đến việc áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể. Công ước số 98 được thông qua vào ngày 1/7/1949, trong đó có một số điểm nổi bật liên quan đến quyền của người lao động trong tổ chức và thương lượng tập thể.

Theo Công ước số 98, người lao động phải được hưởng sự bảo vệ thích đáng trước mọi hành vi phân biệt đối xử chống lại công đoàn trong việc làm của họ. Các tổ chức của người lao động và của người sử dụng lao động phải được hưởng sự bảo vệ thích đáng chống lại mọi hành vi của những phái viên hay thành viên của mỗi bên để can thiệp vào việc tổ chức điều hành và quản lý nội bộ của phía bên kia.

Những hành vi được coi là can thiệp vào nội bộ theo định nghĩa trong Công ước này, trước hết là những hành vi nhằm dẫn tới việc tạo ra những tổ chức của người lao động được sự chế ngự của một người sử dụng lao động hay một tổ chức của người sử dụng lao động, hoặc nhằm nâng đỡ những tổ chức của người lao động bằng tài chính hay bằng những cách khác, với ý đồ đặt các tổ chức đó dưới sự điều tiết của những người sử dụng lao động hay của những tổ chức của người sử dụng lao động.

Nếu cần thiết, phải thiết lập những cơ cấu phù hợp với điều kiện quốc gia, để đảm bảo cho việc tôn trọng quyền tổ chức đã được xác định trong các điều trên; phải có những biện pháp phù hợp với điều kiện quốc gia để khuyến khích và xúc tiến việc triển khai và sử dụng hoàn tất các thể thức thương lượng tự nguyện giữa một bên là người sử dụng lao động và các tổ chức của người sử dụng lao động với một bên là các tổ chức của người lao động, nhằm quy định những điều khoản và điều kiện về sử dụng lao động bằng thỏa ước tập thể.

Công ước này không điều giải vị trí của các công chức, và bằng bất kỳ cách nào cũng không thể được giải thích là có phương hại cho các quyền hoặc cho quy chế của công chức.

Công ước số 98 phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam

Trước đó, chiều 23/5, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội đã tổ chức Phiên họp toàn thể lần thứ 7 để thẩm tra chính thức việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể.

Trình bày Báo cáo thuyết minh của Chính phủ về việc gia nhập Công ước số 98, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung cho biết, về cơ bản, các nội dung của Công ước 98 đã được nội luật hóa tại các quy định trong các đạo luật. Chỉ còn một số nội dung trong quy định của Bộ luật Lao động năm 2012 và một số nghị định của Chính phủ quy định chi tiết có liên quan cần sửa đổi, bổ sung.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, trong nền kinh tế thị trường, tiền lương và điều kiện lao động dựa trên thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và tập thể người lao động, do vậy điều quan trọng là cần thúc đẩy thương lượng tập thể một cách thực chất và hiệu quả, nhất là thương lượng tập thể về tiền lương, nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, gia nhập và thực hiện Công ước 98 chính là giải pháp cụ thể nhằm thực hiện chủ trương của Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp.

Theo đó, Nhà nước sẽ chỉ ban hành mức lương tối thiểu; giảm dần, tiến tới không can thiệp mang tính hành chính, áp đặt vào việc trả lương của doanh nghiệp. Tiền lương trong doanh nghiệp sẽ do chính các bên quan hệ lao động quyết định thông qua thương lượng mà chủ yếu là thương lượng tập thể.

Bộ trưởng cũng cho biết, các quy định của Pháp Luật Việt Nam tương thích với các quy định của Công ước số 98. Tuy nhiên, để bảo đảm thực thi đầy đủ, có hiệu quả Công ước 98 trên thực tiễn sau khi gia nhập, Việt Nam cần nội luật hóa các quy định của Công ước. Trong đó, cần bổ sung bổ sung thương lượng tập thể được tiến hành theo nguyên tắc tự nguyện.

Tại phiên họp, các đại biểu đều nhất trí về sự cần thiết gia nhập Công ước số 98 và cho rằng, việc gia nhập công ước này phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước trong hội nhập quốc tế về lao động, xã hội, khẳng định quyết tâm và nỗ lực của Việt Nam trong quá trình thực thi các cam kết có liên quan đến lao động trong Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam với trách nhiệm là quốc gia thành viên ILO; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA).