Nguyễn Đức Kiên (bầu Kiên) và 8 đồng phạm bị xét xử về các tội danh "Kinh doanh trái phép"; "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng"; "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Trốn thuế", xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu (ACB). Dự kiến, phiên tòa này sẽ diễn ra từ 20.5 đến 5.6.

Trước đó, vụ án Nguyễn Đức Kiên và đồng phạm được TAND TP.Hà Nội mở vào ngày 16.4, tuy nhiên phiên tòa đã bị hoãn vì bị cáo Trần Xuân Giá (nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB) vắng mặt vì bệnh nặng, phải điều trị tại bệnh viện Hữu Nghị.

Sau khi phiên tòa bị hoãn, để đảm bảo cho công tác xét xử, 4 bị cáo trong vụ án Nguyễn Đức Kiên đang hưởng tại ngoại đã bị thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tại ngoại sang tạm giam là Lê Vũ Kỳ, Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang - nguyên Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB và Huỳnh Quang Tuấn. Như vậy, 8 trong tổng số 9 bị cáo trong vụ án này bị tạm giam, trừ trường hợp ông Trần Xuân Giá.

Theo thông tin từ TAND TP.Hà Nội, gần 100 phóng viên từ các cơ quan thông tấn, báo chí trong nước và quốc tế đăng ký tham dự đưa tin về phiên tòa được dư luận quan tâm này. Chủ tọa phiên tòa là thẩm phán Nguyễn Hữu Chính - Phó Chánh án TAND TP.Hà Nội. Tham gia bào chữa cho 9 bị cáo có 20 luật sư, trong đó 4 luật sư bào chữa cho bầu Kiên.

Theo cáo trạng lần 2 của viện KSND Tối cao, bị can Nguyễn Đức Kiên là cổ đông của Ngân hàng ACB, nguyên Phó chủ tịch HĐQT, Phó chủ tịch Hội đồng sáng lập Ngân hàng ACB, bị truy tố 4 tội danh: "Kinh doanh trái phép"; "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng"; "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Trốn thuế".

Hai bị can Trần Ngọc Thanh, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội; Nguyễn Thị Hải Yến, Kế toán trưởng Công ty cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội bị truy tố về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Các bị can: Trần Xuân Giá, nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB; Lê Vũ Kỳ, Trịnh Kim Quang, đều nguyên Phó chủ tịch Ngân hàng ACB; Lý Xuân Hải, nguyên Tổng giám đốc Ngân hàng ACB; Phạm Trung Cang, nguyên Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB; Huỳnh Quang Tuấn, nguyên thành viên thường trực HĐQT Ngân hàng ACB bị truy tố về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng".

Tổng số tiền thiệt hại do 9 bị can gây ra trong vụ án này là 1.695,6 tỷ đồng.
cáo trạng xác định, Nguyễn Đức Kiên với vị trí là Phó chủ tịch Hội đồng sáng lập và đại diện nhóm cổ đông chiếm 9,03% vốn điều lệ đã có vai trò chỉ đạo, chi phối toàn bộ hoạt động quản trị, điều hành Ngân hàng ACB. Từ ngày 15.5.2007 đến ngày 3.8.2012, bầu Kiên đã thông qua 6 công ty gia đình để tổ chức hoạt động kinh doanh không đúng với nội dung đăng ký kinh doanh, lợi dụng các cơ quan, tổ chức này để kinh doanh cổ phần, cổ phiếu và kinh doanh vàng với số tiền hơn 21 nghìn tỷ đồng.

Năm 2009, Công ty B&B kinh doanh giá vàng trên tài khoản ngoài lãnh thổ Việt Nam với Ngân hàng ACB, thu được số tiền lãi hơn 100 tỷ đồng. Lợi dụng chính sách của Nhà nước về việc miễn thuế thu nhập cá nhân, Nguyễn Đức Kiên với thủ đoạn ký hợp đồng hợp tác đầu tư tài chính giữa Công ty B&B với Nguyễn Thuý Hương (em gái bầu Kiên) để chuyển lợi nhuận của doanh nghiệp sang cho cá nhân nhằm trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho Công ty B&B số tiền hơn 25 tỷ đồng. Như vậy, Nguyễn Đức Kiên phải chịu trách nhiệm về hành vi "Trốn thuế".

Cáo trạng cũng nêu rõ Nguyễn Đức Kiên với tư cách là Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội đã chỉ đạo Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến lập khống biên bản họp HĐQT và quyết định của HĐQT thể hiện chủ trương của HĐQT công ty để bán 20 triệu cổ phần Công ty cổ phần Thép Hoà Phát mà công ty này đang sở hữu. Số cổ phần này được cung cấp cho Công ty TNHH một thành viên Thép Hoà Phát nhằm tạo lòng tin cho công ty này để ký hợp đồng mua cổ phần của Công ty cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội, lấy số tiền 264 tỷ đồng.

Trong khi đó, số cổ phiếu này Công ty cổ phần Đầu tư ACB Hà Nội đang thế chấp cho Ngân hàng ACB. Như vậy Nguyễn Đức Kiên có hành vi gian dối để chiếm đoạt tiền của Công ty TNHH một thành viên Thép Hoà Phát. Hai bị can Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến mặc dù biết rõ số cổ phiếu đang thế chấp tại Ngân hàng ACB nhưng vẫn làm theo sự chỉ đạo của Nguyễn Đức Kiên nên phải chịu trách nhiệm với vai trò đồng phạm về hành vi "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Ngoài các hành vi trên, bầu Kiên còn bị truy tố về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" cùng các bị can: Trần Xuân Giá, Trịnh Kim Quang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải, Phạm Trung Cang và Huỳnh Quang Tuấn. Các bị can biết rõ quy định của Ngân hàng Nhà nước nhưng vẫn đồng ý cho thực hiện chủ trương, ủy thác cho các nhân viên gửi tiền vào các tổ chức tín dụng sai quy định gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB số tiền 718,9 tỷ đồng.

Đối với hành vi cấp tín dụng để đầu tư cổ phiếu Ngân hàng ACB, Nguyễn Đức Kiên với tư cách Chủ tịch Hội đồng đầu tư Ngân hàng ACB đã cùng với lãnh đạo Công ty ACBS để triển khai thực hiện việc đầu tư mua cổ phiếu ACB không đúng với chủ trương ngày 2.11.2009 của thường trực HĐQT Ngân hàng ACB, trái với quy định của Bộ Tài chính, gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB hơn 687,7 tỷ đồng. Do đó, Nguyễn Đức Kiên và Lê Vũ Kỳ phải chịu trách nhiệm về thiệt hại do hành vi nêu trên gây ra.

Trong vụ án này, ban đầu cơ quan điều tra đã khởi tố bị can đối với Phạm Trung Cang và Huỳnh Quang Tuấn, nhưng qua xem xét các cơ quan tố tụng đình chỉ bị can. Đến ngày 3.1.2014, TAND Hà Nội qua xem xét đã trả hồ sơ và đề nghị điều tra bổ sung hành vi của bị can Cang và Tuấn. cáo trạng của viện KSND Tối cao cũng xác định, 2 bị can này cũng phải chịu trách nhiệm Hình Sự về việc ký và thực hiện các chủ trương ủy thác trái quy định gây thất thoát cho Ngân hàng ACB.