Chiều 14-7, một lái xe ba gác đạp chở vật liệu xây dựng đến nhà số 62/4 Điện Biên Phủ (P.17, Q. Bình Thạnh) để giao hàng. Sau khi giao vật liệu xây dựng xong, lái xe ba gác được thuê chuyển xà bần ra đường Trường Sa (đoạn gần cầu Điện Biên Phủ) để đổ.

Trước đó vài ngày, một xe ba gác đạp vận chuyển liên tục hai xe xà bần cũng đem đến đổ tại đường Trường Sa. Những trường hợp vi phạm như thế này đều được thực hiện vào ban ngày trước sự chứng kiến của nhiều người dân khu vực nhưng không ai có ý kiến gì và không bị ai xử phạt.

Vi phạm "vô tư”!

Hiện hơn 1km đường Trường Sa (đoạn từ cầu Điện Biên Phủ đến cầu Thị Nghè, Q. Bình Thạnh) tràn ngập xà bần, những lúc trời mưa đoạn đường này càng trở nên lầy lội, nhếch nhác. Song song với đường này là đường Hoàng Sa thuộc P. Đa Kao (Q.1, đoạn gần cầu Điện Biên Phủ) cũng tràn ngập xà bần. Theo ghi nhận của chúng tôi, công nhân của Công ty Công trình công cộng Q.1 thường đến đây gom rác, xà bần vào buổi sáng nhưng một vài ngày sau lượng xà bần và rác thải lại tràn ngập.

Dọc bờ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè (P.2, Q.Phú Nhuận) nhếch nhác không kém vì xà bần. Chỉ khoảng 20 phút chiều 7-7, có ba xe ba gác chở xà bần đến khu vực gần cầu Kiệu để đổ, dù ở đó có một tấm bảng được Công an P. 2 treo với nội dung "khu vực cấm đổ rác". Dọc tuyến kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè thu‌ộc đị‌a bàn P.11, Q.3 cũng trở thành "bãi chiến trường" với đủ thứ rác đổ ra, trong đó chủ yếu là xà bần. Một cán bộ UBND P.11 cho biết những người đổ xà bần bừa bãi thường hoạt động vào ban đêm hoặc giữa trưa. Ngày 24-7, ông Nguyễn Văn Cường - phó chủ tịch UBND P.11 - nói: "Cách nay một tuần còn có một xe ben chở xà bần đến đổ tại hẻm 195 Trần Văn Đang làm bít gần hết lối đi của người dân".

Chính quyền địa phương bó tay

Ông Nguyễn Văn Sáu - giám đốc Xí nghiệp vận chuyển số 3 (Xí nghiệp 3) thuộc Công ty Môi trường đô thị TP.HCM - cho biết hiện công ty có ba trạm thu gom, trung chuyển rác, xà bần ở các quận 3, 6 và 11, trong đó Xí nghiệp 3 chỉ chuyên thu gom xà bần, bùn trên toàn TP.

Sau đó số xà bần này sẽ được chuyển về bãi rác Đông Thạnh (huyện Hóc Môn) để xử lý. Các xe ba gác muốn đổ xà bần tại các điểm trung chuyển trên phải đóng phí 5.000 đồng/lượt cho các xí nghiệp, số tiền này được nộp ngân sách nhà nước.

Trong số 500 - 600 tấn xà bần được tập kết về xí nghiệp trong ngày chỉ có 1/3 là lượng xà bần do các lái xe ba gác chở đến. Mỗi khi tiến hành thu gom, dọn dẹp xà bần, xí nghiệp đều có biên bản bàn giao mặt bằng "sạch" lại cho chính quyền các địa phương quản lý nhưng vài ngày sau tình trạng cũ vẫn tái diễn.

Theo ông Sáu, Xí nghiệp 3 đều có các số điện thoại "nóng": (08) 9555664 và (08) 9559896 để thực hiện việc thu gom xà bần khi người dân có nhu cầu. Khi sửa chữa, xây dựng nhà, người dân có thể gọi đến các số này, xí nghiệp sẽ cử nhân viên đến khảo sát, thương thảo về giá và ký hợp đồng vận chuyển với người dân.

Tuy nhiên qua ghi nhận của chúng tôi, nhiều địa phương vẫn chưa biết đến dịch vụ chuyên chở xà bần của Công ty Môi trường đô thị TP để phổ biến cho người dân. Bà Nguyễn Thị Hồng Đào - phó chủ tịch UBND P.17 (Q. Bình Thạnh) - khẳng định nếu biết thông tin này, UBND phường sẽ thông báo đến các tổ dân phố để người dân thực hiện việc thuê đổ rác, xà bần đúng qui định.

Chủ tịch UBND P. 2 (Q. Phú Nhuận) cũng cho biết như vậy. Trong khi đó, lãnh đạo một số địa phương nói đang rất "đau đầu" vì các "lô cốt" dọc kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè thuộc dự án vệ sinh môi trường TP thi công dở dang, nhếch nhác, tạo "môi trường" cho người khác đổ xà bần "ké” một cách vô tư. Không ít lãnh đạo các phường cho biết mới chỉ bắt và phạt được vài ba trường hợp vi phạm với mức phạt 100.000 đồng/trường hợp. Lý giải điều này, lãnh đạo các địa phương cho rằng lực lượng có thẩm quyền xử lý của phường mỏng nên ít phát hiện được các trường hợp vi phạm.

Chủ tịch UBND P.11 (Q.3) Đoàn Thanh Hải nhìn nhận vấn đề đổ xà bần là nhu cầu có thật của xã hội. Ông Hải đã bàn với Ban chỉ đạo nếp sống văn minh đô thị Q.3 về việc bố trí một điểm đổ xà bần có thu phí tập trung tại quận. Công ty dịch vụ công ích Q.3 sẽ chủ động liên hệ với các hộ gia đình có sửa chữa, xây dựng nhà để thu gom xà bần. "Làm được vậy sẽ hạn chế nạn đổ rác, xà bần bừa bãi" - ông Hải nói.

Hiện nhiều tuyến đường TP trở thành "bãi chiến trường" xà bần, chứng tỏ phải có nhiều người đổ xà bần bừa bãi trong nhiều lần. Theo ghi nhận của chúng tôi, lực lượng này thường đổ một cách công khai vào ban ngày. Chính quyền địa phương quyết tâm xử phạt người vi phạm hoặc tận dụng "tai mắt" của người dân, của tổ dân phố là không khó.

Nhiều ý kiến cho rằng bên cạnh việc chính quyền các địa phương làm hết trách nhiệm bằng việc tăng cường chốt chặn để kiểm tra, phát hiện những trường hợp vi phạm, các đơn vị có chức năng cũng phải chủ động hơn trong việc phổ biến thông tin về dịch vụ thu gom xà bần cho người dân biết và thực hiện.