Trong năm 2010, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD) đã cấp 289 mã số giao dịch cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài và 950 mã giao dịch cho nhà đầu tư cá nhân. Như vậy, so với năm 2009, số nhà đầu tư tổ chức được cấp mã đã tăng 25,5%, còn nhà đầu tư cá nhân tăng 7,67%.

Những tín hiệu trên đã mở ra hy vọng về một bức tranh sáng sủa hơn cho thị trường chứng khoán trong thời gian tới nhờ vào lực đỡ của dòng vốn ngoại.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế lại cho rằng: không nên quá kỳ vọng vào dòng vốn ngoại.

Theo ông Lê Anh Thi, Phó Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Âu Việt, khối ngoại tăng mua tại những thời điểm thị trường đi xuống chủ yếu là vì họ muốn bình quân giá vốn. Ngoài ra, việc mua vào mạnh nhóm cổ phiếu có mức vốn hóa lớn như HAG, KBC, BVH, SSI cũng không ngoài mục đích đỡ giá, giúp thị trường không rớt sâu, giảm bớt áp lực thua lỗ cho các quỹ đầu tư.

Chính sách nới lỏng tiền tệ của Mỹ cũng làm gia tăng dòng tiền chảy vào các thị trường mới nổi. Và thị trường chứng khoán Việt Nam, tuy không hấp dẫn như Thái Lan, Singapore nhưng vẫn thu hút một lượng vốn ngoại khá lớn. Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tính đến cuối tháng 11.2010, vốn ngoại đã đổ vào thị trường chứng khoán Việt Nam khoảng 1 tỉ USD, trong đó khoảng 2/3 vào cổ phiếu.

Mức mua ròng của khối ngoại tăng mạnh, nhưng hoạt động của các quỹ đầu tư nước ngoài tại Việt Nam lại cho thấy một bức tranh hoàn toàn tương phản. Có thể nói, năm qua là năm đầy khó khăn đối với các quỹ. Golden Bridge (Hàn Quốc) tuyên bố đóng quỹ trước thời hạn. Các quỹ có thâm niên tham gia thị trường như VinaCapital, Blackhorse và Saigon as‌set Management (SAM) thì không mấy thành công trong các kế hoạch gọi vốn mới.

Điều đáng nói hơn là việc thị trường đi xuống đã kéo theo sự sụt giảm đáng kể về giá trị tài sản ròng (NAV) của các quỹ đầu tư.

Báo cáo đầu tháng 12.2010 của Tổ chức LCF Rothschild (Anh) cho thấy, các quỹ đầu tư vào cổ phiếu Việt Nam đang chứng kiến thị giá thấp hơn 15,1% so với NAV (tính trung bình). Nhiều chứng chỉ quỹ thậm chí có mức chênh lệch khá lớn như DWS Vietnam Fund (47,2%), Vietnam Infrastructure Ltd (33,7%), Vietnam Holding (28,2%), Vietnam Equity Holding (25,4%)...

So với Indonesia (9%), Ấn Độ (6,6%), Đài Loan (5,1%), các quỹ nước ngoài tại Việt Nam đang có mức chênh lệch giữa thị giá và NAV khá cao.

Có lẽ đó là lý do một số quỹ đã có sự thay đổi trong cách thức đầu tư. Không còn nhấn mạnh chiến lược đầu tư dài hạn, Templeton Frontier Markets Fund đã lướt sóng số lượng lớn cổ phiếu DHG, VFG, PAC, LIX. Red River Holding thì lướt sóng các mã VHC, VNS, MPC, DBC…

Hầu hết các quỹ đều tìm cách tái cơ cấu danh mục đầu tư như Dragon Capital thoái vốn hoàn toàn ở CII, bán một phần STB, VNM, REE; PXP as‌set Management công bố nhiều đợt bán ra các mã SAV, VHG, TMS, SSC, KSB, GIL.

Những điều trên cho thấy dòng vốn ngoại ít nhiều ẩn chứa các yếu tố không bền vững. Đặc biệt, năm 2010, đã có sự xuất hiện khá rõ nét của loại hình quỹ đầu tư chỉ số (ETF). Sản phẩm này cho phép nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường chứng khoán Việt Nam mà không cần phải trực tiếp tham gia.

Đó là lý do để ông Trịnh Hoài Giang, Phó Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC), nhận định, dòng vốn mới chảy vào thị trường tìm kiếm cơ hội ngắn hạn nhiều hơn dài hạn. Điều đó có nghĩa là dòng vốn này không ổn định, vào nhanh và ra cũng nhanh.

Vì thế, ông Lê Đạt Chí, Đại học Kinh tế TP.HCM, khuyến cáo nhà đầu tư không nên trông đợi quá nhiều vào lực đỡ của vốn ngoại.