Reuters dẫn lời 2 quan chức và các nhà ngoại giao phương Tây lẫn châu Á, cho biết Washington muốn đẩy mạnh hoạt động tự do hàng hải gần căn cứ xây dựng trên Biển Đông.

Các nhà ngoại giao nói rằng Mỹ cũng muốn thúc đẩy các đối tác và đồng minh của họ tăng cường triển khai hải quân trên tuyến đường hàng hải ở Biển Đông, dù việc đó không trực tiếp thách thức các cơ sở của Bắc Kinh.

"Những gì chúng ta chứng kiến trong vài tuần qua chỉ là bước khởi đầu, rõ ràng là còn rất nhiều thứ đang được lên kế hoạch", một nhà ngoại giao phương Tây cho biết, ám chỉ các hoạt động tuần tra hồi cuối tháng 5.

Hôm 27/5, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Higgins và tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường USS Antietam đã tiến vào khu vực 12 hải lý quanh quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Dẫn nguồn tin giấu tên từ chính phủ Mỹ, Reuters cho biết 2 tàu chiến Mỹ đã di chuyển gần đảo Cây, Phú Lâm, Tri Tôn và Linh Côn đang bị Trung Quốc chiếm trái phép.

"Có cảm giác rất rõ ràng là người ta cần làm nhiều thứ hơn", vị này cho biết.

Lầu Năm Góc không trực tiếp bình luận về các hoạt động trong tương lai của họ, nhưng người phát ngôn Christopher Logan nói rằng "chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với bạn bè, đối tác và đồng minh để đảm bảo một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở".

Reuters nhận định bằng việc cho 2 tàu tiếp cận cơ sở Trung Quốc xây dựng trên Hoàng Sa, Lầu Năm Góc đã bắt đầu cách tiếp cận cứng rắn hơn dẫu cho đây là thời điểm Tổng thống Donald Trump cần sự hợp tác của Trung Quốc để giải quyết vấn đề Triều Tiên.

Dù hoạt động trên đã được lên kế hoạch từ nhiều tháng trước và các hoạt động tương tự đã diễn ra theo chu kỳ, đó vẫn là lần đầu tiên 2 tàu chiến Mỹ cùng được sử dụng cho hoạt động tự do hàng hải trên Biển Đông. Việc này cũng diễn ra gần thời gian Lầu Năm Góc rút lời mời quân đội Trung Quốc tham gia tập trận hải quân Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) để phản đối sự ngang ngược của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Tại Đối thoại Shangri-La đang diễn ra ở Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis nói Mỹ phản đối sự thiếu nhất quán của Trung Quốc khi tiếp tục triển khai quân sự tại các hòn đảo tranh chấp với các nước trong khu vực. Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, các nhà phân tích nói rằng việc tuần tra không có nhiều tác động đối với sự leo thang của Trung Quốc và có thể đã "quá muộn" khi Bắc Kinh biến thực tại của Biển Đông thành "chuyện đã rồi". Ngoài ra, các hành động tuần tra cũng phô bày việc Mỹ không có một chiến lược sâu rộng hơn để đối phó với Bắc Kinh trong dài hạn.

"Tất cả những việc này (việc tuần tra và rút lời mời tập trận) chỉ mang tính biểu tượng nếu theo sau nó không có một chiến lược vững vàng để đối đầu với Trung Quốc, sự bắt nạt của họ cũng như mối đe dọa họ gây ra đối với trật tự dựa trên luật lệ ở Biển Đông", ông Greg Poling, Giám đốc Chương trình sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) nói với Báo .

"Dù vậy, chính quyền Mỹ đã lên kế hoạch triển khai chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Tự do và Mở từ năm 2017, chúng ta hy vọng sẽ thấy một số nỗ lực để sửa sai cho việc thiếu tâm điểm chiến lược", ông nói.