Đây là chuyến công du đến Trung Quốc đầu tiên của một quan chức chính phủ Mỹ sau khi Tòa Trọng tài công bố phán quyết.

Trả lời Reuters, bà Susan Rice cho biết cách đây hai tuần bà đã thông báo với những người đồng cấp Trung Quốc về chuyến thăm. Bà cam kết quân đội Mỹ sẽ tiếp tục đi tàu và bay qua biển Đông bất chấp Trung Quốc cảnh báo các cuộc tuần tra có thể kết thúc trong thảm họa. Khi được hỏi bà sẽ mang đến Trung Quốc thông điệp gì, bà nói: “Chúng tôi khuyến khích các bên kiềm chế”.

Chuyến đi của bà Susan Rice diễn ra trùng hợp với chuyến đi của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đến Lào và Philippines nhằm củng cố cam kết của Mỹ với các đối tác ở Đông Nam Á. Mỹ đã thông báo sẽ áp dụng sáng kiến “ngoại giao thầm lặng” để thuyết phục các bên kiềm chế trước phán quyết của Tòa Trọng tài.

Trong khi đó, báo South China Morning Post ngày 22-7 đưa tin đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc đã phát hình ảnh bộ tư lệnh quân khu Nam giới thiệu nhiều vũ khí mới của hải quân và không quân trong chuyến thị sát của tướng Phạm Trường Long, Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương, hôm 19-7.

Hình ảnh cho thấy quân Trung Quốc thao tác với tên lửa DF-16 có tầm bắn 1.000 km và phi đội máy bay ném bom mới H-6K tuần tra trên bãi cạn Scarborough của Philippines.

Báo ghi nhận ít khi đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc phát hình ảnh như thế. Quân khu Nam phụ trách sáu tỉnh gồm Quảng Đông, Quảng Tây, Hồ Nam, Hải Nam, Vân Nam, Quý Châu và hai đặc khu Hong Kong và Macau.

Các chuyên gia quân sự đánh giá đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc phát hình ảnh như trên nhằm chứng minh quân khu Nam phụ trách biển Đông đã chuẩn bị sẵn sàng đối phó với nguy cơ từ Mỹ.

Tháp tùng theo tướng Phạm Trường Long có tướng Mã Hiểu Thiên, tư lệnh không quân và tướng Ngụy Phương Hòa chỉ huy binh chủng tên lửa. Trong chuyến thị sát, tướng Phạm Trường Long đã huênh hoang chỉ đạo: “Các cuộc tuần tra trên không và trên biển phải được tổ chức tốt để xử lý mọi tình huống khẩn cấp nhằm bảo vệ biên giới hàng hải và hàng không”.