AP dẫn tuyên bố của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ngày 27.7 chỉ trích việc Ngoại trưởng ba nước Mỹ, Nhật Bản và Úc ra tuyên bố chung về vấn đề Biển Đông, nói rằng điều đó chỉ làm "thổi bùng ngọn lửa" căng thẳng về Biển Đông tại khu vực.

Ông Vương cho rằng tuyên bố chung của ba nước nói trên được đưa ra vào thời điểm không thích hợp và không mang tính xây dựng. "Nếu bạn thực sự muốn ổn định trên Biển Đông, bạn nên ủng hộ các nỗ lực của Trung Quốc và ASEAN trong việc thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và giải quết tranh chấp thông qua đàm phán, tham vấn giữa các nước liên quan trực tiếp", Tân Hoa xã dẫn lời ông Vương nói.

Rõ ràng phía Trung Quốc vẫn khăng khăng muốn giải quyết vấn đề song phương vấn đề Biển Đông chứ không muốn đưa vấn đề này ra diễn đàn đa phương. Trong khi đó, các nước trong khu vực và các nước ngoài khu vực như Mỹ, Nhật Bản, Úc đều nhấn mạnh vai trò và lợi ích của mình tại Biển Đông. Các nước này dù không có tranh chấp nhưng khẳng định không thể phớt lờ vấn đề Biển Đông.

Ngoại trưởng Trung Quốc không ngần ngại nói rằng: "Giờ là thời điểm để xem bạn là người gìn giữ hòa bình hay chỉ là kẻ phá rối". Theo AP, câu nói của ông Vương nhắm tới Mỹ, Úc và Nhật Bản vì Bắc Kinh không hài lòng về tuyên bố chung họ đưa ra.

Cụ thể, bên lề Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần thứ 49 (AMM-49) và các hội nghị liên quan tổ chức tại Vientiane (Lào), Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cùng Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida và Ngoại trưởng Úc Julie Bishop đã có cuộc hội đàm tối 25.7. Sau cuộc gặp này, Ngoại trưởng ba nước đã ra tuyên bố chung, trong đó bày tỏ quan ngại sâu sắc về vấn đề tranh chấp trên Biển Đông.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry phát biểu tại hội nghị ngoại trưởng ASEAN diễn ra ở Lào từ 23-26.7REUTERS

Tuyên bố chung được đăng tải trên trang web Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ ba nước nhất trí phản đối mạnh mẽ các hành động đơn phương làm thay đổi hiện trạng và gia tăng căng thẳng trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi các nước không tiến hành các hoạt động bồi đắp quy mô lớn và xây dựng các cơ sở hạ tầng phục vụ cho mục đích quân sự. Tuyên bố chung cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của luật pháp quốc tế và thúc giục Philippines cũng như Trung Quốc tuân thủ phán quyết của Tòa trọng tài về vụ kiện Biển Đông.

Mặc dù tuyên bố không nêu tên bên nào có những hoạt động đơn phương làm thay đổi hiện trạng và làm gia tăng căng thẳng, nhưng AP cho rằng đó là thông điệp gửi cho Trung Quốc. Bởi lẽ Bắc Kinh thời gian qua đã bồi đắp quy mô lớn, xây đảo nhân tạo trái phép và xây dựng các hạ tầng cơ sở trên Biển Đông mà chính Bắc Kinh cũng thừa nhận là có dùng cho mục đích quân sự.

Về phản ứng của Trung Quốc, đây không phải là lần đầu tiên nước này bực tức trước những chỉ trích của các nước về hành động của Bắc Kinh trên Biển Đông. Trung Quốc cũng nhiều lần phản đối hoạt động của Mỹ, Úc và Nhật Bản trên Biển Đông, thậm chí đã dọa các chiến dịch tuần tra của các nước này trên Biển Đông sẽ "kết thúc trong thảm họa". Tuy vậy, các nước này vẫn khẳng định sẽ tiếp tục tuần tra và hoạt động trên Biển Đông để bảo vệ quyền tự do hàng hải và hàng không.