Lấy tiền bảo hiểm sớm chỉ mua được bộ bàn ghế, chiếc xe đạp

Tờ mờ sáng, bà Hoàng Thị Lan (Hoàng Mai, Hà Nội) đã phải dậy để kịp nấu xôi mang ra chợ bán. Ở tuổi 60, không có lương hưu , không có trợ cấp, mọi khoản chi tiêu của bà đều trông chờ hết vào gánh xôi này.

Trước đây, bà từng có thời gian làm công nhân trong nhà máy. Sau khi nghỉ việc, bà Lan đã chọn nhận trợ cấp một lần. Cầm mấy chục triệu trong tay, bà chỉ đủ mua bộ bàn ghế và một chiếc xe đạp cho gia đình.

Bây giờ tuổi đã cao, số tiền rút BHXH 1 lần đã tiêu hết từ lâu, bà Lan phải vất vả mưu sinh, nhặt nhạnh từng đồng để lo cho từng bữa ăn, chưa kể lúc ốm đau, bệnh tật. Cứ mỗi lần túng thiếu, nghĩ về việc rút BHXH 1 lần, bà Lan đầy tiếc nuối. 

"Giờ tuổi cao, đáng lẽ được nghỉ hưu an nhàn thì ngày ngày mình vẫn phải lo làm kiếm sống. Rồi lúc khỏe đã vậy, chỉ sợ lúc ốm đau, lại không có đồng ra đồng vào. Nhìn sang bà hàng xóm lĩnh lương hưu hằng tháng mà mình lại thèm muốn, giá như hồi đó suy nghĩ sâu xa, không lựa chọn rút trợ cấp một lần… ", bà Lan thở dài.

Chị Bùi Thị Hạt (tỉnh Nam Định) từng làm cho một công ty may ở khu vực phía Nam được 9 năm 7 tháng. Năm 2021, khi dịch Covid 19 bùng phát, chị Hạt phải nghỉ việc. Chồng chị cũng mất việc sau đó.

Hai vợ chồng trở về quê làm công việc tự do. Đến giữa năm ngoái, chị Hạt làm thủ tục xin rút bảo hiểm xã hội một lần để có khoản tiền trang trải cuộc sống.

Chị Hạt giãi bày: "Khoản tiền đó qua mấy tháng dịch bệnh thì nhà tôi cũng tiêu hết".

Giờ thấy bố mẹ già vẫn phải bươn chải nhiều nghề, không có lương hưu, không có thẻ bảo hiểm y tế đi khám chữa bệnh, chị mới cảm thấy hối tiếc. Chị muốn đóng lại khoản tiền bảo hiểm xã hội đã rút mà không được chấp nhận bởi quy định của Pháp Luật.

Vợ chồng chị dự định, tháng tới, sẽ nộp đơn xin tuyển dụng vào làm công nhân ở công ty gần nhà, để lại được tham gia bảo hiểm xã hội. Bắt đầu lại dù có muộn, chị mong mỏi có thể tiếp tục đóng bảo hiểm để mong ngày được lĩnh lương hưu hàng tháng.

Lo mưu sinh tuổi già

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, với nhiều người, số tiền rút bảo hiểm xã hội một lần có thể "ra tấm, ra món" nhưng rồi cũng chỉ đủ trang trải trong vài tháng ngắn ngủi và lại tiếp tục lo mưu sinh cho tuổi già.

Người dân nhận lương hưu hàng tháng .

Thực trạng này rất đáng lo ngại, không chỉ gây thiệt thòi lớn về quyền lợi của người lao động mà còn tạo hệ lụy cho an sinh xã hội quốc gia khi dân số nước ta đang bắt đầu già hóa.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, người lao động không còn trong hệ thống bảo hiểm xã hội được Nhà nước bảo hộ, mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng - nguồn thu nhập ổn định, hữu ích khi về già.

Người tham gia bảo hiểm xã hội khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu sẽ được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế. Từ năm 2003 đến nay, Nhà nước đã điều chỉnh tăng lương hưu 17 lần, với mức tăng từ khoảng 7,5% đến 9,3% cho mỗi lần điều chỉnh, tùy theo nhóm đối tượng.

Bên cạnh đó, người lao động mất đi cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu để hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già, độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe nhất của mỗi người.

Số tiền người lao động nhận bảo hiểm xã hội một lần thiệt hơn so với số tiền đã đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội. Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của người lao động.

Theo cơ quan Bảo hiểm xã hội, nếu người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Như vậy, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, nếu lĩnh bảo hiểm xã hội một lần, người lao động sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng bảo hiểm trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng bảo hiểm sau năm 2014.

Trong trường hợp, với những khó khăn trước mắt, người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Trong thời điểm này, nếu không may bị thất nghiệp, người lao động nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề để vượt qua khó khăn với các quyền lợi hưởng. Qua đợt khó khăn, lao động có cơ hội trở lại thị trường lao động, tiếp tục được đóng bảo hiểm để cộng nối thời gian tính hưởng lương hưu sau này. 

Bên cạnh đó, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi lần này đã bổ sung nhiều quy định nhằm mở rộng, gia tăng lợi ích cho người lao động để mọi người có thêm cơ hội để được hưởng lương hưu.