Sau hơn một tháng phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine, Moscow đã tuyên bố kết thúc giai đoạn một vào cuối tháng 3, và chuyển hướng tập trung sang vùng Donbas.

Trong những ngày qua, các thành phố nằm dọc sông Donets như Kreminna, Rubizhne, Severodonetsk hay Lysychansk đã hứng chịu pháo kích nặng nề từ cả hai bên, gây ra những cột khói đen lớn. Tiếng súng máy lẻ tẻ cũng được phóng viên AFP tại hiện trường ghi nhận.

“Giờ đây, chúng ta có thể xác nhận rằng binh lính Nga đã bắt đầu chiến dịch ở Donbas, điều mà họ đã chuẩn bị trong thời gian dài”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói hôm 18/4.

Chiến sự bắt đầu

Là một thành phố nhỏ với chỉ 18.000 dân, Kreminna rơi vào tay quân đội Nga sau ba ngày chiến sự.

"Hiện tại, quyền kiểm soát thành phố Kreminna đã mất”, Thống đốc tỉnh Luhansk Serhiy Haidai nói trên Telegram hôm 18/4, theo CNN.

Kreminna nằm cách thành phố Kramatorsk, tỉnh Donetsk - nơi bị lực lượng ly khai kiểm soát một phần kể từ năm 2014 - khoảng 50 km về hướng đông bắc. Đây cũng là nơi từng xảy ra đụng độ giữa lực lượng thân Nga và chính phủ năm 2014, nhưng vẫn nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Ukraine.

“Các cuộc giao tranh kéo dài ba ngày. Nga sử dụng lượng lớn phương tiện thiết giáp để tấn công thành phố”, ông Oleksandr Dunets, lãnh đạo quân sự tại Kreminna, tuyên bố. “Các cuộc giao tranh đang tiếp diễn ở vùng ngoại ô”.

“Những binh sĩ phòng thủ của chúng tôi rút về các vị trí mới”, ông Haidai viết trên tài khoản Facebook cá nhân.

Theo quân đội Ukraine, bốn dân thường thiệt mạng vì bị trúng đạn pháo khi cố gắng thoát khỏi thành phố.

Trong khi đó, hôm 18/4, Hội đồng thành phố Mariupol tuyên bố hơn 1.000 dân thường vẫn đang trú ẩn trong nhà máy thép Azovstal. “Hầu hết là phụ nữ, trẻ em và người già”, chính quyền Mariupol cho biết.

Quân đội Nga và lực lượng ly khai thân Nga đã giành quyền kiểm soát phần lớn thành phố cảng chiến lược này. Dù vậy, một số nhóm binh sĩ Ukraine vẫn tiếp tục kháng cự. Theo truyền thông Nga, phần lớn trong số đó đang đóng ở nhà máy thép Azovstal.

“Điều thần kỳ là chúng tôi còn sống”

Tại thành phố Novodruzhesk thuộc tỉnh Luhansk, ông Victor Pasipko, người từng là thợ mỏ, đang sửa một sợi dây cáp bị đứt trên cột điện khi nói chuyện với phóng viên AFP. “Nhìn vào hai hố đạn pháo này. Tôi nghĩ sợi cáp bị hư hại do mảnh đạn”, ông chỉ tay vào các hố đạn pháo mới dưới mặt đất.

Một hố sâu khác cũng mới xuất hiện ở khu vườn trước nhà bà Nadya, 65 tuổi, cư dân thành phố. Trước đó, ôtô của bà đã bị bom phá hủy hôm 13/4.

“Điều thần kỳ là chúng tôi còn sống”, bà Nadya nói, giọng nghẹn ngào. “Chúng tôi chỉ biết nằm và chờ đợi. Kể từ ngày 24/2, chúng tôi phải ngủ trong hầm”.

Bên cạnh đó, điều kiện sống của vợ chồng bà cũng khó khăn. “Không có nước hay điện. Chúng tôi cũng không còn tiền hay xăng, và không thể rời đi”, bà chia sẻ.

Cuộc sống của người Ukraine trở nên khó khăn vì chiến sự. Ảnh: AFP.

Ở gần đó, một người phụ nữ chỉ tay vào một căn lều đã đổ sụp. Trước đó, một xe tăng của phía Ukraine đóng trong khu vườn để tránh bị phát hiện. Ngay sau khi chiếc xe tăng rời đi, lực lượng Nga tấn công nơi này.

Cùng lúc, một quả đạn cối của Ukraine rơi trúng khu rừng gần đó. Vài giây sau, một tiếng nổ vang lên và khói trắng xuất hiện ở hướng Rubizhne, nơi cách Novodruzhesk chỉ vài cây số.

Cách Rubizhne khoảng 15 km về phía đông, lực lượng Nga tấn công các vị trí của quân đội Ukraine trong khu rừng bao quanh thành phố Yampil cả đêm. Đến sáng, hàng chục người dân thành phố được sơ tán bằng xe buýt hoặc xe cá nhân”.

“Tôi chỉ ngủ được 15 phút vào đêm qua”, anh Mikhailo, một cư dân Yampil, nói với AFP khi đi qua thành phố với hai người bạn. “Có những tiếng súng trong rừng: ở đằng trước, đằng sau, bên trái, bên phải. Không ai biết điều gì sẽ đến”.

Trong khi đó, quân đội Ukraine đang củng cố lực lượng để chuẩn bị cho trận chiến lớn có thể xảy ra với lực lượng Nga. Nhiều xe chiến đấu bộ binh, xe chở binh lính và pháo binh đã được đưa tới Yampil và thành phố Lyman gần đó.

Trên các con đường hướng tới Kramatorsk, các trạm kiểm soát đã được củng cố bằng các khối bê tông lớn. Các con đường xung quanh cũng như được trét đất tươi để khó di chuyển hơn.

“Lực lượng của chúng tôi vẫn đang phòng ngự. Chúng tôi sẽ không từ bỏ lãnh thổ của mình”, Thư ký Hội đồng An ninh Quốc phòng Ukraine Oleksiy Danilov tuyên bố.