Gia Cát Lượng trong thời Tam Quốc có thể được ví như một bậc vĩ nhân của thời đại. Những việc làm của ông lúc sinh thời đã trở thành những huyền thoại cho đến ngày hôm nay.

"Tam Quốc Diễn Nghĩa" miêu tả Gia Cát Lượng là một nhân vật "trên thông thiên văn dưới tường địa lý, nửa thần nửa người". Ông đặc biệt giỏi quan sát chiêm tinh nên trước khi qua đời đã đặc biệt căn dặn chuẩn bị một thứ mà không phải ai cũng hiểu được.

Người ta kể rằng khi ông qua đời, ông đã yêu cầu bỏ bảy hạt gạo vào miệng.

Người xưa quan niệm tang lễ “vật chết như vật sống”, họ tin rằng người đã khuất cần được đối xử tôn trọng như khi còn sống.

“Sách Hậu Hán thư lễ nghi chí” ghi lại: “Đăng hà (người chết bay lên trời) mang theo gạo và ngọc như một món quà”. Đây là một trong những nghi thức cổ xưa, được gọi là ’phạn hàm’, trong đó các hạt, ngọc, hạt, đồng xu... được đưa vào miệng của người quá cố.

Điều này có thể đảm bảo rằng người quá cố có tiền và thức ăn ở thế giới bên kia.

Hình ảnh nhân vật Gia Cát Lượng trên phim (Ảnh: Sohu)

Là tể tướng của nước Thục, Gia Cát Lượng có địa vị cao, tại sao ông lại dùng bảy hạt gạo thay cho ngọc?

Sở dĩ ông có bảy hạt gạo trong miệng là vì ở Trung Quốc cổ đại, bảy hạt gạo có một ý nghĩa đặc biệt. Theo truyền thuyết, người ta sẽ về thăm nhà sau khi chết bảy ngày, miệng Gia Cát Lượng có bảy hạt gạo, nghĩa là ông cũng giống như những người bình thường.

Người xưa thường dùng các quan sát bầu trời vào ban đêm, dùng các vì sao để đại diện cho một người. Nói cách khác, có một ngôi sao trên bầu trời có thể cho biết Gia Cát Lượng còn sống hay gặp vận hạn, và sự thay đổi của ngôi sao này không chỉ Gia Cát Lượng mà một số người có năng lực cũng có thể nhìn thấy.

Bảy ngày là chu kỳ của các tuần trăng, và chòm sao Bắc Đẩu là một trong những dấu hiệu chiêm tinh quan trọng nhất trên bầu trời.

Theo cách giải thích của Gia Cát Lượng, bảy hạt gạo trong miệng là bùa chú có thể giữ lại linh hồn của một người, nhờ đó các vì sao tượng trưng cho chính mình trên bầu trời sẽ không rơi xuống.

Điều này đánh lừa Tư Mã Ý để ông ta tin rằng Gia Cát Lượng vẫn còn sống và chỉ có thể rút quân về nước. Gia Cát Lượng trước khi chết đã biết đối phương nhất định sẽ nhìn trời vào ban đêm, nếu biết mình đã chết, quân Thục sẽ khó có thể rút lui.

Để bảo vệ quân Thục khỏi thương vong nặng nề, Gia Cát Lượng đã nghĩ ra chiến lược rút lui nhưng với điều kiện Tư Mã Ý tin rằng mình vẫn còn sống vì như vậy hắn sẽ không dám tiến quân vội vàng.

Nói cách khác, nếu làm như vậy, khi Tư Mã Ý nhìn trời, người này chỉ có thể biết rằng tai họa của Gia Cát Lượng sắp xảy ra, chứ không thể phán đoán ông còn sống hay đã chết. Thời gian trì hoãn này có thể mang đến cơ hội rút lui cho quân Thục.

Có thể thấy, Gia Cát Lượng rất có lòng với Lưu Bị và đối với nước Thục, ngay cả khi hấp hối cũng không quên cân nhắc cho đại sự. Ông là cánh tay phải hiếm có và là ’báu vật’ của Lưu Bị cũng như nước Thục.ư