Theo báo cáo mới của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), triển vọng việc làm của thanh niên ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang bị thách thức nghiêm trọng vì dịch Covid-19. Theo đó, thanh niên (những người trong độ tuổi từ 15-24) sẽ bị ảnh hưởng tức thì nặng nề hơn so với người trưởng thành (25 tuổi trở lên) và có nguy cơ gánh chịu tổn thất kinh tế - xã hội cao hơn về lâu dài.
Trước cuộc khủng hoảng do dịch Covid-19 gây ra, thanh niên ở châu Á - Thái Bình Dương đã phải đối mặt với những thách thức trên thị trường lao động, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp cao. Vô số thanh niên không được tham gia học hành và không có việc làm.
"Thế hệ bị phong tỏa"
Năm 2019, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong khu vực là 13,8%. Tỷ lệ này của người trưởng thành là 3%. Hơn 160 triệu thanh niên (24% dân số) ở tình trạng không có việc làm và không tham gia học hành hoặc đào tạo (NEET). 4/5 lao động trẻ làm công việc phi chính thức, cao hơn so với tỷ lệ của người trưởng thành. Và cứ bốn lao động trẻ thì có một người phải sống trong điều kiện nghèo cùng cực hay nghèo vừa phải.
Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong khu vực vào quý I/2020 đã tăng mạnh so với quý IV/2019. So với quý I/2019, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đã tăng lên tại 6 trên 9 nền kinh tế bao gồm Australia (0,6%), Indonesia (0,9%), Nhật Bản (0,3%), Malaysia (0,7%) và Việt Nam (0,5%). Riêng Hong Kong và Trung Quốc có mức tăng lớn nhất 3%.
Trong năm 2020, 13 quốc gia trong khu vực châu Á và Thái Bình Dương có thể sẽ phải đánh mất 10-15 triệu việc làm dành cho thanh niên.
Theo báo cáo "Giải quyết khủng hoảng việc làm cho thanh niên do đại dịch Covid-19 gây nên tại châu Á và Thái Bình Dương", nguyên nhân khiến thanh niên trong khu vực phải đối mặt với tổn thất việc làm lớn hơn người trưởng thành là gần 50% (hơn 100 triệu người) làm việc trong bốn lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi khủng hoảng. Đó là thương mại bán buôn bán lẻ, sửa chữa và sản xuất, dịch vụ thuê mướn và kinh doanh, dịch vụ lưu trú và ăn uống.
“Những thách thức trong thời kỳ tiền khủng hoảng đối với thanh niên nay đã tăng lên bội phần do đại dịch Covid-19. Nếu không được quan tâm thích đáng, chúng tôi sợ rằng khủng hoảng này có nguy cơ tạo nên một ’thế hệ bị phong tỏa’, họ sẽ phải gánh chịu hệ quả gây nên bởi cuộc khủng hoảng này nhiều năm sau nữa", bà Sara Elder, tác giả chính của báo cáo, trưởng bộ phận phân tích kinh tế và xã hội khu vực của ILO, nhấn mạnh.
Ngăn chặn cuộc khủng hoảng việc làm
Theo báo cáo, cuộc khủng hoảng đang tác động đến thanh niên trên 3 phương diện. Đầu tiên là gián đoạn việc làm dưới hình thức giảm giờ làm việc, giảm thu nhập và mất việc làm đối với cả lao động làm công ăn lương và lao động tự do.
Tiếp đến là gián đoạn trong công cuộc giáo dục và đào tạo. Cuối cùng, thanh niên khu vực gặp khó khăn trong quá trình chuyển tiếp từ trường học đến việc làm và chuyển đổi giữa các công việc trong thời kỳ suy thoái.
Báo cáo khuyến nghị cần có những biện pháp ứng phó cấp bách, quy mô lớn và có mục tiêu, bao gồm trợ cấp tiền lương cho thanh niên, các chương trình việc làm công và những biện pháp nhằm giảm thiểu tác động đối với học sinh, sinh viên bị gián đoạn học hành, đào tạo.
Gần 50% thanh niên trong khu vực làm việc tại bốn lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi khủng hoảng. Ảnh: Bloomberg.
Theo đó, các chính phủ nên cân nhắc cân đối giữa việc đưa thanh niên tham gia vào thị trường lao động quy mô lớn hơn và trở thành đối tượng của các biện pháp phục hồi kinh tế với những biện pháp can thiệp hướng tới thanh niên nhằm tối đa hóa việc phân bổ hiệu quả các nguồn lực.
Ông Paul Vandenberg, tác giả chính, chuyên gia kinh tế cao cấp thuộc Ban Nghiên cứu Kinh tế và Hợp tác Phát triển Khu vực của ADB, nhận định: “Việc ưu tiên vấn đề việc làm cho thanh niên trong quá trình phục hồi hậu Covid-19 sẽ cải thiện triển vọng tương lai của châu Á và Thái Bình Dương nhờ tăng trưởng bao trùm và bền vững, chuyển đổi nhân khẩu học và ổn định xã hội”.
