Với dân số ít ỏi và vị trí biệt lập Iceland đã nhận được những lời khen ngợi cho kế hoạch xét nghiệm càng nhiều càng tốt để ngăn chặn sự lây lan của virus corona. Một số người tự hỏi tại sao các quốc gia khác không áp dụng chiến lược như Iceland.

Nhưng các nhà phê bình trong nước gọi “bức tranh màu hồng” này đang gây hiểu nhầm, New York Times cho biết.

Họ nói rằng quốc đảo nhỏ bé ở Bắc Âu với dân số 360.000 người đã không làm đủ để ngăn chặn sự lây lan của virus corona. Các trường học, trung tâm chăm sóc ban ngày vẫn mở cửa, cũng như các nhà hàng, dù họ đã hạn chế số chỗ ngồi.

Khách du lịch vẫn được phép đến hòn đảo mà không cần kiểm dịch. Ban đầu chính quyền giới hạn các cuộc tụ họp trên 100 người, sau đó đổi thành 20 người. Những biện pháp này được áp dụng rất lâu sau khi các quốc gia khác đã áp dụng phong tỏa xã hội.

Chỉ xét nghiệm có hiệu quả?

Mục tiêu trong chiến lược của Iceland là xét nghiệm tất cả mọi người. Điều này chắc chắn sẽ đối mặt với những rào cản về hậu cần, nguồn cung thiết bị, tương tự như các nước trên thế giới đang phải đối mặt, các nhà phê bình chỉ ra.

Đất nước này không đủ nhân viên y tế và thời gian để xét nghiệm hàng trăm nghìn mẫu bệnh phẩm trong vài tuần hoặc vài tháng.

Các nhà phê bình cảnh báo sự lạc quan sai lầm này cuối cùng sẽ dẫn đến nhiều ca bệnh và t‌ử von‌g hơn.

Nhưng Kjartan Hreinn Njalsson, trợ lý giám đốc y tế của Iceland đã nói về cái mà ông gọi là khoảnh khắc mang tính bước ngoặt vào ngày 8/4. “Nhiều người giờ đã khỏe hơn sau khi nhiễm bệnh. Chúng tôi chưa đạt đến đỉnh dịch, nhưng đã ở rất gần nó”, ông Njalsson nói.

Ông Njalsson cho biết thêm đất nước ông có dự trữ tốt đối với bộ kit xét nghiệm và các vật liệu cần thiết khác. “Chúng tôi biết rằng cuối cùng chúng tôi sẽ cần nhiều gạc họng hơn và mọi quốc gia trên thế giới đều cố gắng đảm bảo điều này”, ông Njalsson nói.

Đến nay Iceland vẫn kiểm tra đều đặn những người không có triệu chứng, với sự giúp đỡ của deCODE, một công ty công nghệ sinh học lâu đời ở nước này và là công ty con của tập đoàn Amgen.

Iceland có tỷ lệ xét nghiệm trên đầu người cao nhất thế giới. Họ đã theo dõi nguồn gốc của các bệnh nhiễm trùng, theo dõi lịch sử tiếp xúc, thậm chí xem các chủng khác nhau của virus. Tính đến ngày 8/4, 1.600 ca nhiễm Covid-19 đã được xác nhận, 6 ca t‌ử von‌g trong số ít nhất 30.000 mẫu bệnh phẩm đã được xét nghiệm. Iceland xác nhận ca nhiễm Covid-19 đầu tiên vào ngày 28/2.

Iceland vẫn mở cửa trường học cho học sinh đến trường. Ảnh: New York Times.

Để được xét nghiệm tại bệnh viện hoặc phòng khám, người dân phải đáp ứng một số tiêu chí nhất định, chẳng hạn có các triệu chứng như sốt, thành viên trong các nhóm có nguy cơ cao, nhân viên y tế, những người đi về từ vùng dịch, người đang bị cách ly.

Trong khi đó, gần như mọi người đều có thể đăng ký xét nghiệm tại phòng thí nghiệm của deCODE. Tiến sĩ Kari Stefansson, giám đốc điều hành deCODE, cho biết việc xét nghiệm theo trình tự mà công ty ông đã cung cấp cho thấy, phương pháp sàng lọc thông qua xét nghiệm có thể làm chậm sự lây lan của virus và có thể kiểm soát được xã hội.

Công ty ông đã kêu gọi xét nghiệm cho những người không có triệu chứng như một cách tìm kiếm các ca bệnh ẩn trong cộng đồng và ngăn chặn sự lây lan của virus.

Dagur B. Eggertsson, thị trưởng thành phố Reykjavik, đã ghi nhận việc xét nghiệm trên quy mô lớn đã giảm thiểu sự lây lan của dịch bệnh. “Chúng tôi không thể sử dụng vũ lực. Chúng tôi phải sử dụng lý lẽ và tiếng nói của lý trí để khiến mọi người làm việc cùng nhau”, thị trưởng Eggertsson nói.

cách ly xã hội là cần thiết

Một số người phản đối nói rằng những hạn chế xã hội cực đoan chính xác là những gì Iceland cần để ngăn chặn sự bùng phát của dịch bệnh. Họ cảnh báo việc tiếp tục mở cửa trường học có thể góp phần làm lây lan virus.

Frosti Sigurjonsson, cựu thành viên Nghị viện Iceland đã viết bức thư kêu gọi chính phủ hành động quyết liệt hơn. Ông gợi ý Iceland cần đóng cửa du lịch, cách ly người nhiễm bệnh khỏi gia đình. “Nếu bạn có thể cứu một mạng người, hãy cứu, không nên nghĩ về chi phí”, ông Sigurjonsson nói.

Các hoạt động xã hội ở Iceland vẫn diễn ra bình thường như chưa hề có virus ở đây. Ảnh: New York Times.

Chris McClure, một doanh nhân và nhà dịch tễ học, người đã làm việc về các nỗ lực dịch bệnh ở Connecticut và Florida, Mỹ trong quá khứ, cho biết ông tin rằng chính phủ nên có những giải pháp quyết liệt hơn, như đóng cửa trường tiểu học, trung tâm chăm sóc ban ngày.

Ông lưu ý rằng trẻ em có thể là người mang mầm bệnh không có triệu chứng. Đất nước này cũng đã ghi nhận các trường hợp trẻ em nhiễm bệnh. Ông thừa nhận số ca nhiễm ở Iceland có thể đã đạt đỉnh, tuy nhiên, điều này không có nghĩa là số ca nhiễm mới sẽ giảm.

Iceland đang xét nghiệm khoảng 1.000 mẫu bệnh phẩm mỗi ngày, để đạt được khả năng xét nghiệm toàn dân cần ít nhất phần còn lại của năm. Bên cạnh đó, sự khan hiếm nguồn cung thiết bị y tế như bộ kit xét nghiệm, đồ bảo hộ trên toàn thế giới có thể cản trở nỗ lực của Iceland.

Ngoài ra, khách du lịch nước ngoài vẫn được phép tự do đến và đi mà không bị cách ly kéo theo nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng. Trong khi đó, hầu như các nước trên thế giới đều cấm du khách nước ngoài, hoặc cách ly bắt buộc 14 ngày.

Thorolfur Gudnason, nhà dịch tễ học vẫn bảo lưu các giải pháp chống dịch của chính phủ. “Chúng tôi nghĩ rằng du khách không trộn lẫn nhiều với dân số. Họ ở trong các nhóm riêng và rời đi sau vài ngày. Bạn sẽ gây ra nhiều vấn đề cho các chức năng trong xã hội và tôi không biết liệu mọi người có chấp nhận điều đó trong nhiều tháng hay không”, ông Gudnason nói.