Trong một cuộc trả lời phỏng vấn trên đài phát thanh ngày 15-8, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, kế hoạch đàm phán thương mại với Trung Quốc trong tháng 9 vẫn diễn ra như dự định và hai bên sẽ tiếp tục đàm phán qua điện thoại. Tuyên bố mới nhất của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phần nào xóa đi những lo lắng nổi lên từ tuần trước khi ông để ngỏ khả năng hoãn vòng đàm phán thương mại Mỹ - Trung Quốc lần thứ 13 vốn dự định tổ chức ở Thủ đô Washington vào tháng 9-2019, trong khi lăm le đánh thuế 10% đối với hơn 300 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc.

Giải thích về lý do vòng đàm phán thương mại Mỹ - Trung Quốc lần thứ 13 vẫn tiếp tục diễn ra dù từng “đe” đình hoãn, Tổng thống Donald Trump biết Mỹ đang có các cuộc đàm phán rất tốt với Trung Quốc, nhưng cũng cảnh báo nếu Bắc Kinh có hành động trả đũa thì Washington sẽ lập tức có biện pháp đáp trả. Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng cũng nhấn mạnh, Trung Quốc muốn đạt một thỏa thuận thì đó phải là một thỏa thuận “có những điều khoản phù hợp”, có nghĩa là phải đáp ứng các yêu cầu của Mỹ.

Có thể thấy “khẩu khí” của Tổng thống Donald Trump về đàm phán thương mại với Trung Quốc còn rất cứng rắn, song điều đó dù sao vẫn níu giữ hy vọng về khả năng đạt được thỏa thuận nhằm ngăn ngừa việc bùng nổ cuộc chiến tranh thương mại toàn diện và khốc liệt giữa hai cường quốc kinh tế số một và số hai thế giới này. Tất nhiên, việc đạt được thỏa thuận trong đàm phán thương mại Mỹ và Trung Quốc là vô cùng khó khăn nếu nhìn vào tiến trình 12 vòng đàm phán trong gần một năm qua.

Kể từ cuối năm 2018, đồng thời với việc chính quyền Tổng thống Donald Trump sử dụng thuế quan như một thứ “vũ khí” chính nhằm ép buộc Trung Quốc phải cân bằng cán cân thương mại với Mỹ cũng như mở cửa thị trường nội địa, Washington và Bắc Kinh đã mở cuộc đàm phán ở cấp cao nhằm đạt được thỏa thuận cơ bản cho vấn đề này. Cho đến vòng đàm phán thứ 10, Mỹ và Trung Quốc gần như đã đi tới thỏa thuận cuối cùng khi tuyên bố đã hoàn thành được 90% khối lượng đàm phán.

Tuy nhiên, thật bất ngờ đàm phán thương mại Mỹ - Trung Quốc đã đỗ vỡ trong vòng đàm phán thứ 11 trong hai ngày 9 và 10-5-2019, vòng đàm phán mà ngỡ hai bên đi tới việc “chốt” thỏa thuận để trình lãnh đạo hai nước ký kết. Washington cáo buộc Bắc Kinh đổi ý về những cam kết giữa hai bên, theo đó phía Trung Quốc muốn điều chỉnh một số điểm trong dự thảo thỏa thuận thương mại đã được xây dựng sau 10 vòng đàm phán.

Tổng thống Donald Trump ngay trong ngày 10-5 đã áp mức thuế bổ sung, tăng từ 10% lên 25%, đối với lượng hàng hóa Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD. Ông Donald Trump mới đây lại tiếp tục tuyên bố áp thuế 10% từ ngày 1-9-2019 đối với toàn bộ hàng hóa còn lại nhập khẩu từ Trung Quốc có giá trị khoảng 325 tỷ USD, song vừa cho biết sẽ tạm hoãn để không ảnh hưởng tới việc mua sắm mùa giáng sinh của người Mỹ.

Vòng đàm phán thứ 13 sắp tới dự báo rất khó khăn bởi gồm nhiều vấn đề gai góc như sở hữu trí tuệ, áp đặt chuyển giao công nghệ, các rào cản phi thuế quan, nông nghiệp, dịch vụ, thâm hụt thương mại và thực thi Pháp Luật. Đây cũng chính là những nội dung mà Mỹ và Trung Quốc đã không thể đạt được thỏa thuận dẫn tới sự đổ vỡ tại vòng đàm phán thứ 11.

Với quan điểm cứng rắn thể hiện trong tuyên bố ngày 15-8 của Tổng thống Donald Trump có thể thấy cuộc đàm phán bên bờ vực chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc chắc chắn sẽ vô cùng gay cấn.