"Sao" Việt "bay show" nước ngoài

Hiện nay, việc các “sao” ra nước ngoài biểu diễn không còn là chuyện lạ. Diễn viên Quang Hải, Đỗ Hải Yến, Như Quỳnh… đóng phim nước ngoài; mới đây là siêu mẫu Vũ Thu Phương, diễn viên Lý Nhã Kỳ tham gia dự án phim Hollywood; Hồ Quỳnh Hương tham gia Đại nhạc hội Olympic 2008; còn các ca sĩ như Hồng Nhung, Mỹ Tâm, Đan Trường… thì “bay show” nước ngoài như cơm bữa với thu nhập khá cao.

Tiền cát-sê của ca sĩ Mỹ Tâm lên tới 100 triệu đồng VN/ đêm. Ngoài thu nhập từ biểu diễn, một số “sao” khi xuất ngoại tranh thủ bán đĩa nhạc của mình. Theo người quản lý của ca sĩ QD, mỗi chuyến “bay show” QD bán được vài trăm đĩa nhạc (có kèm chữ ký) tại địa điểm hát với giá hơn chục USD/đĩa. Một bầu sô cho biết nếu bán được vài trăm đĩa như vậy thì có thể đã thu hồi được vốn bỏ ra làm CD.

Các ca sĩ “bay show” nước ngoài theo nhiều phương thức khác nhau: có người đi theo lời mời chính thức của các tổ chức, có người đi với danh nghĩa du lịch, thăm người thân..., sau đó tham gia các show diễn của các bầu sô người Việt ở hải ngoại. Đi nước ngoài để hát phục vụ kiều bào được xem là hình thức phổ biến nhất của các ca sĩ.

Một số ít ca sĩ có được ê-kíp làm việc tại nước ngoài như Lam Trường, Kasim Hoàng Vũ, Thanh Thảo với Thái Lan, Ưng Hoàng Phúc với Hồng Kông, Mỹ Tâm với Hàn Quốc... Đối tác thực hiện các video clip của những ca sĩ này có tên tuổi thật sự như Kantana, GOM, TVB... nên các sản phẩm ra đời cũng mang được “màu sắc nước ngoài”, dù chưa xứng tầm quốc tế.

Diễn viên Lý Nhã Kỳ siêu mẫu Vũ Thu Phương đều được "xuất ngoại" để tham gia dự án phim Hollywood

Đàm Vĩnh Hưng được liệt vào một trong những ca sĩ “bay show” nước ngoài nhiều nhất; liên tiếp sang Mỹ, Canada, châu Âu, Australia. Chỉ riêng biểu diễn tại Mỹ, Đàm Vĩnh Hưng đã đi 8 lần trong một năm, chuyến dài ngày nhất là 45 ngày. Về kỷ lục bay show ngoại còn có Mỹ Tâm, Hồng Ngọc, Lam Trường, Quang Dũng, Đoan Trang.

Ca sĩ Thanh Thảo chiếm kỷ lục về những chuyến đi ra nước ngoài quay video clip. Thanh Thảo đã bay qua các nước Thái Lan, Malaysia, Pháp, Anh quốc, Trung Quốc và Đức. Những video clip với hình ảnh đẹp lạ này là để Thanh Thảo đưa vào DVD “Vòng quanh thế giới”. Đây là vòng bay quay video clip nước ngoài dài nhất trong các ca sĩ từ trước tới nay.

Du học để "đánh bóng tên tuổi"?

Không chỉ dừng lại ở đó, nhiều ca sĩ còn táo bạo hơn khi quyết định ra nước ngoài tìm một ngôi trường danh tiếng để học... thanh nhạc như một cách để nâng cấp chuyên môn và nâng cao thêm thương hiệu của mình. Cả việc vũ đạo cũng có ca sĩ “khăn gói” sang tận... châu Âu để học.

Khởi đầu là ca sĩ Lam Trường đi học ở Mỹ vào năm 2003, rồi Thu Minh, Đoan Trang tham dự khóa học cũng tại Đại học âm nhạc Berklee (Mỹ). Đây cũng là trường mà nghệ sĩ Quyền Thiện Đắc, Trần Mạnh Tuấn, Đức Trí từng theo học. Ca sĩ Mỹ Tâm cũng từng có thời gian dài ngừng hát ở Việt Nam, sang Hàn Quốc học thêm về kỹ thuật trình diễn, đặc biệt là vũ đạo.

Ca sĩ Lam Trường đi học ở Mỹ vào năm 2003, rồi Thu Minh, Đoan Trang tham dự khóa học cũng tại Đại học âm nhạc Berklee (Mỹ)

Quả thực, sau khi du học, ca sĩ ít nhiều tạo lối lên sân khấu mới mẻ hơn. Thu Minh biết tận dụng tối đa lợi thế về ngoại hình và sự gợi cảm của giọng hát, làm hấp dẫn mình trên sân khấu. Mỹ Tâm khẳng định đẳng cấp ở thể loại nhạc dance, có kỹ năng biểu diễn và vũ đạo hiện đại. Có học có hơn, việc các nghệ sĩ quyết định dành thời gian để nâng cao nghề nghiệp tại những nước có nền âm nhạc phát triển là một động thái tốt và đáng khích lệ.

Chuyện đi học ở nước ngoài của các nhạc sĩ, ca sĩ càng thu hút sự chú ý của công chúng khi họ có những thay đổi sau chuyến đi. Đã có không ít lời xầm xì rằng các ca sĩ đi học để “đánh bóng tên tuổi”, tạo sự kiện trên mặt báo, tranh thủ chạy show nơi xứ người... Đến nay, LT vẫn là ca sĩ bị xầm xì nhiều nhất sau chuyến đi học ở Mỹ vì sự thay đổi rõ rệt với cách hát “mới” khó nghe hơn. Thực ra, có nhiều ca sĩ chẳng đi học ở đâu cả cũng thay đổi phong cách. Họ đi du học trước hết là học cho chính họ, vì có đi học ở nước ngoài mới biết người ta đang làm gì, thấy mình đang đứng ở đâu, nhìn lại mình để đi tiếp vững vàng hơn.

Nhạc sĩ Đức Trí đã gặt hái được nhiều, nhất là sự thay đổi về tư duy hòa âm phối khí, cho dù trước khi đi du học ở Mỹ anh đã có bằng lý luận âm nhạc tại Việt Nam. Kiến thức thu thập được tại Berklee đã khiến anh quả quyết rằng, không chỉ ca sĩ, mà các nhà sản xuất, ông bầu ca sĩ cũng cần đi học để nâng cao chuyên môn, hiểu biết về công nghệ kinh doanh âm nhạc.

Hiện tại, khóa học Summer Performance Program tại Berklee đang “nằm trong tầm ngắm” của các ca sĩ Việt Nam. Vì trường này đã được thành lập từ năm 1945, trong số những nghệ sĩ đã thành danh từ đây có những tên tuổi lớn như: Phil Collins, Billy Joel, Paul Simon, B.B.King... Những thay đổi của họ có được khán giả đón nhận, ủng hộ hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: thời điểm, bản lĩnh, sự điều tiết, nhanh nhạy của mỗi người, chứ không phải chuyện du học hay đã học được gì ở xứ người!

Ngọt và đắng

Thử thách lớn nhất với ca - nhạc sĩ Việt Nam khi đi du học là vấn đề tài chính. Đức Trí không hề giấu diếm chuyện đến nay vẫn còn mắc nợ người thân một phần chi phí mượn để đi học ở Mỹ (tổng cộng hơn 90.000 USD). Đoan Trang, Thu Minh phải tốn khoảng 10.000 USD cho 5 tuần “tầm sư học đạo”. Đức Trí có thời gian phải đi học bằng xe lửa. Đoan Trang ở nhờ nhà bạn, đến trường bằng tàu điện ngầm (mất nửa tiếng), đeo ba lô lỉnh kỉnh sổ sách, băng đĩa, máy tính xách tay, Ipod... Lịch học, thực hành thường kín mít từ sáng tới chiều, “còn dày hơn lịch chạy show tại Việt Nam”. Thu Minh ngày đầu tiên đến trường còn đi lạc, nhưng sau đó đã “rành rẽ đường đi nước bước”.

Các diễn viên Như Quỳnh, Lê Khanh, Hải Yến, Quang Hải - những diễn viên đã từng tham gia đóng phim với nước ngòai

Đối với diễn viên Việt Nam tham gia đóng phim với nước ngoài cũng không kém… “trần ai”. Khán giả Việt Nam có thể biết cát-sê của “người đàn bà đẹp” Julia Roberts là 20 triệu, nhưng cát-sê của Hải Yến, Mai Hoa, Quang Hải (Người Mỹ trầm lặng), Như Quỳnh, Lê Khanh, Mạnh Cường, Chu Hùng (Mùa hè chiều thẳng đứng), Ngọc Hiệp (Vùng trời mơ ước, Ba mùa, Vũ khúc con cò)... là bao nhiêu thì tất cả chỉ là đồn thổi. Trong “Mùa hè chiều thẳng đứng”, Như Quỳnh, Lê Khanh diễn không thua kém Trần Nữ Yên Khê, nhưng cát-sê thì chênh lệch một trời một vực. Yên Khê được nhận 500.000USD, trong khi 2 diễn viên chính còn lại chỉ nhận vài nghìn USD...

Hiếm có diễn viên nào tự tin như Quang Hải khi tham gia phim “Miền Nam xa xưa” (Pháp). Anh được đề nghị chỉ có 80 USD/ngày, nhưng đã dám “đòi” 600USD/ngày (năm 1994) và cuối cùng “thắng” với giá 450USD/ngày, được xem là mức cao nhất lúc bấy giờ dành cho một diễn viên Việt Nam.

“Người Mỹ trầm lặng” được bấm máy khá ồn ào tại Việt Nam với số lượng diễn viên nội địa tham gia khá lớn, trong đó có một vai chính dành cho Đỗ Hải Yến. Đạo diễn Quang Hải tiết lộ, cát-sê của Hải Yến lên đến con số hàng trăm nghìn USD! Tuy nhiên, thiếu chút nữa thì Hải Yến, Quang Hải đã xách vali về nước, với 5.000USD tiền bồi thường cho hai tháng học tập và thử vai tại Australia. Chẳng là nhà sản xuất đã đưa ra mức cát-sê quá thấp, gần như là một sự ban ơn cho cô. Nếu không có Quang Hải đi cùng, Hải Yến có lẽ đã đặt bút ký vì choáng ngợp trước một ê-kíp làm phim đồ sộ. Tuy nhiên, với kinh nghiệm đã tham gia 6 bộ phim truyện hợp tác với nước ngoài, từng bị ép giá không ít, Quang Hải đã yêu cầu mức cát-sê cao gấp nhiều lần đề nghị của nhà sản xuất. Cuối cùng, nhờ sự can thiệp của đạo diễn Phillip Noyce, vai Phượng thuộc về Hải Yến với mức cátsê phù hợp.

Vấn đề cát-sê của diễn viên thực ra không đơn thuần chỉ là chuyện tiền. Vì ai cũng biết, giá “bèo” đến mấy, cát-sê do các nhà sản xuất nước ngoài trả cho diễn viên Việt Nam bao giờ cũng cao hơn, thậm chí cao hơn rất nhiều mức thù lao trong nước (cát-sê của phim trong nước: diễn viên chính phim truyện nhựa không quá 10 triệu đồng, phổ biến 3-5 triệu, phim truyền hình chỉ 1 triệu/tập, tính ra theo ngày quay thì khoảng hơn 100.000 đồng/ngày).

Hơn nữa, đây còn là cơ hội quý cho các diễn viên được làm việc, trau dồi và tích lũy kinh nghiệm trong một môi trường làm phim hiện đại, chuyên nghiệp hơn ta về mọi mặt, mà không ai muốn bỏ qua. Trong xu thế mở cửa hợp tác và mời gọi các nhà làm phim nước ngoài vào Việt Nam hiện nay, mà một trong những “vốn góp” quan trọng của chúng ta là con người, nếu không biết đánh giá “vốn” của mình, không biết “gia tăng giá trị” của nó thì chúng ta sẽ tiếp tục thua thiệt đủ đường.

Ca sĩ "hát lậu" ở nước ngoài

Ca sĩ Bảo Yến và Kim Tiểu Long bị đình chỉ biểu diễn có thời hạn

Việc nghệ sĩ Việt Nam ra nước ngoài biểu diễn không xin phép các cơ quan quản lý văn hóa trong nước là tồn tại từ nhiều năm nay. Chỉ khi có sự cố xảy ra và thông tin truyền về trong nước như trốn thuế, tham gia những chương trình có nội dung phản động thì các cơ quan chức năng mới “sờ” đến họ. Sự việc mới đây nhất là ca sĩ Bảo Yến và Kim Tiểu Long bị đình chỉ biểu diễn có thời hạn, bị xử phạt hành chính cùng với NSƯT Minh Vương, ca sĩ Minh Phụng, Quang Dũng do sai phạm trong quá trình biểu diễn tại hải ngoại.

“Cấm người Việt Nam ra nước ngoài làm những công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, không phù hợp với thể trạng của người Việt Nam; công việc ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục của Việt Nam” - Đó là nội dung Nghị định Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2007, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Trong những ngành nghề bị cấm có: nghề vũ công, ca sĩ, massage làm việc tại các nhà hàng, khách sạn hoặc các trung tâm giải trí.

Theo Nghị định 56/2006/NĐ-CP ngày 6-6-2006, quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa thông tin thì phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi công bố, phổ biến tác phẩm âm nhạc ra nước ngoài mà không có giấy phép; phạt tiền từ 20-25 triệu đồng đối với hành vi công bố, phổ biến ra nước ngoài tác phẩm âm nhạc thuộc loại cấm công bố, phổ biến. Mức phạt này được coi là quá nhẹ so với mức cát-sê của họ cho một lần hát ở nước ngoài. Đó là chưa nói đến việc ca sĩ thường chạy nhiều sô trong một chuyến lưu diễn.

Đối với ca sĩ hay diễn viên, khi nhận lời tham gia dự án đóng phim hoặc hát cho chương trình nào và hát ở đâu, họ đều phải thể hiện ý thức trách nhiệm của một công dân, một nghệ sĩ. Xu hướng “chuộng ngoại” không phải là không tốt, nhưng làm thế nào để “hòa nhập” mà không “hòa tan” vẫn luôn là một vấn đề mà chúng ta thường nhắc nhau!

Diễn viên Hải Yến

- Nghe nói, sau khi đóng xong bộ phim “Chơi vơi” của Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, Hải Yến sẽ đi du học?

- Thực ra tôi đã lên kế hoạch đi học tại Los Angles từ đầu năm nay nhưng do vướng bận quá nhiều việc và nhận lời tham gia “Chơi vơi” nên tôi phải lùi lại một thời gian nữa. Tôi đi học với mong muốn được cống hiến nhiều hơn nữa cho công việc của mình.

- Vai Phượng trong bộ phim “Người Mỹ trầm lặng” phải chăng là bước ngoặt quan trọng nhất trong sự nghiệp điện ảnh của chị?

- Trước khi đến với “Người Mỹ trầm lặng”, điện ảnh là hai chữ hoàn toàn mơ hồ đối với tôi. Sau khi tham gia một vai nhỏ trong phim “Mùa hè chiều thẳng đứng”, tôi vẫn tiếp tục quay về với công việc dạy múa ballet của mình tại trường múa TP.HCM và chỉ nghĩ rằng đóng phim cũng là một công việc thú vị. Nhưng chính vai Phượng trong “Người Mỹ trầm lặng” đã mang đến cho tôi rất nhiều điều tuyệt vời và quan trọng nhất là đã cho tôi cơ hội để khám phá những khả năng khác của mình. Khi nhận lời tham gia “Người Mỹ trầm lặng”, tôi đã được dự một khóa học tại Sydney. Điều tôi yêu thích nhất là khóa học đi sâu về phân tích tâm lý con người, về cách hiểu đúng những diễn biến tâm lý chung với mỗi thể loại nhân vật khác nhau… Đặc biệt các thành viên trong đoàn hết sức tin tưởng nhau, giúp đỡ, tôn trọng và không bao giờ tạo áp lực cho các diễn viên… Với tôi đây là điều tuyệt vời nhất!

- Chị đã tham gia những bộ phim của đạo diễn trong và cả ngoài nước. Vậy theo chị đâu là điểm khác biệt lớn nhất giữa cách làm phim của Việt Nam và thế giới?

- Đối với tôi điện ảnh là một ngôn ngữ chung trên toàn thế giới nhưng mỗi đạo diễn có cách nhìn nhận vấn đề và cách tư duy của riêng mình. Làm việc trong dự án nào cũng có những vất vả riêng. Tôi nghĩ điểm khác biệt lớn nhất giữa các dự án phim của Việt Nam và thế giới là thiếu những nhà sản xuất phim đúng nghĩa.

Ca sĩ Nguyên Vũ

- Hiện nay có rất nhiều ca sĩ Việt hợp tác với các ê-kíp nước ngoài để cho ra đời các album mang màu sắc… ngoại. Là người trong nghề, anh nghĩ gì về trào lưu này?

- Trong một chừng mực nào đó thì họ đã thổi một làn gió mới vào làng nhạc Việt bởi ưu thế lớn nhất của các ê-kíp nước ngoài là họ có các chuyên gia giỏi, công nghệ tiên tiến. Chính những yếu tố này đã góp phần tạo nên sự mới mẻ, háo hức ở cả ca sĩ lẫn khán giả.

Việt Nam không thiếu những đạo diễn giỏi, những quay phim tài năng và đó là lí do chúng ta có rất nhiều album hay, đẹp mang đậm dấu ấn của ê-kíp Việt. Tuy nhiên, công tâm để nhìn nhận thì các ê-kíp của chúng ta đôi khi thiếu tình đồng bộ một chút. Và Vũ tin rằng trong tương lai không xa, chúng ta sẽ ngày càng trở nên chuyên nghiệp hơn.

- Hiện nay có nhiều ca sĩ làm video clip ở nước ngoài nhưng thông qua con đường du lịch, và kết quả là có nhiều clip quảng cáo không công cho du lịch nước ngoài. Anh nhìn nhận vấn đề này ra sao?

- Kể cả việc hợp tác với ê-kíp nước ngoài hay làm vidieo clip ở nước ngoài, bất kể con đường nào thì có lẽ người ca sĩ đều có một mục đích chung là cống hiến cho khán giả những sản phẩm hay nhất; sâu xa hơn chính là để tạo điểm nhấn trong sự nghiệp ca hát của mình. Tuy nhiên, đừng quên rằng Việt Nam cũng có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng, không thiếu cảnh lung linh ánh đèn màu của đô thị, cảnh sầm uất của những cao ốc đồ sộ… và cũng không thiếu cảnh đồng quê, bờ tre, ao cá… Vậy thì, khi thực hiện những video clip ở nước ngoài chúng ta nên chú ý về sự tinh tế cần thiết trong từng khuôn hình, để sau này không phải tiếc vì đã quảng cáo không công cho ngành du lịch nước ngoài.

Ca sĩ Tăng Nhật Tuệ

- Năm 2008 vừa qua Tăng Nhật Tuệ “xuất ngoại” mấy lần? Trong năm vừa qua, Tuệ đã đi Thái Lan để du lịch và đi lưu diễn tại Mỹ.  “Bay show” ra nước ngoài đang là xu hướng của nghệ sĩ trong nước. Vậy xin hỏi Tuệ đã có khi nào từ chối các show diễn trong nước để “bay show” chưa?

- Theo hợp đồng với trung tâm Giáng Ngọc, tôi phải ở lại Mỹ trong 3 tháng 10, 11và 12. Nhưng sau khi nhận được lời tham gia chương trình truyền hình trực tiếp từ phía Đài THVN, đặc biệt là lời mời từ Ban tổ chức “Ngày hội Singer’s day” tại Mũi Né, tôi đã xin trở về Việt Nam một thời gian để hoàn thành tất cả những chương trình ấy. Mức cát-sê ở nước ngoài dù cao cũng không khiến tôi quên khán giả trong nước của mình.

- Bạn sẽ phản ứng ra sao khi có người nói: “Tăng Nhật Tuệ “bay show” là để đánh bóng tên tuổi của mình”?

- Khá nhiều anh chị em đồng nghiệp người Việt khi gặp tôi ở đó họ đã rất bất ngờ. Tôi ra đi khá lặng lẽ và cũng chỉ tham gia trong những show khiêm tốn. Khi trở về Việt Nam tôi cũng quay lại công việc mình đang làm. Chưa bao giờ tôi sử dụng mác “bay show” nước ngoài để tăng giá cát-sê hay làm khó các bầu sô trong nước.

- Nhiều người cho rằng càng đắt show ở nước ngoài thì càng khẳng định được đẳng cấp cũng như tài năng của người nghệ sĩ ấy? Quan điểm của Tuệ về vấn đề này như thế nào?

- Thị trường hải ngoại và thị trường Việt Nam rất khác nhau, từ âm nhạc cho đến phong cách sân khấu, vì vậy chúng ta không thể đem ra so sánh như vậy được. Nhiều nghệ sĩ khi ra nước ngoài biểu diễn đã bị sự xa hoa, hiện đại của đất nước đó “cám dỗ”.

- Vậy Tăng Nhật Tuệ đã bao giờ nảy ra ý định sẽ “lưu lại” ở một đất nước nào đó mà mình từng đặt chân qua?

- Chưa bao giờ tôi có ý định như vậy. Vì tự sâu trong trái tim, tôi xin nói một lời “Tôi yêu Việt Nam”!