Liên quan đến việc Trung Quốc đặt giàn khoan trái phép trên vùng biển và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, sáng nay (14/5), báo Tuổi trẻ đã tổ chức giao lưu trực tuyến với Thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm, Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam về việc thực thi nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền của cảnh sát biển Việt Nam. PV giới thiệu một số nội dung tại buổi giao lưu.

- Xin Tư lệnh cho biết diễn biến vụ việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép tại vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam đến hôm nay như thế nào? Phía Trung Quốc có biểu hiện gì thể hiện việc rút giàn khoan hay chưa? 

Thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm: Từ những ngày đầu chúng ta phát hiện giàn khoan 981 của Trung Quốc vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền vùng biển Việt Nam, Trung Quốc luôn tổ chức số lượng lớn tàu và máy bay để bảo vệ hoạt động của giàn khoan. Chúng tôi đã phát hiện hàng ngày có từ 70 đến hơn 80 chiếc gồm 6 lực lượng khác nhau (tàu Hải Quân, Hải Cảnh,Vận tải, tàu cá, dịch vụ dầu khí, máy bay).

Hoạt động các lực lượng của Trung Quốc trên biển được tổ chức rất chặt chẽ để bảo vệ hoạt động của giàn khoan. Họ tổ chức thành từng lớp để bảo vệ và phân công một số tàu luôn áp sát các tàu thực thi Pháp Luật của Việt Nam và họ cũng sẵn sàng ngăn cản, đâm va, dùng vòi nước có áp suất lớn phun vào các tàu Cảnh sát biển (CSB), Kiểm ngư.

Đến ngày hôm nay, hoạt động của Trung Quốc cũng rất quyết liệt, chưa có dấu hiệu cho thấy họ rút giàn khoan. Họ đã phớt lờ dư luận quốc tế, đấu tranh pháp lý, cũng như trên thực địa của ta. Đây là điều đáng tiếc! Chúng ta muốn Trung Quốc hiểu việc làm của chúng ta là pháp lý và đạo lý tôn trọng truyền thống hữu nghị Việt - Trung và sự ổn định trên biển.

- Tàu CSB và Kiểm Ngư của chúng ta có vẻ quá nhỏ bé so với tàu Trung Quốc, chúng ta không có tàu lớn hay chưa đến lúc đem tàu lớn ra đối trọng với phía tàu của Trung Quốc?

Đấu tranh là cả vấn đề về lý luận và thực tiễn và có tính nghệ thuật cao. Việc sử dụng lực lượng, phương tiện cũng là vấn đề có tính nghệ thuật.

Tôi đề nghị chúng ta tin tưởng vào những biện pháp mà chúng ta đã và đang làm, bình tĩnh và linh hoạt. Nhân dân đồng hành cùng chính phủ thì sức mạnh của dân tộc được nhân lên rất nhiều.

Thái độ của chúng ta quyết liệt, biện pháp bảo vệ của chúng ta cũng có tính tổng hợp cao. Hoạt động của Cảnh sát biển Việt Nam là kiên quyết giữ trận địa trên biển, chúng ta không chủ động va chạm, nhưng họ đã chủ động va chạm với tàu CSB, Kiểm ngư rất nhiều.

Hiện nay CSB vẫn cố gắng tránh va chạm, kiên trì bằng biện pháp Pháp Luật, chuẩn bị tinh thần và tư tưởng, công tác bảo đảm hậu cần và kỹ thuật để lực lượng CSB tác nghiệp dài ngày trên biển nhằm hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền vùng biển của chúng ta.

- Có thông tin phía Trung Quốc đã đưa tàu chiến và máy bay tiêm kích ra để bảo vệ giàn khoan 981, trong khi đó chúng ta chưa có tàu quân sự tại đây, lỡ  xảy ra nguy hiểm cho tàu CSB và Kiểm Ngư tại đây thì sao?

Đúng là Trung Quốc đã đưa tàu chiến và máy bay vào để bảo vệ sự vi phạm của họ, đây là điều thông lệ và tập quán quốc tế không thể chấp nhận.

Với hoạt động của Trung Quốc rất quyết liệt như vậy thì những khó khăn, nguy hiểm đối với lực lượng cảnh sát biển, Kiểm ngư đang tác nghiệp ở đây là hoàn toàn có thể.

Chúng ta không thể vi phạm luật pháp quốc tế là đưa tàu quân sự để ra giải quyết những vụ việc như thế này, như Trung Quốc đã vi phạm.

Trước nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền và quyền chủ quyền vùng biển của mình các lực lượng, trong đó có lực lượng CSB đang hoạt động với quyết tâm và nỗ lực rất cao. Đây là trách nhiệm của chúng tôi trước Đảng, trước dân tộc. 

- Vùng tuần tra của CSB hiện nay như thế nào? Liệu ta có khả năng phát hiện nhanh chóng những vụ việc vi phạm lãnh hải tương tự? Nhất là tại các vùng biển khác như Trường Sa hiện nay?

Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng chuyên trách của Nhà nước Việt Nam có chức năng duy trì Pháp Luật của Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết tham gia trên tất cả các vùng biển của Việt Nam.

Cùng với các lực lượng khác, CSB Việt Nam có trách nhiệm kịp thời phát hiện những  hoạt động xâm phạm chủ quyền và những hành vi vi phạm Pháp Luật trên biển.

Với vùng biển rộng hàng triệu km2, đây là những khó khăn khi chúng ta phải kịp thời phát hiện vi phạm, nhất là trong điều kiện thời tiết, khí tượng phức tạp. Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm đến đầu tư trang bị để các lực lượng, trong đó có lực lượng CSB để chủ động phát hiện những vi phạm.

Giàn khoan 981 vào hạ đặt cách bờ biển nước ta 130 hải lý là không bất ngờ đối với chúng ta. Như vậy với những vụ việc tương tự chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phát hiện.

- Theo qui định của Pháp Luật thì khi phát hiện xâm phạm chủ quyền lãnh hải, CSB Việt Nam có quyền thực hiện những gì để ngăn chặn, chấm dứt việc vi phạm đó? Sao đến bây giờ chưa thấy thông tin CSB Việt Nam sử dụng biện pháp mạnh nào?

Vi phạm Pháp Luật trên biển có nhiều loại hình, hành vi vi phạm ở nhiều lĩnh vực: chủ quyền, quyền tài phán, an ninh, an toàn...

Theo quy định của Pháp Luật, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, bằng thẩm quyền của mình, lực lượng CSB có quyền xử phạt hành chính, khởi tố hoặc tiến hành một số biện pháp cưỡng chế, khắc phục hậu quả để ngăn chặn và chấm dứt vi phạm đó.

Đối với vi phạm đang diễn ra của giàn khoan 981 là vi phạm nghiêm trọng đối với luật pháp Việt Nam và quy định của luật pháp quốc tế.

Vi phạm của Trung Quốc là cố tình. Lực lượng CSB vẫn đang thực hiện thẩm quyền của mình. Biện pháp thực thi của CSB cũng quyết liệt và phù hợp.

Chắc chắn, là một quốc gia lớn, là ủy viên thường trực HĐBA Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc thừa hiểu những việc làm của họ là sai phạm, vi phạm Công ước Luật biển 1982.

Nhưng họ đang phớt lờ. Hiện nay Trung Quốc đang sử dụng tàu chiến, máy bay quân sự. Ở khu vực này, chúng tôi đang yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan 981 ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, nhưng trước mắt, yêu cầu Trung Quốc rút ngay các tàu chiến ra khỏi khu vực và không sử dụng máy bay quân sự mà họ đã và đang làm.

- Chúng ta có những loại tàu nào để ra đuổi tàu Trung Quốc khi cần thiết?

Hiện nay CSB có rất nhiều loại tàu. Để bảo vệ, có các loại tàu tuần tiễu. Để thực thi Pháp Luật trên biển có các tàu tuần tra, kiểm soát để thực hiện các biện pháp nhân đạo như các hoạt động cứu hộ, cứu nạn trên biển, xử lý thảm họa, phòng chống cháy nổ, CSB có loại tàu đa năng cứu hộ.

Nói chung, có thể khẳng định rằng VN hiện nay có tất cả các loại tàu phục vụ theo chức năng của CSB nhằm đáp ứng trong mọi tình huống trên biển.

Xin thiếu tướng cho biết tinh hình chiến sĩ và ngư dân ngoài đảo có bị thương nhiều không? Trong đất liền có điều động thêm chiến sĩ ra công tác ngoài biển không? Chúc các chiến sĩ bình an, kiên cường nắm chắc tay súng!

Do tác động của vòi phun nước, có 8 kiểm ngư viên bị thương nhẹ, nhưng cả 8 người này hiện nay tình hình sức khỏe đã ổn định và vẫn đang thực hiện nhiệm vụ trên các tàu kiểm ngư.