Qua quá trình điều tra chúng tôi được biết, lần thứ nhất, Trưởng thôn Pa Rum A đã ký hợp đồng bán đất khu vực này với giá 120 triệu đồng cho một đơn vị tư nhân. Ngay sau đó, đơn vị này đưa nhân công, xe cơ giới vào cày ủi, đào bới khai thác vàng ngay trong làng. Sau đó không bao lâu, Trưởng thôn tiếp tục ký hợp đồng bán tiếp cho doanh nghiệp này một khu đất cách đó hơn 2km. Theo nguồn tin của chúng tôi, với số tiền bán đất hàng trăm triệu, lãnh đạo thôn này đã chia cho dân mỗi hộ vài trăm ngàn đồng, số còn lại lãnh đạo thôn nói rằng dùng để "làm quỹ”.

Việc tự ý bán đất cùng với quá trình cày xới tìm vàng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống và việc di dời của người dân nơi đây về nơi mới. Một người dân xin được giấu tên bức xúc: "Các ông cán bộ thôn bán mà không nghĩ đến hậu quả và cũng không biết ai cho mấy ông này bán. Môi trường ô nhiễm, cảnh quan bị tàn phá, đường sá hư hỏng hết, nguy hiểm quá”. Một người khác cho rằng: "Từ khi đất làng cũ bị bán đến nay, ngày đêm xe cơ giới và các loại máy móc tận thu vàng hoạt động liên tục, ô nhiễm nặng nề, con cá dưới suối chết hết, sông suối đục ngầu, lấy gì để sinh sống đây?”

Không chỉ tại thôn Pa Rum A, xã Zuôih mà theo quan sát của chúng tôi dọc con sông Bung - nơi được quy hoạch đến 10 dự án thủy điện lớn nhỏ, nạn vàng tặc cũng đang lộng hành. Lợi dụng lý do tận thu khoáng sản dưới lòng hồ dự án TĐSB4, một số đơn vị, cá nhân đã câu kết với chính quyền địa phương khai thác vàng trái phép tại khu vực này. Hiện tại khu vực này phía thượng nguồn là TĐSB2 đang xây dựng, phía hạ nguồn là TĐSB4 đang trong giai đoạn ngăn đập chặn dòng. Tại khu vực nằm trong lòng hồ TĐSB4, 3 chiếc xe múc và 1 chiếc tàu cuốc đang hoạt động trên sông hết công suất. Theo nhiều người dân, sự việc trên đã diễn ra hơn 1 năm nhưng không một ai ngăn cản.

Một thành viên của Tổ Cảnh sát đang trực bảo vệ công trình TĐSB2 gần đó xác nhận: "Thật sự tàu cuốc trên hoạt động đã lâu, nhưng vì khu vực đó nằm trong phạm vi của TĐSB4 nên đơn vị không có quyền can thiệp. Còn tổ bảo vệ của công trình này đóng dưới xã Tà Pơ, cách đó hơn 30km nên có lẽ họ không biết sự việc trên”.

Khi trở lại trung tâm xã Zuôih, chúng tôi đã đặt câu hỏi với Chủ tịch UBND xã KDờ Hiết: Tại sao Trưởng thôn có quyền bán đất cho tư nhân khai thác vàng? Ông KDờ Hiết cho rằng: "Tôi khẳng định với các anh là không ai cho Trưởng thôn và Trưởng thôn cũng không có quyền bán đất cho bất kỳ ai khai thác vàng. Chuyện đó thôn tự ý làm chứ xã không biết. Khi hay tin, xã cùng các ban, ngành chức năng đã vào kiểm tra và đình chỉ rồi!”. Khi được hỏi tiếp: "Ông nói như vậy nhưng hiện tại đơn vị này vẫn đang tiếp diễn việc khai thác bằng xe cơ giới”. Lần nữa ông KDờ Hiết cho rằng: "Thế à, mình không biết chuyện đó và sẽ cho người kiểm tra, ngăn chặn ngay! Chúng tôi nhất định không cho họ làm nữa”.

Còn ông Tơ Ngôl Với - Chánh Văn phòng UBND huyện, khẳng định: Không có chuyện lấy danh nghĩa tận thu trong khu vực lòng hồ thủy điện mà khai thác vàng trái phép được. Còn sự việc lãnh đạo thôn tự ý bán đất để người khác làm vàng chúng tôi sẽ cho kiểm tra, xử lý ngay. Còn chuyện tàu cuốc hoạt động khai thác vàng trên sông Bung nằm trong dự án TĐSB4 là có thật. UBND huyện vừa mới nghe bên Công an báo cáo sự việc trên vào ngày 28-3, Văn phòng đang có văn bản chỉ đạo giải quyết dứt điểm. Hiện nay trên địa bàn huyện không có đơn vị, cá nhân nào được cấp phép khai thác vàng sa khoáng. Do vậy, quan điểm của huyện là tiếp tục tăng cường truy quét không để tồn tại vấn đề trên.