Sự việc 7 thanh niên t‌ử von‌g tại lễ hội âm nhạc điện tử “Trip to the Moon” diễn ra tại công viên nước hồ Tây tối 16/9 thực sự gióng lên hồi chuông cảnh báo về thực trạng sử dụng m‌a tú‌y trong giới trẻ hiện nay.

Kết quả test nhanh trên tất cả nạn nhân t‌ử von‌g và đang cấp cứu đều dương tính với m‌a tú‌y đá, thu‌ốc lắ‌c, cầ‌n s‌a. Trong đó m‌a tú‌y đá, thu‌ốc lắ‌c là 2 loại m‌a tú‌y tổng hợp phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay.

Theo danh mục của Bộ Công an, hiện đã có gần 100 loại m‌a tú‌y khác nhau, tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, phá hủy não bộ người sử dụng, có loại tạo ảo giác, hoang tưởng. Nếu sử dụng với liều lượng cao trong 3 tháng, khả năng hồi phục não bộ sẽ rất khó, thậm chí là không thể.

m‌a tú‌y tổng hợp dễ gây sốc, trụy tim

Ths.BS Nguyễn Ngọc Hưng, Trưởng khoa Nội tổng hợp, BV 09 cho biết, có thể chia m‌a tú‌y thành 3 loại: m‌a tú‌y tự nhiên (nguyên lá cầ‌n s‌a, thuốc phi‌ện); m‌a tú‌y bán tự nhiên có thêm một số hoạt chất như heroin; m‌a tú‌y tổng hợp (tổng hợp từ các chất độc hại thuộc nhóm amphetamin, ketamin, methamphetamin...).

m‌a tú‌y tổng hợp có sức hút đặc biệt với giới trẻ do “phê” và “bay” hơn với nhiều dạng khác nhau như m‌a tú‌y "đá", thuốc "lắc", cỏ khát, “trà trữa”, bùa lưỡi... với độ độc hại gấp hàng trăm lần m‌a tú‌y truyền thống.

Một nam bệnh nhân dương tính với m‌a tú‌y tại lễ hội âm nhạc đang điều trị tại BV Bạch Mai. Ảnh: Phạm Hùng

m‌a tú‌y tổng hợp không khiến người dùng lệ thuộc mạnh từng giờ, từng phút như m‌a tú‌y truyền thống mà có thể là hàng tuần, hàng tháng.

Người sử dụng m‌a tú‌y tổng hợp thường bị kíc‌h thí‌ch mạnh, thích nơi náo nhiệt, vui nhộn. Loại m‌a tú‌y này tác động rất mạnh tới thần kinh, nếu dùng thường xuyên dễ dẫn tới các bệnh tâm thần.

“m‌a tu‌ý tổng hợp dễ dàng phá huỷ c‌ơ th‌ể. Người sử dụng dễ dàng bị sốc, suy hô hấp, truỵ tim mạch, hệ thần kinh... Nếu không được cấp cứu kịp thời, người dùng rất dễ t‌ử von‌g”, BS Hưng cảnh báo.

Trong lễ hội âm nhạc tối 16/9 vừa qua, BS Hưng cho rằng có khả năng có nạn nhân chơi m‌a tú‌y lần đầu, chơi quá liều nên sốc nhưng không được cấp cứu kịp thời. Cũng không loại trừ trường hợp 1 người dùng 1 lúc nhiều loại m‌a tú‌y. Trường hợp dùng phối hợp nhiều loại sẽ càng làm tăng mức độ nguy hiểm.

Theo BS Hưng, trong lễ hội âm nhạc, người bình thường hò hét đã mệt mỏi, người dùng m‌a tú‌y bị kíc‌h thí‌ch sẽ vận động nhiều hơn nữa khiến c‌ơ th‌ể cạn kiệt năng lượng. Nếu tiếp tục sử dụng m‌a tú‌y trong trường hợp mệt mỏi hay uống rượu... rất dễ bị sốc, trụy tim đột ngột.

60% sốc m‌a tú‌y "đá" t‌ử von‌g

Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên, phụ trách Trung tâm chống độc, BV Bạch Mai cho biết, trước đây trung tâm chủ yếu tiếp nhận các trường hợp ngộ độc heroin, mỗi tháng vài ca. Nhưng khoảng 10 năm trở lại đây, mỗi năm chỉ còn vài trường hợp, thay vào đó là các ca ngộ độc m‌a tú‌y thế hệ mới (m‌a tú‌y tổng hợp).

Riêng m‌a tú‌y "đá" (Methamphetamime), trước đây các bệnh nhân chủ yếu nhập viện vì loạn thần, ảo giác, kíc‌h thí‌ch, không ghi nhận t‌ử von‌g, nhưng giờ bệnh nhân nặng hơn, hôn mê, co giật, loạn nhịp tim, huyết áp, đe dọa tính mạng, ít nhất đã có 2 trường hợp t‌ử von‌g.

m‌a tú‌y "đá" là một loại m‌a tú‌y kíc‌h thí‌ch gây nghiện mạnh tồn tại cả dạng nén và tinh thể, độc hại gấp 500 lần so với heroin, gây kíc‌h thí‌ch rất mạnh hệ thống thần kinh, làm tăng nhanh tín hiệu về não.

BS Nguyên cho biết, khi vào c‌ơ th‌ể, m‌a tu‌ý "đá" tấn công trực tiếp vào tim mạch gây tổn thương tim, co mạch khiến trên 60% bệnh nhân t‌ử von‌g.

Ngoài ra, m‌a tú‌y "đá" còn tấn công thận gây suy thận, tấn công thẳng vào não gây căng thẳng thần kinh, tạo các giác sung sướng, thay đổi cảm xúc c‌ơ th‌ể khiến người dùng có thể làm nhiều điều bình thường không dám làm, gây sát thương cho bản thân và người khác do hoang tưởng, hay gặp nhất là hoang tưởng bị hại hoặc hoang tưởng ghen tuông.

Thuốc “lắc”

Ecstasy (thuốc “lắc”) là một trong những loại m‌a tú‌y tổng hợp độc hại nhất, được chế xuất từ nhiều hoá chất khác nhau gồm cả dạng viên và dạng bột.

Tác dụng chính của thuốc “lắc” bao gồm làm tăng nhận thức của các giác quan, cởi mở. Sau “phê” thuốc, người dùng sẽ cảm thấy yêu đời, dễ tăng động với âm nhạc và phong trào, một số thích quan hệ tìn‌ּh dụ‌ּc hơn.

thu‌ốc lắ‌c dưới dạng viên

viện Sức khỏe tâm thần, bệnh viện Bạch Mai từng điều trị cho trường hợp đòi vợ quan hệ 20 -30 lần/ngày sau khi dùng thuốc “lắc”.

Nguyên viện trưởng viện Sức khoẻ thâm thần Trần Hữu Bình cho biết, sau khi dùng thuốc “lắc”, người dùng suy giảm về nhận thức chung ở vỏ não và giải phóng hoạt động bản năng dưới vỏ não.

Khi đó, họ không còn kiểm soát được mọi hành vi cảm xúc của mình nên có những hành vi sà‌ּm s‌ּỡ, ngôn ngữ nói năng theo cảm xúc bản năng (la hét, nhảy theo tiếng nhạc đinh tai nhức óc... ).

Do thuốc “lắc” tác động lên não, có thể đẩy người dùng đến rối loạn tâm thần, ảo giác và hoang tưởng. Nhiều người bị ảo giác có người hại mình, sẽ có hành động phản ứng lại, phải tiêu diệt. Đó là những trường hợp người chơi thuốc "lắc" đã đâm chết cả bố, bà mình rồi vẫn thản nhiên như không. Loại m‌a tú‌y này cũng gây rối loạn giấc ngủ và đặc biệt làm suy giảm trí nhớ.

m‌a tú‌y gây ảo giác

Gần đây tại Việt Nam bắt đầu xuất hiện loại m‌a tú‌y tổng hợp gây ảo giác mạnh nhất từ trước đến nay (LSD), không mùi, không vị. Tên gọi phổ biến giới trẻ hay dùng là tem giấy hay bùa lưỡi.

Chỉ cần dùng vài chục microgam đã có thể gây ảo giác. Đây là loại m‌a tú‌y nguy hiểm, gây ảo giác và kíc‌h thí‌ch mạnh nhất. Cách thức sử dụng rất đơn giản là liếm giấy hoặc ngậm trên lưỡi. LSD có tác dụng rất nhanh, chỉ sau 5 phút ngậm đã có cảm giác. Thời gian bán hủy là 5 giờ nhưng tác dụng đến 12 giờ. Dùng liều cao khoảng 1mcg/kg có thể gây ảo giác kéo dài đến vài ngày.

Trong khi với cầ‌n s‌a, mức cần thiết để thuốc phát huy tác dụng lên tới 10 microgram/kg c‌ơ th‌ể.