Do không còn vốn ưu đãi, nhiều doanh nghiệp xây nhà ở xã hội (NƠXH) đã tạm dừng các hoạt động thi công, khởi công. Nhiều ý kiến chuyên gia cũng đã đề xuất không xây NƠXH. Tuy nhiên, đây là chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước dành cho các đối tượng là lực lượng vũ trang, công nhân, người thu nhập thấp…, nên việc xây NƠXH là cần thiết.
Theo số liệu của Bộ Xây dựng, tính đến giữa năm 2017, cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 179 dự án NƠXH cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp, với quy mô khoảng 71.150 căn hộ, tương đương với khoảng 3,7 triệu m2. Tổng mức đầu tư khoảng 25.900 tỷ đồng. Hiện, các địa phương đang tiếp tục triển khai 191 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 163.800 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 71.800 tỷ đồng.
Dự kiến đến năm 2020, cả nước cần khoảng 1 triệu căn hộ, tương đương khoảng 50 triệu m2. Một số địa phương có nhu cầu lớn như Hà Nội (110.000 căn), Tp.HCM (134.000 căn), Đà Nẵng (11.500 căn), Đồng Nai (36.700 căn), Bình Dương (41.250 căn).
Tuy nhiên, kể từ sau khi gói hỗ trợ tín dụng 30.000 tỷ đồng kết thúc ngày 31/12/2016, gần như Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước chưa bố trí được nguồn vốn tín dụng ưu đãi để thực hiện chính sách NƠXH theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 100/2015/NĐ-CP.
Ông Lê Minh Hưng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, cho biết đã chỉ định 4 ngân hàng thương mại tham gia cho vay NƠXH. Tuy nhiên, việc cho vay đến nay vẫn chưa thực hiện được, do trong thời gian qua, ngân sách nhà nước vẫn còn khó khăn trong việc bố trí cấp vốn.
Theo ông Vũ Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), ngân sách nhà nước hiện dành khoảng 2.000 tỷ đồng cho phát triển NƠXH và người có công với cách mạng. Trong đó, 800 tỷ đồng phân bổ hỗ trợ nhà ở cho người có công, 1.200 tỷ đồng cho hỗ trợ phát triển NƠXH. Tuy nhiên, đến nay, số tiền hơn 1.200 tỷ đồng này vẫn chưa được giao để NHCSXH thực hiện.
Đến giữa năm 2017, cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 179 dự án NOXH, với quy mô khoảng 71.150 căn hộ
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho rằng nguyên nhân là do danh mục chi thực hiện chính sách NƠXH theo Luật Nhà ở 2014 chưa được cập nhật, bổ sung vào Nghị quyết số 1023/NQ-UBTVQH13 về danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 – 2020, nên trong Nghị quyết của UBTVQH chưa có danh mục chi này để Chính phủ có căn cứ thực hiện.
Ông Đào Anh Tuấn, đại diện NHCSXH, cho biết theo kế hoạch, Chính phủ sẽ bố trí cho ngân hàng hơn 1.200 tỷ đồng để cho vay NƠXH, nhưng cho đến nay, số vốn đó vẫn chưa được giao.
Kế hoạch năm 2018, Chính phủ sẽ giao cho NHCSXH 500 tỷ đồng, bên cạnh đó, ngân hàng sẽ phải chủ động xây dựng phương án tự huy động khoảng 500 tỷ đồng để thực hiện chương trình NƠXH trong năm 2018.
Như vậy, trên thực tế, cả chủ đầu tư dự án và các đối tượng thụ hưởng NƠXH đều chưa được tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi, nên gặp rất nhiều khó khăn.
Mặc dù khách hàng không thể thanh toán tiếp theo hợp đồng mua nhà, nhưng chủ đầu tư dự án NOXH vẫn phải tiếp tục vay thương mại với điều kiện khắt khe hơn (kể từ ngày 1/6/2016) để thi công hoàn thành công trình.
Nhiều trường hợp do thiếu vốn, chủ đầu tư phải giãn tiến độ thực hiện công trình, dẫn đến công trình dở dang kéo dài, gây lãng phí của cải xã hội, bào mòn nguồn lực của chủ đầu tư, người mua không được nhận nhà đúng theo tiến độ đã thỏa thuận.
Chính vì thế, HoREA kiến nghị các đơn vị có liên quan phân bổ khoảng 1.000 tỷ đồng (trong nguồn vốn 2.000 tỷ đồng đã được UBTVQH phân bổ cho NHCSXH) cho 4 tổ chức tín dụng là Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV để sớm triển khai cấp tín dụng cho các đối tượng thụ hưởng NƠXH.
Cùng với đó, kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước phân bổ ngân sách hàng năm khoảng từ 1.000 đến 2.000 tỷ đồng trong giai đoạn từ năm 2018 – 2020 để cho các đối tượng thụ hưởng NƠXH vay với lãi suất khoảng 4,8%/năm. Từ đó, có thể huy động thêm các nguồn vốn khác của các tổ chức tín dụng để thực hiện hiệu quả chính sách NƠXH của Đảng và Nhà nước.
Mới đây, Chính phủ đã trình UBTVQH kế hoạch đầu tư hỗ trợ nhà ở cho người có công giai đoạn 2016 – 2020 là 7.300 tỷ đồng, giảm 100 tỷ đồng để chuyển sang cho NƠXH. Như vậy, đây là một tín hiệu cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ và các cấp, ngành để thực hiện mục tiêu Chiến lược nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn 2030.
