Khi nghiêm túc phải “né” nhảm nhí

Ca nhạc là loại hình giải trí có tính phố biến rộng lớn nhất trong nhu cầu thưởng thức của giới trẻ Việt Nam và vì lẽ đó các ca sĩ luôn được coi là “hot” nhất trong giới nghệ sĩ nói chung. Nhưng khi nhắc đến ca sĩ Việt thì trên không gian báo mạng, internet chủ yếu là những xì-căng-đan, những chuyện đồn thổi, ngồi lê đôi mách không đầu không cuối.

Mức độ gây sốc của ca sĩ càng ngày càng cao, trong khi đó, những điều cốt yếu của âm nhạc như sáng tạo nghệ thuật của nghệ sĩ, năng lực thưởng thức của công chúng, tỷ lệ tiêu thụ băng đĩa, số album được đầu tư nghiêm túc, thì lại hiếm hoi hoặc theo chiều hướng giảm sút.

Thiếu ca khúc có giá trị nghệ thuật trong khi đó lại quá thừa mứa “ca khúc” tầm phào và điều ấy khiến người ta có thể nghĩ đến sự bế tắc, tuột dốc của nhạc trẻ hiện nay. Điều này có thể kiểm chứng thêm qua chương trình Bài hát Việt.

Trên các trang báo mạng tràn ngập các bài viết soi mói đời tư của người nổi tiếng

Qua nhiều năm tổ chức, từng được trao giải Cống hiến năm 2008 cho Chương trình của năm và đến năm 2010, sân chơi hiệu quả với các nhạc sĩ mới, ca khúc mới phải thu hẹp lại với ba tháng có một live show thay vì tổ chức hàng tháng như trước. Ca khúc hay trở nên quá khan hiếm. Nhạc nhảm nhí, nghệ sĩ “ảo” đang có mầm mống lấn át âm nhạc thực sự, “vượt mặt” người hoạt động nghệ thuật có tự trọng với nghề.

Một nhạc sĩ Hà Nội bày tỏ, anh còn nhiều ca khúc để dành nhưng chẳng dại gì tung ra trong thời điểm tranh tối tranh sáng, vàng thau lẫn lộn (!). Một số ca sĩ bộc bạch, môi trường âm nhạc hiện tại và cách công chúng mải mê với những ồn ào ngoài nghệ thuật khiến họ trở nên rụt rè khi triển khai và tung ra các album mới. Để có sản phẩm âm nhạc mới, thông thường ca sĩ phải bỏ không ít tiền bạc, công sức đầu tư, trong khi đó nhiều giọng ca phát hành bài mới chỉ cần đĩa lậu sao chép cật lực là đủ, bài hát càng “được” sao chép, lan truyền trên mạng càng nhiều càng tốt.

Những điều ấy thật đáng suy nghĩ, vì khi âm nhạc không có sản phẩm cốt lõi của nó là ca khúc và những bản ghi âm được phát hành rộng rãi thì khi đó có nghĩa hoạt động âm nhạc ở nơi đó đang giẫm chân tại chỗ. Với riêng nhạc Việt, khi chúng ta còn đi sau thế giới một quãng dài thì những tín hiệu chững lại như thế rõ ràng rất đáng để băn khoăn, lo lắng.

Như để “bù” lại sự ảm đạm của thị trường âm nhạc nói riêng và nghệ thuật nói chung, những xì-căng-đan về chuyện đời tư liên tiếp nổ ra. Đầy rẫy chuyện Hồ Ngọc Hà mang bầu với ai, vợ chồng ca sĩ Quang Dũng - Jennifer Phạm chia tách vì đâu, lục đục trong gia đình diễn viên Huy Khánh - Hoàng Anh là do ai, những xì-căng-đan của Thủy Tiên - Công Vinh có phải là sự dàn xếp, Lê Kiều Như viết sách tình dục thế nào, Ca sĩ Tim và Minh Hằng có quan hệ với nhau ra sao, ca sĩ Vũ Hà lấy vợ rồi mà vẫn uốn éo lộ liễu...

Không có ca khúc nào thực sự đáng nghe hay album nào xuất sắc nhưng thỉnh thoảng công chúng lại được chứng khiến các phát ngôn gây sốc hoặc một vài xì-căng-đan ảnh “nóng”. Vài năm trước, khi những tấm hình h‌ּở han‌ּg của ca sĩ, diễn viên, người mẫu phát tán trên mạng họ còn lên báo giải thích, phân trần; còn nay đã khác, một số người chủ động chụp ảnh h‌ּở han‌ּg, cung cấp rộng rãi.

Dễ nhận ra là khi những người nổi tiếng ấy công khai hình ảnh h‌ּở han‌ּg của mình thì một bộ phận giới trẻ cũng chẳng ngại ngần, làm như các “ngôi sao”, tung lên mạng hình ảnh họ hở đùi, hở ngực!

Giới trẻ có bị ảnh hưởng từ lối sống của “thần tượng”?

Khuynh hướng đưa tin, bình luận của truyền thông và nhất cử nhất động từ người của công chúng luôn có tác động đến xu hướng, hành vi của giới trẻ. Ví như một bài hát, câu nói dù hay hoặc dở, nhưng được lặp đi lặp lại của ca sĩ, diễn viên trên sân khấu, phim ảnh có thể khiến một đứa trẻ bắt chước và thể hiện lại hồn nhiên ở bất cứ không gian nào.

Các bài hát nghe kinh hoàng như Da nâu do Phi Thanh Vân hát, video clip Rắc rối tình yêu lấy hoàn toàn nhạc, nội dung từ ca khúc Nobody của nhóm Wondergirls, Vọng cổ teen do Vĩnh Thuyên Kim hát, Đừng yêu em do Lê Kiều Như thể hiện, Bikini trong album đầu tay của Thanh Duy... đang được lan truyền với tốc độ chóng mặt trên mạng.

Bên cạnh nhiều ý kiến phản đối (đã hình thành những cộng đồng anti-fan trên mạng) là không ít bạn trẻ ngộ nhận về những “thảm họa” đó. Các bạn cho rằng xưa nay mình hát không thua gì những ca sĩ đó nên hoàn toàn có thể đi hát, làm ca sĩ và nghĩ ra được nhiều trò vui hơn thế. Việc nổi tiếng bằng bất cứ giá nào, không cần đi lên bằng tài năng thực sự, cũng được nhiều bạn trẻ không ngần ngại lao theo.

Mà khi không có nội lực thực sự, con người sống trong môi trường cạnh tranh gay gắt, sẽ rất dễ có xu hướng quẫy đạp lung tung, dùng đủ mọi cách thức, chiêu trò để được lên truyền thông, để công chúng chú ý tới, được người khác xôn xao bàn luận.

Khi một vài nhân vật trong làng nghệ thuật khiến công chúng trẻ có cái nhìn méo mó về người hoạt động nghệ thuật thì môi trường nghệ thuật đó dễ bị ô nhiễm, càng khó khăn để thúc đẩy những giá trị nghệ thuật nhích lên. Chính “người mẫu dao kéo” Phi Thanh Vân khi cho ra mắt liên tiếp hai bài Da nâu 1 và Da nâu 2 với vài câu vẻn vẹn, vô nghĩa, cô còn giải thích chẳng qua là khán giả Việt chưa quen nghe ca khúc chỉ có vài từ lặp đi lặp lại như thế, chứ ở nước ngoài, những ca khúc như kiểu Da nâu đầy ra! Như thế không lẽ mấy đoạn lời hát nhảm nhí ấy là sự “tiến bộ” mà khán giả còn chưa biết thưởng thức?!

Khi không còn quan tâm nhiều đến mức độ hay, dở của ca khúc, tính thẩm mỹ hay góc độ nghệ thuật ở chỗ nào mà chỉ cần nghe những gì “gây cười”, “vui tai”, “chẳng giống ai”, thì khi đó, những câu chuyện đời tư của nghệ sĩ có tính chất “làm quà” càng có đất lan truyền. Trong mớ bùng nhùng đó, công chúng trẻ tưởng lãi với mớ thông tin ngồn ngộn trên internet nhưng thực ra lại phải vất vả lọc tìm những thông tin và tác phẩm thực sự có giá trị, giúp tăng thêm vốn sống và hoàn thiện lối sống.