Vậy phải chăng nếu bạn nghèo hay thất bại là do lười biếng hay bất tài?

Giả sử có 2 gia đình giàu và nghèo. Một gia đình có đủ tài chính đầu tư cho con học hành, thi cử tiếng Anh để đi du học. Họ cũng có đủ mối quan hệ xã hội để giúp người con xin việc dễ dàng khi về nước, có sẵn doanh nghiệp cho con điều hành hay tiền bạc để con mình đầu tư khởi nghiệp hết startup này đến startup khác.

Gia đình còn lại là một gia đình nghèo, bố mẹ chỉ bán hàng nước và người con phải tự lực mọi thứ.

Nếu người con của gia đình nghèo cố gắng vươn lên đạt học bổng, đi du học và mở công ty thành công thì họ rõ ràng là một người thành đạt. Thế nhưng nếu không thì sao? Liệu những người nghèo không có cơ hội vươn lên có phải kẻ bất tài hay lười biếng? Liệu những người giàu có thực sự thành công khi cha mẹ của họ đã giàu?

Ở ví dụ trên, liệu con của gia đình bán hàng nước có chấp nhận hy sinh mọi thứ để theo đuổi giấc mơ du học? Sẽ ra sao nếu không đủ tiền ăn ở giữa chừng hay không xin được việc sau khi ra trường? Liệu họ có dám mạo hiểm khởi nghiệp hay chấp nhận một công việc ổn định để chăm lo bố mẹ?

Đọc đến đây chắc hẳn nhiều người sẽ nhớ đến những bài học đầu tư, chấp nhận giảm chi tiêu hay tự dằn vặt cuộc sống bản thân để lập nghiệp. Tuy nhiên chi phí cơ hội lại một lần nữa “vả mặt” những nhà hùng biện khi cái nghèo, cái đói hay những hộp sữa cho con biến lý thuyết vượt khó làm giàu thành đống giấy lộn.

Nếu Jack Ma là shipper

Nếu Jack Ma chỉ là anh giao hàng quèn cho Alibaba, liệu mọi người có nghe ông nói? Nếu Elon Musk chỉ là nhân viên bán xe điện cho Tesla, liệu dân chơi tiền số có xao động vì những dòng Tweet của ông?

Rõ ràng, chăm chỉ là là điều kiện cần nhưng chưa đủ cho thành công. Đến tận đây, chắc chắn nhiều người lại lôi những cuốn sách dạy làm giàu để nói về đầu tư, hoàn thiện bản thân… Thế nhưng giữa việc lựa chọn dùng lương để trả tiền nhà, điện nước và mua đồ ăn chống đói so với đầu tư giáo dục mà chẳng biết có thành công hay không, bạn nghĩ những người lao động bình thường sẽ chọn phương án nào? Đó là chưa kể đến những người có gánh nặng bố mẹ, vợ/chồng con khi anh/cô ấy chẳng may mắn được sinh ra trong gia đình giàu có.

Lại một lần nữa, câu chuyện chi phí cơ hội hiện lên khi người nghèo có quá ít lựa chọn và đôi khi họ phải hy sinh cơ hội thành công để chăm lo cho những gì mình yêu thương nhất. Mặc dù có một số trường hợp ngoại lệ nhưng một bộ phận rất lớn người lao động chăm chỉ hiện nay đang mắc phải đ.ánh giá quá khắt khe về thành công.

Nói một cách đơn giản, cho dù có cùng học một trường, làm cùng 1 công ty hay sống chung một đất nước thì thành công của người luôn có sẵn vài triệu tiêu vặt mỗi ngày không thể trở thành tiêu chuẩn cho những nhân viên hết tháng hết tiền. Cơ hội làm giàu không phải lúc nào cũng có, nhất là với những người có quá nhiều thứ để m.ấ.t.

Tất nhiên, giải thích trên về thành công-nỗ lực dựa trên lý thuyết chi phí cơ hội không bao biện cho sự lười nhác hay chứng minh rằng người nghèo vô vọng làm giàu. Tuy nhiên cái nhìn của công chúng về sự cố gắng của phần lớn lao động, học sinh ngày nay đang b.ỏ qua những yếu tố về kinh tế, xã hội.

Vậy còn bạn, bạn có nghĩ rằng những lao động bình thường hiện nay chưa thành công là do quá lười hay bất tài không?