Một truyền thống của quá trình chuyển giao chính quyền Mỹ, kéo dài từ Thế chiến II đến nay, là ít nhất một phần đội ngũ lãnh đạo các bộ ngành an ninh cần được phê chuẩn trước ngày tổng thống mới nhậm chức.

Năm nay, quy trình phê chuẩn đang bị trì hoãn ở Quốc hội Mỹ, chủ yếu do các cuộc bầu cử “vòng sau” cho hai ghế Thượng viện ở Georgia, gây ra lo ngại cho ông Biden. Nhiều khả năng khi ông bắt đầu nhiệm kỳ, các đề cử cho nội các vẫn chưa được phê chuẩn. Như vậy, đứng đầu các bộ ngành vào ngày 20/1 vẫn sẽ là các quyền lãnh đạo.

Chính quyền Mỹ đang được chuyển giao giữa thời điểm rất cần sự tiếp nối, vận hành trơn tru. Mỹ vừa là mục tiêu của một cuộc tấn công mạng quy mô lớn, tinh vi, mà thủ phạm được cho là ở Nga. Đại dịch Covid-19 đang hoành hành, sự chia rẽ vẫn gay gắt, và vấn đề hạt nhân Iran hay Triều Tiên vẫn chưa được giải quyết.

Cho đến nay, các ủy ban của Thượng viện mới chỉ lên lịch một phiên điều trần phê chuẩn ngày 19/1 cho một quan chức được ông Biden đề cử, là ông Lloyd Austin III, được đề cử làm bộ trưởng Quốc phòng.

Nếu vượt qua được ủy ban theo đúng lịch như trên, ông Austin có thể được phê chuẩn tại phiên toàn thể của Thượng viện vừa kịp ngày ông Biden nhậm chức.

Nhưng vì quy định bắt buộc bộ trưởng quốc phòng phải nghỉ việc trong quân đội được ít nhất 7 năm, ông Austin sẽ cần được Hạ viện và Thượng viện trao cho một ngoại lệ. Hạ viện vẫn chưa lên lịch xem xét ngoại lệ cho ông.

Tiến độ như vậy là chậm hơn nhiều so với những lần chuyển giao chính quyền trước đây. Nếu các nghị sĩ không kịp phê chuẩn ông Austin, ông Biden sẽ là tân tổng thống thứ hai trong 45 năm qua không có một bộ trưởng Quốc phòng chính thức.

Vấn đề không chỉ nằm ở chức bộ trưởng Quốc phòng. Theo thông lệ, Thượng viện vẫn thường ưu tiên, tìm cách xử lý sao cho một số đề cử trong ngành ngoại giao, an ninh được phê chuẩn vào ngày tân tổng thống lên nắm quyền. Đó là các vị trí lãnh đạo Bộ Ngoại giao, Bộ An ninh Nội địa và giới tình báo.

Nhưng năm nay, quá trình phê chuẩn các vị trí trên đang bế tắc. Việc phê chuẩn đề cử ngoại trưởng Anthony Blinken đang bị tắc tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, do một tranh cãi về hồ sơ mà ông Blinken phải điền.

Tại Ủy ban An ninh Nội địa và Các vấn đề Chính phủ của Thượng viện, quá trình phê chuẩn đề cử bộ trưởng an ninh nội địa Alejandro Mayorkas cũng đang chậm.

Thấy quá trình đang bị chậm, các chủ tịch mới đảng Dân chủ của các ủy ban Thượng viện có thể sẽ muốn đẩy nhanh tiến độ, vì đảng Dân chủ vừa giành được thế đa số ở Thượng viện. Nhưng sẽ phải đợi tới khi bang Georgia chứng nhận hai cuộc bầu cử hôm 5/1 thì các ủy ban mới có chủ tịch mới.