Y Tý là một xã vùng cao cách trung tâm thành phố Lào Cai khoảng 80 km, tọa lạc ở độ cao trên 2.000 m so với mực nước biển. Cung đường đến Y Tý hiểm trở nhưng thu hút những du khách yêu thích khám phá, vì "đặc sản" biển mây trắng và những cánh đồng lúa chín rực rỡ. Đó là lý do Nguyễn Thanh Tính (TP HCM) lựa chọn vùng đất này trong hành trình xuyên Việt của mình.
Vào một đêm tháng 9/2020, từ Hà Nội anh cùng bạn đồng hành lên xe đi Lào Cai và có mặt tại thành phố lúc 4h30. Giá xe khách một người là 250.000 đồng. Sau đó, hai người thuê xe máy tại bến Lào Cai với giá 150.000 đồng một ngày. Tại đây, có một số quán ăn để dừng nghỉ chân và cho du khách thuê xe.
Cung đường Tính lựa chọn là Lào Cai – Bát Xát – Trình Tường – Lũng Pô – A Mú Sung – A Lù – Ngải Thầu – Y Tý, dài khoảng 80 km. Đây là cung đường đẹp, dễ dàng di chuyển, nhưng nhiều sương mù vào mùa mưa bão.
Xã Y Tý có khí hậu mát mẻ quanh năm, nhưng khắc nghiệt vào mùa đông. Cuối tháng 9, Y Tý đã gặt xong, chỉ còn một vài nương lúa sót lại nhưng bị mưa lớn quật ngã rạp trong đợt bão. Trong hành trình, Tính đã băng qua những cung đường đèo bất tận đầy sương mù và mưa lạnh. Các đoạn đường đèo trở nên trơn trượt, một số nơi sạt lở, làm không ít lần anh phải dừng lại hoặc đi thật chậm và không dám nhìn xuống vực.
Đoạn đường khó đi nhất là vào xã Y Tý chỉ tầm 3 km. Đường gập ghềnh và rất dễ lao xuống vực nếu không tập trung và chắc tay lái. Đi xe trong mưa và cầm theo đèn lồng tặng cho trẻ em ở đây nên hành trình càng khó khăn.
Tuy nhiên khi những cơn mưa dứt, mùi đất ngai ngái cùng không khí trong lành khiến cho Tính quên đi mệt mỏi. Những đoạn đường vãn sương mù, anh tận mắt chứng kiến biển mây trôi bồng bềnh, thơ mộng như trong một bức tranh sơn dầu.
Biển mây nhìn từ trên cao. Ảnh: Nguyễn Thanh Tính
Cách xã Y Tý tầm 6 km, chàng trai Sài Gòn bắt gặp cảnh những đứa trẻ nô đùa trên đống rơm sau vụ gặt. Được du khách tặng đèn lồng ngôi sao, mắt chúng trở nên rạng ngời và cười thật tươi. Tính chia sẻ, có lẽ đây là lần đầu tiên các em nhỏ được nghe về trung thu, nên hào hứng khi được hướng dẫn cách rước đèn và học hát.
Theo anh, ở Y Tý, đồ ăn không phong phú. Tại đây, các món phổ biến như phở bún miến và cơm rang. Trong tiết trời mưa lạnh, món ăn anh chọn là bún nóng, ở một quán bên đường. Ăn xong, anh cùng bạn di chuyển đến homestay Cô Si nằm cách chợ 150 m. Ở Y Tý không quá nhiều dịch vụ lưu trú, đa số đều đơn sơ. Một đêm nghỉ cho hai người có giá 250.000 đồng.
Cách chợ Y Tý tầm 4 km là Ngải Thầu. Tại đây, đường sá là một thử thách cho các tay lái vì vậy Tính giữ tốc độ vừa phải. Theo người dân địa phương, đây cũng là địa điểm lý tưởng nhất để săn mây và ngắm những cánh đồng lúa chín vàng.
Đoạn đường 13 km từ xã Ngải Thầu đến xã A Lù mang một vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, khoáng đạt. Khu danh thắng ruộng bậc thang của thung lũng có diện tích khoảng 233 ha, nằm trên địa phận hai xã Y Tý và Ngải Thầu. Hàng ngàn thửa ruộng bậc thang uốn lượn, trải dài hơn 5 km từ bản Choản Thèn đến cầu Thiên Sinh, thung lũng Thề Pả là một di tích quốc gia đã được công nhận. Những ruộng bậc thang như muôn vàn những con sóng nối tiếp, điểm xuyết những ngôi nhà đơn sơ.
Chiều đến, Tính cùng bạn đồng hành đến công viên Y Tý, một vùng đất rộng nằm ở cuối đường thuộc bản Choản Thèn. Đây là nơi trẻ em vùng cao thường tụ tập vui đùa, người dân bản dừng chân nghỉ ngơi, còn du khách thì tản mạn ngắm phong cảnh. Đến công viên vào những ngày đẹp trời, du khách có dịp ngắm mây bồng bềnh bên dưới, chụp ảnh hai cây cô đơn giữa đại ngàn. Càng về chiều mây mù càng phủ, cái lạnh bắt đầu buông xuống. Những đứa trẻ Hà Nhì vào một cái lán chơi rồi nhai củ sâm đất nhồm nhoàm. Tạm quên phố thị náo nhiệt, Tính hòa cùng mây trời và nụ cười trẻ thơ.
Trời tối dần, hai vị khách trở về homestay dùng bữa và nghỉ ngơi để hôm sau đến Sa Pa. Trong hình dung của chàng trai 22 tuổi, từ Y Tý đến Sa Pa là một cung đường khó khăn nhưng không kém phần thú vị, đặc biệt là trong những ngày mưa bão.
