Thủ tướng nêu yêu cầu trên tại chỉ thị 36 về chủ động triển khai các biện pháp ứng phó nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trong mùa khô 2020-2021 ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), ngày 11/9.

Chỉ thị nêu, từ đầu mùa lũ 2020 đến nay, lượng mưa trên lưu vực sông Mekong thiếu hụt 30-40% so với nhiều năm, dòng chảy ở mức rất thấp. Biển Hồ (Campuchia), nơi cung cấp nguồn nước quan trọng cho ĐBSCL vào mùa khô mới trữ được gần 9 tỷ m3 nước, thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ khoảng 23 tỷ m3, thấp hơn năm 2019 hai tỷ m3.

Dự báo năm 2020, ĐBSCL tiếp tục xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn vào mùa khô, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh. Về lâu dài, tác động của biến đổi khí hậu làm nước biển dâng, sự gia tăng khai thác nguồn nước ở thượng nguồn hệ thống sông quốc tế, gia tăng nhu cầu sử dụng nước nội địa sẽ là‌ּm tìn‌ּh trạng hạn hán, xâm nhập mặn diễn ra thường xuyên và khốc liệt hơn.

Vì vậy, Chính phủ yêu cầu các tỉnh ĐBSCL rà soát, đánh giá thực trạng công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt để lập bản đồ trực tuyến cảnh báo hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, nơi cấp nước sinh hoạt phù hợp với từng vùng. Bản đồ nhằm xây dựng kế hoạch cấp nước, hạn chế thiệt hại.

Các địa phương đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhất là ở khu vực thường xuyên hạn hán, xâm nhập mặn; phổ biến kinh nghiệm tưới tiên tiến, tiết kiệm. Nhà chức trách cần hướng dẫn cách tính toán, xác định lượng nước tưới cần thiết cho các vùng cây ăn trái có nguy cơ bị xâm nhập mặn; có giải phấp cấp nước theo hộ gia đình và tập trung; vận động tổ chức trong và ngoài nước hỗ trợ.

Ngoài ra, hàng loạt giải pháp khác được đề ra như sớm việc nạo vét kênh, rạch; đào ao, giếng, đắp đập tạm để trữ nước ngọt và ngăn mặn; đẩy nhanh xây dựng công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt, nhất là công trình giữ nước ngọt, kiểm soát mặn...

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có trách nhiệm theo dõi diễn biến và dự báo chuyên ngành về nguồn nước, chất lượng nước và xâm nhập mặn; kịp thời cảnh báo các địa phương và người dân vùng ảnh hưởng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường thường xuyên cung cấp bản tin nhận định về tình hình khí tượng thủy văn, diễn biến nguồn nước thượng nguồn về ĐBSCL, diễn biến xâm nhập mặn; thu thập thông tin về nguồn nước và điều tiết các hồ chứa thủy điện ngoài lãnh thổ Việt Nam để dự báo ảnh hưởng đến ĐBSCL.

"Trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn nghiêm trọng cần ưu tiên nguồn nước để cấp nước sinh hoạt cho người dân, chăn nuôi gia súc và tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao", chỉ thị nêu và yêu cầu "không để hộ dân nào thiếu nước sinh hoạt".

Chính phủ kêu gọi mỗi gia đình, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, xóm, ấp, làng, xã, huyện, tỉnh có giải pháp dự trữ nước ngọt ngay từ cuối mùa mưa để bảo đảm nước cho sinh hoạt và sản xuất trong các tháng mùa khô.