Ông Liu Yanqun, một nông dân nuôi dúi ở Trung Quốc, chỉ mới bắt đầu kiếm được lợi nhuận từ trang trại của mình khi virus corona được phát hiện lần đầu vào cuối năm ngoái.

Virus chết người này được cho là có liên quan đến hoạt động buôn bán động vật hoang dã ở nền kinh tế số hai thế giới. Các nhà khoa học cho biết virus corona có thể bắt nguồn từ loài dơi và được truyền sang người qua một loài động vật có v‌ú khác.

Đáp lại, chính quyền Trung Quốc đã áp đặt lệnh cấm buôn bán và tiêu thụ nhiều loại động vật khác nhau trên toàn quốc. Những động vật này, bao gồm dúi, rắn hổ mang và cầy hương, thường được sử dụng trong các món đặc sản của từng vùng.

Rắn chết trong khi chờ thẩm định bồi thường

Lệnh cấm trên đã khiến hàng chục nghìn người mất việc làm ở các vùng nông thôn Trung Quốc. Hình thức nuôi động vật hoang dã tương đối ít tốn kém từng được khuyến khích như một cách giúp người dân thoát khỏi đói nghèo tại đây.

"Tôi cảm thấy như trời đất sụp đổ. Thật khó để tìm được một công việc khác", ông Liu nói với AFP.

Ông phải đứng nhìn trang trại nuôi khoảng 800 con dúi của mình ở tỉnh Hồ Nam, miền Trung Trung Quốc, bị dẹp bỏ.

"Tôi không có kế hoạch rõ ràng về việc phải làm gì tiếp theo", ông Liu chia sẻ.

Những chuồng dúi trống trơn của nông dân Liu Yanqun vì lệnh cấm động vật hoang dã của Trung Quốc. Ảnh: AFP.

Nông dân 38 tuổi này đã chuyển đổi sáu phòng trong ngôi nhà cũ nằm sâu trong những con đường đồi núi quanh co của gia đình thành trang trại dúi sáu năm trước.

Ông Liu chỉ mới bắt đầu kiếm được một chút lợi nhuận vào năm ngoái. Như nhiều nông dân khác, số tiền do chính quyền bồi thường để ông chấm dứt hoạt động chăn nuôi vẫn không đủ.

Vào tháng 5, Hồ Nam là một trong những tỉnh đầu tiên ở Trung Quốc đưa ra mức bồi thường để khuyến khích nông dân chuyển đổi sinh kế.

Các nhà chức trách đã xem xét trang trại và kho hàng. Họ đưa ra mức bồi thường 75 nhân dân tệ (11 USD) cho 1 kg dúi, 120 nhân dân tệ (17,4 USD) cho 1 kg rắn hổ mang và 600 nhân dân tệ (87 USD) cho mỗi con cầy hương.

Các nông dân nói với AFP rằng giá tiền chính quyền mua lại động vật hoang dã không đạt đến giá trị thị trường của mặt hàng này và chỉ bù đắp một phần nhỏ chi phí cơ sở hạ tầng trong trang trại của họ.

Một nông dân nuôi dúi cho biết tiền bồi thường chỉ bằng một nửa giá trị thị trường số dúi trong trang trại của ông.

Một số nông dân lâm vào cảnh lao đao trong khi chờ cơ quan chức năng thẩm định đàn vật nuôi của họ.

"Chúng tôi không thể giết hoặc bán những con rắn", nông dân nuôi rắn hổ mang Li Weiguo, 61 tuổi, nói với AFP. Ông Li cho biết thêm rằng nhiều con rắn của ông đã chết trước khi chính quyền đến xem xét.

“Tôi đã nuôi hơn 3.000 con rắn nhưng cuối cùng chỉ nhận được khoản tiền bồi thường của 1.600 con”, ông Li nói.

Tiền đầu tư "bốc hơi"

Việc Trung Quốc kiểm soát các trang trại động vật hoang dã đã ảnh hưởng đến gần 250.000 việc làm của người dân, theo truyền thông nhà nước vào tuần trước. Số động vật mà các doanh nghiệp không thể bán trị giá khoảng 11 tỷ nhân dân tệ (hơn 1,5 tỷ USD).

Khoản tiền bồi thường chỉ vừa đủ bù đắp các khoản đầu tư của nông dân. Những nông dân nuôi động vật hoang dã nói với AFP rằng họ đang phải chật vật để trả nợ và chỉ còn lại một số vốn ít ỏi để bắt đầu công việc kinh doanh mới.

"Tất cả số tiền cho công việc kinh doanh của tôi đến từ các khoản vay bạn bè và người thân. Tôi không có cách nào để trả nợ và họ thường xuyên hỏi tôi về việc trả tiền những ngày gần đây", ông Li, người nuôi rắn hổ mang cho biết.

Nông dân Huang Guohua chuyển sang nuôi thỏ và gà sau khi bị ép phải từ bỏ việc nuôi dúi. Ảnh: AFP.

Ông Huang Guohua, một nông dân nuôi dúi khác, cho biết ông đã nợ hơn 400.000 nhân dân tệ (gần 58.000 USD).

Nông dân 47 tuổi này cho biết: “Năm ngoái, tôi đã có kế hoạch mở rộng kinh doanh. Nhưng đại dịch Covid-19 bùng phát đã khiến chúng tôi bị thiệt hại rất nặng”.

Kế hoạch của ông là tăng gấp ba lần quy mô trang trại của mình. Tuy nhiên, toàn bộ số tiền ông đổ vào cơ sở hạ tầng của trang trại đã “bốc hơi” vì lệnh cấm buôn bán động vật hoang dã.

"Tôi chỉ biết khóc thầm", ông Huang, người hiện chuyển sang nuôi thỏ và gà, nói với AFP.

Trung Quốc đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là xóa nghèo cùng cực và xây dựng một "xã hội thịnh vượng trung bình" vào cuối năm 2020.

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 và những hậu quả của nó đã khiến mục tiêu đó ngày càng khó đạt được. Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong nửa đầu năm 2020 đã giảm 1,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngay cả trước khi virus corona làm tỷ lệ tăng trưởng kinh tế giảm sút, hơn năm triệu người ở nông thôn Trung Quốc phải sống trong cảnh nghèo đói - tức những người có mức thu nhập dưới 2.300 nhân dân tệ (326 USD) mỗi năm, theo định nghĩa của chính phủ Trung Quốc.

“Với tình hình dịch bệnh năm nay, chúng tôi đang quay trở lại tình trạng nghèo đói - và còn tồi tệ hơn trước”, ông Huang nói với AFP.