Từng là giáo viên tiếng Anh, Zakir Hussain nay đã từ bỏ hy vọng có một tương lai tươi sáng. Gia đình Hussain cùng 250 người khác, tất cả là người nhập cư, đang sống chui rúc tại một tòa nhà ở Kalideres, phía Tây thủ đô Jakarta của Indonesia, trong hơn 10 tháng qua, theo Channel NewsAsia.

Tòa nhà nơi hơn 250 người sinh sống chỉ có duy nhất một nhà vệ sinh, nước sạch chỉ được cung cấp từ 6h-9h và từ 16h-21h. Tòa nhà chỉ đôi khi có điện.

Zakir cho biết luôn lo lắng về điều kiện sống, bởi anh cùng những người sống tại tòa nhà không thể thường xuyên rửa tay cũng như giữ vệ sinh phù hợp trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành ở Indonesia.

Giãn cách xã hội là bất khả thi

Tòa nhà nơi Zakir và gia đình hiện sinh sống được chính quyền thủ đô Jakarta bố trí cho người tị nạn, chủ yếu đến từ Afghanistan, Somalia và Myanmar. Những người tị nạn phần lớn nộp đơn lên Liên Hợp Quốc xin tái định cư ở các nước phát triển như Mỹ, Australia và Canada.

Ban đầu, chính phủ cung cấp lương thực cho hơn 1.100 người tị nạn sống tại tòa nhà. Tuy nhiên, nhà chức trách yêu cầu người tị nạn rời khỏi cơ sở này từ 31/8/2019, mỗi gia đình được nhận khoản hỗ trợ trị giá 67USD.

Nhiều gia đình chấp nhận đề nghị của chính phủ, nhận tiền và rời đi. Tuy nhiên, hàng trăm người vẫn tiếp tục bám trụ lại tòa nhà, trong đó có Zakir, cho rằng khoản hỗ trợ 67USD không thể giúp họ trụ lại trên đường phố.

Chính quyền Jakarta đã tới thăm và cung cấp nước rửa tay cho người tị nạn tại Kalideres vào cuối tháng 3, khi dịch bệnh bắt đầu lan rộng ở Indonesia. Zakir cho biết người tị nạn tại đây hiểu rõ giữ gìn vệ sinh là tối quan trọng để tránh nhiễm dịch, tuy nhiên điều này không dễ dàng trong điều kiện sinh sống tồi tàn tại tòa nhà.

Zakir cho biết cuộc sống tại tòa nhà ở Kalideres hết sức thiếu thốn. Trong khi có một số phòng tắm riêng, tất cả nam giới và phụ nữ phải dùng chung một nhà vệ sinh. Gần đây, người tị nạn đã tự làm một nhà vệ sinh tạm phủ bằng vải bạt ở sân cạnh tòa nhà.

"Mọi người đều bị suy sụp, đặc biệt trong tháng lễ Ramadan. Chúng tôi gặp nhiều khó khăn trong thời gian làm lễ cầu nguyện. Hơn 200 người có nhu cầu sử dụng nhà vệ sinh cùng lúc", Zakir nói. Thông thường, người Hồi giáo phải tắm rửa bằng nước trước khi cầu nguyện.

Gặp hạn chế trong sử dụng nhà vệ sinh và nước sạch, người tị nạn tại tòa nhà thường phải đi tới siêu thị gần đó để sử dụng nhà vệ sinh. Tuy nhiên, điều này buộc họ phải ra bên ngoài, vi phạm lệnh ở trong nhà khi chính quyền Jakarta ban bố lệnh phong tỏa diện rộng để đối phó với dịch bệnh.

Một số người tị nạn cũng gặp khủng hoảng khi thường xuyên phải tiếp xúc với người khác ở khoảng cách gần và không thể hít thở không khí trong lành.

"Mọi người đã đầu hàng về tinh thần bởi họ biết phải làm gì để tránh nhiễm bệnh nhưng không thể làm theo. Họ (chính phủ) yêu cầu ở trong nhà, nhưng chúng tôi không có nhà", Zakir nói.

Trong hơn 250 người tị nạn, nhiều người ra ngoài và đi tới thánh đường Hồi giáo gần đó để thực hiện nghi lễ cầu nguyện vào ban đêm.

"Nếu có một người bị nhiễm bệnh, những người khác sẽ mau chóng bị lây bởi không có giãn cách xã hội ở đây, chúng tôi không có cách nào giữ khoảng cách với người khác. Có hơn 200 người ở đây, nếu chúng tôi nhiễm bệnh, sẽ có nguy hiểm cho người dân địa phương bởi chúng tôi vẫn ra ngoài đi tới siêu thị", Zakir cho biết.

Không còn sức vì thiếu ăn

Đồ ăn của Zakir và những người tị nạn chủ yếu phụ thuộc vào lòng hảo tâm của người dân địa phương sống gần tòa nhà. Theo luật pháp Indonesia, người tị nạn bị từ chối cho phép lao động.

Zakir cho biết người tị nạn tại đây chủ yếu nhận được nước lọc và bánh mì. Mì ăn liền được những người tị nạn coi là "thức ăn xa xỉ". Do đồ ăn có hạn, những người tị nạn ở Kalideres bỏ qua bữa sáng, chỉ ăn vào trưa và tối.

Nhà vệ sinh dựng tạm tại khuôn viên gần tòa nhà người tị nạn sinh sống. Ảnh: Channel NewsAsia.

Zakir tin rằng những người tị nạn tại tòa nhà gia đình anh sinh sống không có được hệ miễn dịch tốt nhất để chống chọi với Covid-19, nếu nhìn vào cuộc sống và đồ ăn của họ trong 10 tháng đã qua.

"Và bây giờ, trong tháng Ramadan, chúng tôi không được uống nước từ sáng sớm cho tới tối. Chúng tôi hiện rất yếu", Zakir cho biết.

Hiện tại, chưa có người nào trong tòa nhà ở Kalideres bị nhiễm virus corona. Tuy nhiên, lo lắng là điều không tránh khỏi, trong bối cảnh số ca nhiễm bệnh ở Jakarta tăng lên từng ngày.

"Với người lớn thì không sao, họ sẽ sống sót. Nhưng còn trẻ em thì sao? Chúng không có sữa, chúng thậm chí không được tới bác sĩ để kiểm tra sức khỏe thường xuyên, mọi thứ rất khó khăn", Zakir cho biết.

Tất cả người tị nạn sống tại tòa nhà ở Kalideres là tín đồ Hồi giáo, tuy nhiên nhiều người trong số này không thể hoàn thành nghi lễ cầu nguyện Taraweh vào ban đêm do không đủ sức khỏe, Zakir cho biết.

dịch bệnh phá hỏng kế hoạch tái định cư người tị nạn

Taufan Bakri, quan chức phụ trách vấn đề của thủ đô Jakarta, cho biết chính quyền nắm được tình hình về điều kiện sinh sống của người tị nạn ở Kalideres.

Ông Bakri khẳng định nhà chức trách Malaysia đã phối hợp với Cao ủy Liên hợp quốc về nhân quyền để hỗ trợ người tị nạn, tuy nhiên kế hoạch tái định cư người tị nạn bị tạm dừng do đại dịch Covid-19 bùng phát.

"Thực ra chúng tôi rất lo ngại về họ, tuy nhiên tình hình hiện tại không cho phép chúng tôi làm được gì nhiều", ông Bakri nói, cho biết Jakarta có tới 1,2 triệu người nghèo cần chăm sóc.

Quan chức này cho biết chính quyền thành phố không thể cung cấp nước sạch 24 giờ mỗi ngày bởi điều này sẽ tạo ra khoản gánh nặng tài chính hàng nghìn USD mỗi tháng nằm ngoài ngân sách.

Nhiều người tị nạn ngủ trong lều bạt tại tòa nhà. Ảnh: Channel NewsAsia.

"Chúng tôi thực ra không có nghĩa vụ chăm sóc họ bởi họ là người tị nạn tự do. Chúng tôi rất lấy làm tiếc về tình cảnh của họ nhưng không thể làm gì nhiều. Chúng tôi vẫn cố gắng tạo điều kiện tiếp cận điện và nước ở mức tối thiểu", ông Bakri cho biết.

Ông Bakri nói nhà chức trách Jakarta đã tới nơi cư trú của người tị nạn để phát nước rửa tay và khẩu trang, cũng như khử trùng tòa nhà. Dự kiến, nhà chức trách sẽ tiếp tục tiến hành khử trùng tòa nhà nơi người tị nạn sinh sống vào cuối tháng 5.

Khi đại dịch qua đi, nhà chức trách Indonesia sẽ thảo luận với các tổ chức có liên quan về việc tái định cư người tị nạn, ông Bakri nói. Tuy nhiên, quan chức Indonesia cảnh báo có khả năng không quốc gia nào chấp nhân mở cửa cho người tị nạn ở thời điểm hiện tại do tình trạng dịch bệnh toàn cầu.