6 ngày sau, bác sĩ bệnh viện Missouri Baptist, bang Missouri, Mỹ, thử tháo ống thở, nhưng quyết định nối lại vì bà chưa sẵn sàng. Thêm ba ngày nữa, Jane cuối cùng cũng có thể tự thở, nhưng hành trình hồi phục của bà còn lâu mới kết thúc.

Ba ngày tiếp theo, Jane không thể rời khỏi giường, bấn loạn vì "không biết mình đang ở đâu", Mike Weinhaus, chồng bà, nhớ lại. "Không phải cứ cai được máy thở là bạn trở lại ngay với cuộc sống bình thường, ít nhất trong trường hợp của vợ tôi".

Jane Weinhaus trên đường rời bệnh viện về nhà. Ảnh: WSJ.

Hàng nghìn bệnh nhân Covid-19 nặng ở Mỹ đang được chăm sóc tích cực và phải sử dụng máy thở. Các bệnh viện đang nỗ lực gia tăng số lượng thiết bị này nhưng chúng không phải "thuốc trị bách bệnh". Một nghiên cứu của Anh công bố hôm 4/4 cho thấy 67% bệnh nhân Covid-19 được thở máy hoặc sử dụng các phương pháp hỗ trợ hô hấp tiên tiến khác đã t‌ử von‌g, gần gấp đôi so với 36% bệnh nhân viêm phổi không mắc Covid-19 trong những năm trước.

Bác sĩ và các chuyên gia y tế vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu về con đường phục hồi cho những bệnh nhân Covid-19 nặng nhất. Tuy nhiên, điều họ biết chắc là các bệnh nhân sống sót sau quãng thời gian dài sử dụng máy thở, dù vì bất cứ căn bệnh nào, đều sẽ phải đối mặt với một hành trình khó khăn.

Quá trình hồi phục bước đầu có thể mất vài tuần hoặc vài tháng. Thậm chí vài năm sau, nhiều người sống sót trước trọng bệnh, bao gồm cả những người từng dùng máy thở, vẫn phải chịu đựng hàng loạt vấn đề về thể chất, cảm xúc hoặc tinh thần, nghiên cứu cho thấy. Trí nhớ của bệnh nhân có nguy cơ bị tổn thương dù họ vẫn trẻ và trước đó hoàn toàn khỏe mạnh. Một số người khác lại mắc hội chứng căng thẳng sau sang chấn.

Các bằng chứng ban đầu cho thấy nhiều bệnh nhân nhiễm nCoV có thể phải dùng máy thở trong thời gian dài, từ 15 đến 20 ngày hoặc hơn, lâu hơn nhiều so với thời gian trung bình của các bệnh nhân điều trị tích cực. Quãng thời gian khó khăn này, kết hợp với việc phải sử dụng thuốc an thần nặng trong khi thở máy, khiến họ có nguy cơ gặp những vấn đề sức khỏe hậu điều trị tích cực lớn hơn.

"dịch bệnh sẽ mang đến những ảnh hưởng kéo dài đối với hàng trăm nghìn bệnh nhân Mỹ cũng như trên toàn cầu, không phải chỉ bó hẹp trong quãng thời gian họ lưu lại phòng điều trị tích cực", Nathan Brummel, bác sĩ chuyên khoa phổi từ Đại học bang Ohio, nhận xét.

Sử dụng máy thở không nhất thiết là nguyên nhân gây ra những vấn đề sức khỏe lâu dài với người bệnh mà chúng bắt nguồn từ nhiều yếu tố, bao gồm việc sử dụng thuốc an thần nặng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các nhà nghiên cứu nhận thấy những tác động dài hạn tương tự ở bệnh nhân nặng phải điều trị tích cực nhưng không cần dùng đến máy thở. Họ thậm chí còn đặt tên cho tình trạng này: Hội chứng Hậu Điều trị Tích cực.

Theo các bác sĩ, bệnh nhân Covid-19 phải đối diện vô số thách thức đặc biệt. Nhiều bệnh viện thường tìm cách giảm thiểu những vấn đề sức khỏe lâu dài hậu chăm sóc tích cực bằng cách giảm liều thuốc an thần, giúp bệnh nhân rời khỏi giường hay cho phép người thân luôn bên cạnh để động viên tinh thần bệnh nhân.

Tuy nhiên, trong khủng hoảng Covid-19, các nhân viên y tế vốn đã bị quá tải có thể không đủ thời gian làm theo những bước này. Nhiều bệnh nhân không thể tỉnh táo vì mức oxy thấp. Gia đình không được phép ở bên cạnh vì nguy cơ lây nhiễm.

Jesse Vanderhoof cuối tuần trước xuất viện sau 11 ngày điều trị, trong đó có 7 ngày dùng máy thở. Tuy nhiên, ông nhanh chóng phải quay trở lại phòng cấp cứu ở địa phương bằng xe cứu thương vì mê sảng.

Y tá 40 tuổi ở Hailey, Idaho, này bị nhiễm virus sau khi làm việc tại một trung tâm xét nghiệm nCoV nhanh. Sau khi cai máy thở, Jesse bảo với vợ rằng ông định thuê một chiếc xe rồi tự lái hơn hai tiếng từ bệnh viện về nhà dù ông không thể đứng vững.

"Thật buồn khi nhìn thấy ông ấy không hiểu chuyện gì đang diễn ra quanh mình", vợ ông nói.

Trở về nhà sau khi tới bệnh viện tái khám, Vanderhoof cho biết cuối cùng ông cũng "bắt đầu phục hồi ý thức". Ông vẫn cảm thấy rất yếu, và đau nhức, phải dùng nạng để di chuyển. Bác sĩ nói có thể ông phải mất vài tháng mới hồi phục.

Để cho bệnh nhân sử dụng máy thở, các bác sĩ phải luồn một ống dẫn oxy xuống miệng sâu tới khí quản, một quá trình đau đớn và khó chịu đến mức bệnh nhân cần được gây mê để không phản ứng lại. Một số bệnh nhân còn bị trói tay để họ không kéo ống thở ra.

Một tuần dùng máy thở là quãng thời gian khó chịu nhất ông từng trải qua, Vanderhoof cho hay. Dù được gây mê, ông vẫn cảm nhận thấy rất rõ chiếc ống được luồn xuống cổ họng và lo lắng vì cảm giác nghẹt thở. Vanderhoof nói ông từng vài lần nhai ống thở trong miệng và phải dùng thuốc an thần.

"Tôi đã nhìn thấy cả cuộc đời mình vụt qua trước mắt", ông kể.

Sheila Richburg, 51 tuổi, nhà tư vấn giáo dục ở Katy, Texas, cho biết bà từng phải dùng máy thở hồi tháng 11 năm ngoái vì chứng rối loạn hô hấp nghiêm trọng tương tự những bệnh nhân Covid-19. Thuốc an thần làm tê liệt toàn bộ các cơ bắp của bà nhưng bà hoàn toàn tỉnh táo.

Bà ví trải nghiệm này giống như việc "bị chôn sống". Theo Richburg, bà "đã cố gắng đấu tranh nhưng c‌ơ th‌ể không nhúc nhích và không thể khiến các y bác sĩ chú ý". "Chẳng thứ gì khiến tôi hoảng sợ hơn thế", bà nói.

Sau 9 ngày, bà được cai máy thở. Richburg bị ảo giác và hoang tưởng. Bà yếu đến nỗi không thể tự lấy tay chạm lên mũi hay đánh răng. Dây thanh quản của bà bị tổn thương và giờ đây, bà lo lắng hơn bao giờ hết rằng nCoV có thể đưa bà trở lại phòng điều trị tích cực.

"Tôi chưa bao giờ nghĩ quá trình phục hồi lại khó khăn hơn chính căn bệnh như vậy", Richburg chia sẻ.

Bác sĩ James C. Jackson, nhà tâm lý học tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt ở Nashville, cho hay ông lo lắng về những ảnh hưởng tâm lý và hội chứng rối loạn căng thẳng hậu sang chấn (PTSD) mà các bệnh nhân sống sót trước Covid-19 có thể phải chịu.

"Bị ốm nặng đã tồi tệ rồi, nhưng ốm nặng giữa đại dịch còn tồi tệ hơn. Bầu không khí lo âu, căng thẳng sẽ khiến PTSD trở nên trầm trọng hơn", ông đánh giá.

Tại khu ngoại ô St. Louis ở Chesterfield, Jane Weinhaus, người được đặt nội khí quản vào tháng trước, không phải thành viên duy nhất trong gia đình nhiễm nCoV. Chồng bà cũng đã nhập viện. Hai con trai và một con dâu của bà bắt đầu xuất hiện những triệu chứng nhẹ.

Thỉnh thoảng, nhân viên bệnh viện lại đẩy xe đưa ông qua phòng vợ nằm. "Chứng kiến vợ bên chiếc máy thở là điều đáng sợ nhất mà tôi từng thấy", ông nói. bệnh viện sau đó quyết định chuyển ông vào cùng phòng với vợ để ông giúp xoa dịu bà lúc thuốc an thần hết hiệu lực.

Jane hy vọng bà không phải chịu bất kỳ hệ lụy lâu dài nào. Nhưng bà cho biết hiện tại bà rất yếu và quá trình hồi phục "sẽ là một con đường rất dài".

Việc tháo ống thở là thao tác nguy hiểm đối với các nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân Covid-19, bởi quy trình này chắc chắn sẽ khiến virus phun ra xung quanh. Nó cũng có thể gây khó khăn cho cả bệnh nhân.

Khi các bác sĩ của Maury Hanks tại một bệnh viện ở Knoxville, Tennessee, tuần trước quyết định tháo máy thở của ông, họ đã cảnh báo với vợ ông, Susan, rằng vì còn quá nhiều điều họ chưa biết về nCoV nên họ không chắc việc này sẽ đi đến đâu. Hanks, 57 tuổi, được nối máy thở vào ngày 24/3.

Các bác sĩ thường giảm liều an thần trước khi thực hiện tháo máy thở để bệnh nhân có thể bắt đầu tự thở. Hanks trở nên kích động và lo lắng, khiến nhịp tim ông tăng mạnh.

"Anh ấy tỉnh dậy với chiếc ống luồn sâu nơi cổ họng", vợ ông nói. Bác sĩ phải tiêm thuốc an thần lần hai.

Hôm 31/3, họ thử tháo máy thở một lần nữa. Lần này, các bác sĩ cho vợ Hanks nói chuyện với ông qua điện thoại. "Anh phải hít vào và thở ra", bà nói với chồng. "Đó là 15 phút dài nhất cuộc đời tôi", bà chia sẻ.

Hanks trở về nhà hôm 4/4  sau gần 12 ngày nằm viện. Ông đã có sức hơn nhưng vẫn còn yếu. Ông gặp vấn đề về thăng bằng và đã sụt 9 kg. Các bác sĩ nói quá trình hồi phục sẽ mất nhiều thời gian và ông cần điều trị thêm một tháng nữa.

"Họ không thể vạch ra cho tôi một con đường cụ thể", Hanks nói. "Họ đơn giản là không biết. Họ chưa bao giờ đối mặt với nó trước đây".