Truyệnl ngắn Người khách kỳ dị của nhà văn Ma Văn Kháng tiếp tục là dòng chảy cho cảm hứng bất tận của tác giả về những đề tài vốn đã trở thành thế mạnh trong bút lực của ông. Trước hết là những câu chuyện nhỏ, có xen lẫn chút hư ảo, kì dị về phong tục, quan niệm tâm linh, sự linh thiêng của con người nơi miền núi Tây Bắc, cụ thể là nơi nẻo xa Lào Cai.

Bên cạnh đó, tác giả tiếp tục đi sâu vào những biến chuyển trong đời sống con người chốn thị thành, những thay đổi về lối sống, cái nhìn về vật chất, đồng tiền và tác động của chúng tới hành động của con người với con người trong xã hội cũng như tới tình cảm của lứa đôi, gia đình, thầy trò.

Nhưng từ sâu thẳm những mảnh truyện, mảnh đời hết sức dạn dĩ đó vẫn ánh lên sự ấm nồng của tình người, những chiêm nghiệm về đời, về người tưởng chừng như đã mai một nhưng vẫn còn nguyên giá trị giữa lối sống hiện đại tấp nập, xô bồ.

Từ chất mạo hiểm, liều lĩnh của anh lái xe đêm Quý trong Xe chạy đêm, đến Đất dữ, Quán ăn nổi, tác giả phơi bày trước mắt người đọc những góc khuất trong tâm lý "xu thời" của con người, khi tính thực dụng, tham lam len lỏi vào cuộc sống vốn đã chẳng có gì hoa vinh của vợ chồng anh lính Đường trong xóm trọ nghèo, của ba người thầy giáo chất phác Hướng, Lộc và Thụ.

Mạch truyện nhịp nhàng với nhiều tình tiết ly kỳ, hấp dẫn, nhiều phân đoạn tâm lý được đẩy lên cao trào và vỡ òa trong sự thức tỉnh, bài học được rút ra. Ngôn ngữ của tác giả cũng biến thiên linh hoạt, khi thì mộc mạc, gần gũi, khi lại ngang tàng, châm biếm, gay gắt mà đượm cái thi vị của cuộc sống, nhẹ nhàng mà chẳng phai chất đời.

Đây cũng chính là chất liệu giúp tác giả đúc lên những nhân vật rõ nét về cá tính và thật gần gũi với bạn đọc, như thể khi đọc và ngẫm những con người trong Người khách kỳ dị, người xem như được thấy phần nào đó của chính mình, chút gì đó cay xót, tủi nhục nhưng trên hết là tìm thấy hy vọng về cuộc sống tốt đẹp hơn, hy vọng về tình người mãi không mất đi dù trong bất cứ hoàn cảnh nào.