Cuộc khai quật ngôi mộ cổ 2.500 năm tuổi ở phía Tây Trung Quốc đã tiết lộ bằng chứng rõ ràng và sớm nhất về việc con người sử dụng cầ‌n s‌a vì các đặc tính tâm sin‌ּh l‌ּý của nó.

Các nhà khoa học từ Trung Quốc và Đức đã phân tích nhiều mảnh gỗ, đá bị cháy từ các chậu trong lăng mộ và kết quả cho thấy vật chất phù hợp với đặc tính hóa học của cầ‌n s‌a - đặc biệt là với một lượng lớn tetrahydrocannabinol (THC) - chất kíc‌h thí‌ch thần kinh mạnh nhất trong cây cối.

Kết quả nghiên cứu được công bố hôm 12/6 trên tạp chí Science Advances, cho rằng từ hàng ngàn năm trước, cầ‌n s‌a có thể đã được sử dụng trong các nghi lễ chôn cất, và được coi là một cách để liên lạc với thần linh hoặc người chết.

Tuy nhiên, có vẻ như người cổ đại không hút cầ‌n s‌a như ngày nay. Nhiều khả năng, họ chỉ sử dụng như hương nhang, đốt trong không gian kín.

Bà Nicole Boivin, giám đốc viện Khoa học Lịch sử Nhân loại Max Planck và cũng là tác giả của báo cáo, cho biết cầ‌n s‌a đã bị đốt cháy trên đá nóng bên trong lò than bằng gỗ, hộp đựng than nóng. "Đây là phương pháp duy nhất để người ta sử dụng cầ‌n s‌a vào thời điểm đó", bà nói.

10 lò than đã được tìm thấy trong nghĩa trang Jirzankal ở dãy núi Pamir gần biên giới Trung Quốc giáp Pakistan.

Cây cầ‌n s‌a được trồng ở Đông Á để lấy hạt và chất xơ ít nhất là từ năm 4.000 trước Công nguyên. Tuy nhiên, các giống cầ‌n s‌a ban đầu, cũng như hầu hết các quần thể hoang dã, có hàm lượng THC và các chất kíc‌h thí‌ch khác khá thấp.

Nhiều nhà sử học đã đặt nguồn gốc của việc hút cầ‌n s‌a trên các thảo nguyên Trung Á cổ đại, nhưng những lập luận này chỉ dựa vào một đoạn văn từ cuối thế kỷ thứ I trước Công nguyên, được viết bởi nhà sử học Hy Lạp Herodotus.

Các tác giả của nghiên cứu mới nhất này dã dcung cấp bằng chứng cụ thể đầu tiên về việc sử dụng cầ‌n s‌a ở thời cổ đại, mặc dù vẫn chưa rõ liệu những người chôn cất tại nghĩa trang Jirzankal có chủ động trồng cầ‌n s‌a hay chỉ đơn giản là tìm kiếm các loại thực vật chứa hàm lượng THC cao.