"Nước lên lé đé hàng ba rồi cô Út ơi. Cô về bơi xuồng chơi với con"- cu Tí, con anh tư í ới gọi điện thoại cho tôi. Nửa muốn về, nửa không nên tôi ỡm ờ: "Để coi...". Thằng nhóc la lớn: "Coi... coi cái gì? Út về đi, con bắt cá thòi lòi kho tiêu cho Út ăn. Mấy bữa nay nước lên, cá thòi lòi lên bờ quá trời... Chú Hải nhớ cô lắm đó".

Cái thằng thiệt là lí lắc. Nó biết chuyện tôi sợ cá thòi lòi nên đem ra mà ghẹo. Lại còn nhắc đến một cái tên... Cuối cùng tôi quyết định về sau khi nhìn mấy tấm hình nhỏ cháu đưa lên facebook. Thấy nước ngập lênh láng, lại nao nao nao trong lòng. Nước tràn bờ như vầy là ngập vô tới mộ cha tôi rồi, phải về coi sao, nếu nước ngập, cha sẽ lạnh lắm.

Con nước rằm tháng chín có lẽ là con nước lớn nhất trong năm. Hồi còn cha, chỉ có con nước này mới có thể nhấn chìm cái sân vốn được đắp rất cao của nhà tôi. Mỗi lần như vậy, tôi chờ nước bắt đầu rút thì lấy cái rổ chận ngay miệng bờ bao. Trong 3-4 ngày nước lên, ngày nào tôi cũng bắt được cả rổ cá, nhiều nhất là cá lòng tong bay. Mẹ hay kho tiêu, bỏ thật nhiều tóp mỡ. Con cá khô cong, béo ngậy, thơm lừng, ăn với cháo trắng lá dứa thì không gì ngon bằng.

Tôi nhớ có một năm, chẳng hiểu vì sao mà mưa suốt từ rằm tháng tám, qua tới tháng chín âm lịch vẫn còn mưa. Cái chợ nhỏ gần nhà không họp, mẹ cho anh em tôi ăn trứng vịt hết luộc lại chiên; lúc nào tôi ngán quá không ăn nổi nữa thì mẹ mua cho hộp cá mòi. Thứ cá hộp lạ miệng đó, tôi thấy nó ngon lạ lùng. Ăn cá mòi mà cứ như được đi ăn tiệc.

Cho đến một trưa nọ, tôi đi học về. Trời cũng mưa tầm tả. Thấy tôi quanh quẩn dưới bếp, mẹ giục: "Thay đồ đi rồi xuống ăn cơm". Tôi đã ngửi thấy mùi cá kho tiêu thơm lừng nên vội vàng đi thay quần áo. Vừa lạnh, vừa đói nên khi vừa sà vào mâm cơm, tôi đã chan canh lua liên tục; sau đó mới từ từ thò đũa vào ơ cá.

Tôi gắp một con cá đưa lên săm soi. Là tật tôi như vậy chứ không phải tôi thật sự muốn ngắm nghía con cá. Tuy nhiên, lần này tôi thấy lạ. Con cá to bằng ngón tay, không tròn mà có hình tam giác. Tôi cảm nhận như vậy. Tôi chưa ăn vội mà hỏi mẹ: "Cá gì vậy mẹ?". Anh hai tôi vọt miệng: "Cá bống sao, ngon lắm, ăn đi cưng". "Vậy hả? Cá bống sao hả? Lạ quá hén. Để em thử coi". Tôi cắn một miếng nhai nhai. Đúng là cá bống sao ngon thiệt. Tôi ăn một hơi hết chén cơm, rồi chén nữa, chén nữa...

Chờ tôi ăn xong, anh tư cười hí hí: "Cá bống sao ngon hong? Sao trăng gì, con cá thòi lòi đó". Anh hai quát: "Chỉ được cái bép xép". Tôi rất ghét cá thòi lòi vì cái tên "thòi lòi" và cặp mắt của nó. Hơn nữa, tôi biết chẳng ai ăn cá thòi lòi bao giờ vì nó rất tanh.

Mùa nước lớn, cá thòi lòi leo lên tận bờ, nhảy lung tung trong mấy bụi ô rô, dừa nước. Chẳng có ai thèm bắt nên nó sinh sôi rất dữ. Nước cạn thì nó cũng đầy trên bãi. Tôi gọi cá thòi lòi là "cá chạy" vì chỉ thấy nó chạy chứ không bơi như các loại cá khác.

Chưa hết, tôi gớm cá thòi lòi là vì nhà tôi có ao cá vồ, cầu tiêu cha cất trên ao cá. Mỗi lần đi vệ sinh, tôi lại nhìn thấy cá thòi lòi chạy đầy hai bên mé mương nên tôi nghĩ nó rất dơ. Thỉnh thoảng, khi chơi nhà chòi, tôi với anh tư và thằng Hải con bác Ba hàng xóm hay bắt cá thòi lòi bằng cách lấy cây roi tre thật dài, rình rình đập một phát là con cá giẫy tê tê. Tụi tôi hay nướng lên thơm phức rồi vứt cho mấy con chó ăn...

Chính vì vậy, khi nghe anh tư nói lúc nãy ăn cơm với cá thòi lòi, tôi ghê quá la lên: "Trời ơi, sao lại ăn con cá gớm ghiếc đó? Mẹ có biết nó sống dưới ao cá vồ không?". Mẹ chưa trả lời thì anh tư đã tía lia: "Nhằm nhò gì! Cá vồ ăn cứt mà người ta còn ăn kìa".

Tới nước này thì tôi không kềm được nữa. Tôi nôn thốc, nôn tháo. Cơm canh ra hết, tới mật xanh, mật vàng. Tất nhiên là hôm đó anh tư bị đòn vì cái tội đía! Nếu anh tư không nói, tôi vẫn nghĩ đó là "cá bống sao" thì ấn tượng về món cá kho của mẹ đẹp đẽ biết bao!

Sau này tôi biết mẹ làm cá rất công phu. Mẹ vùi cá trong tro bếp cho hết nhớt, sau đó chà vẩy thật sạch rồi ngâm trong nước vo gạo với gừng. Sau đó, mẹ ướp tỏi, ớt cho thật thấm rồi mới đem kho. Mà phải kho những 2 lần. Lần đầu cá sôi lên thì tắt bếp để cho nguội. Sau đó mới tiếp tục kho lần hai rồi nêm nếm cho vừa ăn, đợi khi tắt bếp mới rắc tiêu cho không bị mất mùi. Anh hai nói mẹ vừa làm, vừa ngóng ra đường. Mẹ mong cha về. Mọi lần cha chở hàng đi Sài Gòn thì cũng phải cả tháng mới về nhưng lần đó cha đi hơn một tháng mà vẫn chưa có tin tức gì nên mẹ mong và có linh cảm xảy ra chuyện chẳng lành...

Mấy bữa sau cha tôi về. Trông cha có vẻ mệt mỏi. Sau đó cha ngã bệnh... Sau này mẹ tôi hay nói nếu hồi đó đưa cha qua nhà thương lớn thì chắc là sẽ chữa khỏi. Thế nhưng cha không chịu đi vì cứ nghĩ mình bị cảm. Được 3 tuần thì cha mất. Đúng vào dịp con nước rằm tháng mười vừa hạ...

Mẹ và các anh tôi đắp nền mộ cha thật cao. Trước giờ hình như chưa bao giờ bị ngập. Vậy mà năm nay thằng Tí lại dọa. Nó biết tôi lo nên cứ nhằm ch‌ỗ ấ‌y mà nói... Tôi nôn về còn vì một chuyện khác. Hải, người bạn thời thơ ấu mà hồi xưa tôi vẫn kêu bằng "thằng" gọi điện thoại năn nỉ tôi về để thưa chuyện với mẹ tôi.

Hải đi xuất khẩu lao động ở Nhật về, sau đó mở trang trại chăn nuôi rất lớn. Bao nhiêu năm rồi hắn vẫn chẳng yêu ai mà đi đâu cũng bảo là chờ tôi! Thật lòng, tôi cũng mến Hải nhưng vì hồi nhỏ "mày- tao" với nhau quen rồi, bây giờ nếu yêu nhau thì phải kêu anh anh, em em, tôi thấy mắc cỡ lắm. Hơn nữa, hồi nhỏ, hai đứa hay tắm sông, tắm mưa chung, nó "ở tru‌ּồng chòng dõng", tôi thấy hết của nó, thậm chí còn nghịch ngợm lấy tay nhéo chim cho nó la bài hãi... Giờ nhớ lại còn đỏ mặt. Đây chính là trở ngại lớn nhất đối với tôi chứ không phải tôi chê Hải hoặc có người khác như lời mấy anh chị tôi đồn đoán.

Hôm tôi về, gặp Hải, khi nói chuyện với nhau, thừa lúc tôi sơ ý, Hải nói: "Chắc em chê anh là thằng nông dân quèn nên không thèm lấy phải không?". Tôi giật mình nhưng cũng thấy xúc động. Dù sao thì Hải cũng lớn hơn 2 tuổi, tôi gọi bằng anh có sao đâu? Thế nhưng chẳng biết sao, tôi lại la lên: "Ê, cái thằng trời đánh kia, ai anh em với nhà ngươi? Đừng có thừa nước đục thả câu nghen". Nói xong tôi hối hận cả buổi chiều vì sau đó Hải bảo: "Không ưng tui, tui đâm đầu vô chuồng heo chết luôn cho rồi".

Tôi biết hắn không dám chết vớ vẩn như vậy nhưng nghĩ tới cảnh hắn một mình với trang trại 1.500 con heo, tôi thấy tội nghiệp quá. Hay là tôi cứ ưng đại cho rồi vì nếu không tôi sẽ ế, sẽ thành bà cô già khó tính của thằng Tí?