Sáng 27-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về tờ trình đề án Đổi mới chương trình - sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình - SGK giáo dục phổ thông.
Cùng thực hiện 4 bộ SGK
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Phạm Vũ Luận cho biết đề án lần này sẽ đổi mới nhiều vấn đề của chương trình - SGK phổ thông. Bộ thực hiện chủ trương một chương trình nhiều bộ SGK, trong đó chỉ có chương trình là mang tính pháp lý (hiện nay cả chương trình và SGK đều mang tính pháp lý), còn SGK là tài liệu quan trọng cùng với các tài liệu khác để học sinh học tập. Theo Bộ GD-ĐT, điều này sẽ huy động được trí tuệ, sự sáng tạo của các tổ chức, cá nhân trong biên soạn SGK; đáp ứng nhu cầu đa dạng của giáo viên và học sinh trong sử dụng SGK và các tài liệu; triệt bỏ độc quyền trong SGK; phù hợp với trình độ học sinh từng vùng miền.
Bộ GD-ĐT cũng cho hay sẽ tham gia biên soạn một bộ SGK cùng các tổ chức, cá nhân khác. Phương án này có thể làm các tổ chức, cá nhân e ngại không biên soạn SGK nữa vì không muốn “đụng” vào SGK của bộ. Tuy nhiên, người đứng đầu ngành giáo dục cho rằng Bộ GD-ĐT không chủ trương có một bộ SGK duy nhất mà hướng tới có nhiều bộ SGK. Các trường sẽ thảo luận để lựa chọn bộ SGK cho từng môn học trên cơ sở ý kiến của giáo viên, hội đồng chuyên môn, phụ huynh. Việc biên soạn tài liệu hướng dẫn dạy học theo chương trình mới sẽ do bộ ban hành nhưng khuyến khích các địa phương có hướng dẫn phù hợp với đặc điểm của địa phương. Bộ sẽ tổ chức bán đấu giá bản quyền cho các nhà xuất bản để phát hành bộ sách của mình.
Về khái toán kinh phí thực hiện chương trình SGK mới, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho hay cần khoảng 462 tỉ đồng để tập huấn cho đội ngũ biên soạn SGK, kể cả lực lượng của các tổ chức, cá nhân viết SGK; thẩm định SGK. Bộ dự kiến trong thời gian đầu có 4 bộ SGK, của cả bộ và các tổ chức, cá nhân biên soạn. Sau khi Bộ GD-ĐT biên soạn bộ SGK, sẽ tiến hành bán đấu giá bản quyền để các nhà xuất bản thực hiện, kinh phí thu được từ bán bản quyền sẽ nộp ngân sách nhà nước.
Ngoài ra, sẽ cần thêm 316,8 tỉ đồng để biên soạn tài liệu giáo dục của địa phương; cung cấp kinh phí tập huấn cho địa phương, ghi hình bài giảng phát trên mạng; hỗ trợ tập huấn cho giáo viên ở vùng khó khăn. Như vậy, tổng cộng kinh phí để triển khai đề án chương trình - SGK mới là 778,8 tỉ đồng. Trong đó, 504,4 tỉ đồng là ngân sách trung ương, 274,4 tỉ đồng từ ngân sách địa phương. Tuy nhiên, có thể còn phát sinh thêm.
Phải quy định chặt chẽ biên soạn, thẩm định
Thảo luận về tờ trình đề án Đổi mới chương trình - SGK giáo dục phổ thông và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới chương trình - SGK giáo dục phổ thông, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đặt câu hỏi liệu Bộ
GD-ĐT vừa tham gia biên soạn bộ SGK vừa thẩm định thì có khách quan hay không?”. Để có một bộ SGK chuẩn, huy động được trí tuệ, sáng tạo của các tổ chức, cá nhân, ông Phúc đề nghị Bộ GD-ĐT không biên soạn mà chỉ thẩm định và chọn ra một bộ chuẩn để dạy và học, còn lại các bộ khác chỉ là sách tham khảo. Theo ông Phúc, làm như vậy thì sẽ có 1 bộ SGK chuẩn, khách quan, đồng thời giảm được chi phí.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu lại ủng hộ việc Bộ GD-ĐT và các tổ chức, cá nhân cùng tham gia biên soạn SGK. Theo ông, Bộ GD-ĐT cũng là một chủ thể tham gia quá trình biên soạn SGK, lại có nhiều kinh nghiệm. “Các bộ SGK sẽ do Hội đồng Thẩm định quốc gia thẩm định độc lập, vì thế không sợ thiếu khách quan. Bộ GD-ĐT tham gia biên soạn để bảo đảm tính chủ động, mặt khác, cũng không làm ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trong biên soạn SGK” - ông Lưu nói.
Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đặt câu hỏi nếu Bộ GD-ĐT cũng viết SGK mà các trường không chọn SGK của bộ thì sao? Lúc đó bao nhiêu tiền đổ cho Bộ GD-ĐT biên soạn thì tính thế nào?
Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chính phủ ban đầu chủ trương 2 phương án biên soạn SGK, tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng nếu Bộ GD-ĐT không làm SGK thì tính chủ động không có. Nếu đến thời điểm mà không có bộ SGK nào đạt chuẩn thì sao? Do đó, đa số ý kiến đề xuất chỉ nên trình ra Quốc hội phương án là Bộ GD-ĐT cùng tham gia biên soạn.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đồng ý với phương án một chương trình nhiều SGK nhưng phải quy định chặt chẽ về cách biên soạn, thẩm định để bảo đảm sau này khi nghị quyết ban hành là thực hiện được. Theo đánh giá của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, dự thảo nghị quyết vẫn chỉ như lời bình, còn quá đơn giản, vì thế cần soạn lại, trong đó tập trung vào chương trình - SGK. “Chốt gần 800 tỉ, sau này thành vài ngàn tỉ đồng thì tính sao? Từ 34.000 tỉ đồng còn gần 800 tỉ đồng, tôi sợ quá! Vì thế, có cần chốt con số không hay đưa ra hạng mục và hằng năm Chính phủ duyệt để làm?” - Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng băn khoăn.
