Ngày 28/8, một sĩ quan hải quân cao cấp của Trung Quốc đã khuyến nghị các phi công chiến đấu nước này kiên quyết ngăn chặn các máy bay do thám của Mỹ sau sự cố chiến đấu cơ Trung Quốc đe dọa máy bay P-8 của Mỹ trên Biển Đông hồi tuần trước.

Lời tuyên bố của  Chuẩn Đô đốc Zhang Zhaozhong thuộc Học viện Quốc phòng ở Bắc Kinh được đăng tải trên báo chí Trung Quốc phản ánh cái gọi là quyết tâm bảo vệ hạm đội tàu ngầm tên lửa đạn đạo đang ngày càng mở rộng của Trung Quốc trước hoạt động do thám của Mỹ.

Bởi vậy, các chuyên gia cho rằng những vụ chiến đấu cơ Trung Quốc cất cánh ngăn chặn, đe dọa máy bay Mỹ trên biển sẽ tiếp tục diễn ra trong thời gian tới với cường độ quyết liệt hơn, và đây là hành động được chỉ đạo từ cấp trên chứ không phải là sự bột phát của phi công.

Chuẩn Đô đốc Zhang tuyên bố trên tờ Hoàn Cầu: “Trước đây chúng ta chưa gây sức ép đủ lớn với họ. Kề dao vào cổ là cách răn đe duy nhất. Từ nay về sau, chúng ta phải bay sát hơn nữa với máy bay do thám Mỹ”.

Hồi tuần trước, một chiến đấu cơ Trung Quốc đã bay sát sạt ở khoảng cách chỉ 9 mét với máy bay săn ngầm P-8 Poseidon đang bay ở không phận quốc tế, rồi sau đó lộn vòng ngay trên chiếc máy bay này để khoe vũ khí và đe dọa.

Các chuyên gia quân sự cho rằng mục tiêu mà máy bay do thám Mỹ nhắm đến trong các chuyến bay này là hạm đội tàu ngầm Trung Quốc đang hoạt động ở đảo Hải Nam. Trong số những tàu ngầm hoạt động ở căn cứ này có tàu ngầm lớn Tấn có thể mang theo tên lửa đạn đạo trang bị đầu đạn hạt nhân, vốn được coi là con át chủ bài trong chiến lược răn đe hạt nhân của Trung Quốc.

Ông Zhang Baohui, chuyên gia an ninh Trung Quốc tại Đại học Lingnan (Hong Kong) cho biết: “Xét về dài hạn, những tàu ngầm lớp Tấn này là hy vọng duy nhất của Trung Quốc để xây dựng chiến lược răn đe hiệu quả. Chúng là tất cả đối với Trung Quốc lúc này”.

Tàu ngầm tên lửa đạn đạo là vũ khí quan trọng nhất trong chiến lược răn đe hạt nhân của Trung Quốc hơn bất cứ loại vũ khí nào khác, vì Bắc Kinh từ những năm 1960 đã thực thi chính sách không sử dụng vũ khí hạt nhân trừ phi bị tấn công trước.

Tàu ngầm lớp Tấn trang bị tên lửa hạt nhân của Trung Quốc tại đảo Hải Nam

Điều đó đồng nghĩa với việc các tên lửa hạn nhân cỡ lớn bố trí trên đất liền có nguy cơ bị đối phương tiêu diệt ngay trong đòn phủ đầu, nếu như Bắc Kinh tôn trọng cam kết “không tấn công trước” trong cuộc xung đột.

Tuy nhiên, tàu ngầm lớp Tấn lại có thể mang theo những tên lửa hạt nhân, luồn sâu vào Thái Bình Dương và bắn tới đất Mỹ, bởi vậy nó trở thành “hy vọng duy nhất của Trung Quốc” về một biện pháp răn đe hiệu quả, ngay cả khi nước này hứng chịu đòn tấn công phủ đầu.

Theo ông Zhang Baohui, việc triển khai số tàu ngầm này sẽ khiến Mỹ phải đắn đo hơn trong các tính toán của mình, và việc Mỹ tăng cường do thám khu vực vùng biển xung quanh đảo Hải Nam đã thể hiện điều đó.

Báo chí Trung Quốc đã đăng tải một số bức ảnh về tàu ngầm lớp Tấn của Trung Quốc hoạt động tại căn cứ hải quân Hải Nam, trong đó có những khu neo đậu tàu ngầm bí mật được khoét vào sườn núi.

Trong tương lai gần, 4 tàu ngầm lớp Tấn sẽ được bố trí ở đảo Hải Nam để có thể án ngữ và kiểm soát lối ra Thái Bình Dương của hải quân Trung Quốc.

Hồi tháng Ba, Tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ Samuel Locklear cho hay Trung Quốc đang tiếp tục chế tạo tàu ngầm được trang bị hệ thống tên lửa mới với tầm hoạt động hơn 4.000 hải lý.

Hiện Trung Quốc có 70 tàu ngầm, trong khi Mỹ có 72 và Nhật có 18 tàu ngầm, và theo ông Locklear, việc phát triển những tàu ngầm này sẽ giúp Trung Quốc lần đầu tiên có một hệ thống răn đe hạt nhân đáng tin cậy trên biển.

Mỹ đã bố trí 6 máy bay do thám săn ngầm cực hiện đại P-8 tại đảo Okinawa (Nhật Bản) để thay thế cho máy bay EP-3 cũ kỹ từ thời chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, Mỹ đang ngày càng lo ngại về các hoạt động ngăn chặn “không theo tiêu chuẩn, không chuyên nghiệp và không an toàn” của phi công Trung Quốc kể từ cuối năm 2013 tới nay.

"Sát thủ săn ngầm" P-8 Poseidon của hải quân Mỹ

Theo ông Wang Yanan, chuyên gia phân tích quân sự tại tạp chí Kiến thức Không gian Vũ trụ Trung Quốc, việc điều chiến đấu cơ lên để “xua đuổi” máy bay do thám Mỹ là chiến thuật hiệu quả để bảo vệ bí mật quân sự. Theo thời gian, Mỹ sẽ phải giảm tần suất hoạt động do thám vì sợ bị xua đuổi, ông này cho hay.

Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự quốc tế lại đang tranh cãi về hiệu quả thực tế của tàu ngầm lớp Tấn, bởi đây là loại tàu ngầm phát ra tiếng ồn rất lớn và rất dễ bị phát hiện bởi các hệ thống săn ngầm hiện đại của Mỹ, Nhật.

Với đặc điểm vùng nước nông ở Biển Đông, máy bay săn ngầm P-8 là công cụ hữu hiệu nhất của Mỹ để theo dõi, phát hiện các hoạt động của tàu ngầm Trung Quốc, trong khi các phương tiện khác như vệ tinh, cảm biến dưới nước, tàu chiến và tàu ngầm Mỹ ở Guam không phát huy nhiều tác dụng.

Khi được hỏi liệu Mỹ có giảm các hoạt động do thám trên không đối với Trung Quốc trong thời gian tới hay không, người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby tuyên bố các hoạt động hiện nay sẽ vẫn tiếp tục và song hành với nỗ lực củng cố quan hệ giữa hai nước, nhưng ông này không nêu thông tin chi tiết.