Theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước (KTNN), năm 2012, một số công trình giao thông đang có tình trạng điều chỉnh tổng mức đầu tư khá lớn. Đang chú ý, dự án tín dụng ngành giao thông để cải tạo mạng lưới đường quốc gia giai đoạn 1 đã phải điều chỉnh tăng 3 lần tổng mức đầu tư, từ 2.293 tỷ đồng lên 6.961 tỷ đồng.

Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Pác Bó-Cao Bằng và đoạn Chơn Thành-Đức Hòa cũng đã phải điều chỉnh tăng vốn hơn 302,9 tỷ đồng. Dự án cải tạo nâng cấp Quốc lộ 3 đoạn Bờ Đậu - Cửa khẩu Tà Lùng đội từ 544,69 tỷ đồng lên tới hơn 1.291 tỷ đồng.

Riêng với thành phố Hà Nội, thống kê của Kiểm toán Nhà nước cũng cho thấy, dự án đường tỉnh 420 đã phải điều chỉnh vốn hơn 69,69 tỷ đồng, tương đương tỷ lệ 180%. Thậm chí, dự án chỉnh trang hạ tầng kỹ thuật đồng bộ với hạ ngầm đường dây, cáp trên phố Trần Hưng Đạo cũng phải điều chỉnh bổ sung ngay sau khi phê duyệt tổng số vốn…

Đây chỉ là một số ví dụ về tình trạng đội vốn khi triển khai dự án đầu tư về giao thông. Theo đánh giá của ông Ngô Văn Quý, Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành 4, hầu hết các dự án công trình giao thông đều không thực hiện được đúng như dự toán ban đầu, phải điều chỉnh vốn đầu tư nhiều.

Nói về nguyên nhân thực trạng trên, ông Quý chỉ ra là: do chất lượng khảo sát, thiết kế dự án trong thời gian qua chưa tốt dẫn tới khi thực hiện phải điều chỉnh quy mô.

Bên cạnh đó, có nhiều nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng đội vốn đầu tư lớn cho các công trình giao thông. Chẳng hạn, do gặp khó khăn trong giải phóng mặt bằng nên thời gian thi công thường kéo dài, vì thế dẫn tới tăng chi phí do trượt giá và quản lý cho nhiều dự án, công trình tăng mạnh. Điều này khiến nhiều địa phương thiếu chủ động bố trí vốn cũng như quản lý Nhà nước.

Một nguyên nhân nữa là nhiều dự án không phù hợp với quy hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết và đầu tư thiếu đồng bộ. Trong khi đó, chất lượng lập dự toán, khảo sát, thiết kế cũng chưa tốt nên khi thực hiện dự án lại phải điều chỉnh đầu tư.

Không những thế, công trình phải tăng vốn đầu tư còn do thực hiện chủ trương chung để ổn định kinh tế vĩ mô nên nhiều dự án phải giãn tiến độ. Đặc biệt, còn có nguyên nhân do sự thay đổi của chính sách trong quá trình triển khai dự án….

Chính vì thế, ông Quý cho rằng, cơ quan chức năng cần tăng cường trách nhiệm, trình độ trong việc tư vấn, khảo sát, thiết kế dự án để định giá sát thực tế, tránh việc triển khai rồi lại phải thay đổi, điều chỉnh