Công trình khoa học dày 284 trang được Tiến sĩ Sử học Hãn Nguyên Nguyễn Nhã - một nhà nghiên cứu chuyên sâu về đề tài Hoàng Sa - Trường Sa - thực hiện trong suốt 40 năm. Cuốn sách dựa trên nguồn tư liệu phong phú, đa dạng được thu thập ở cả trong và ngoài nước; trong đó có tư liệu từ các văn bản mang tính lịch sử, pháp lý cao như châu bản triều Nguyễn, văn bản thực thi chủ quyền của chính quyền Tây Sơn, thư tịch và bản đồ cổ của nhà nước phong kiến Việt Nam, tư liệu và bản đồ cổ của phương Tây và của chính người Trung Quốc liên quan đến việc khẳng định chủ quyền của Việt Nam tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Tác giả đã nghiên cứu một cách hệ thống các nguồn tài liệu trên, nhất là các tư liệu trước năm 1909 (năm bắt đầu nảy sinh vấn đề tranh chấp chủ quyền Hoàng Sa), qua đó giúp bạn đọc nắm được quá trình phát hiện, chiếm hữu thật sự, thực thi chủ quyền ngay từ thế kỷ XVII của Nhà nước phong kiến Việt Nam, với các bằng chứng về sự quản lý, điều hành… ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Công trình nghiên cứu chứng minh, Nhà nước Việt Nam qua các thời kỳ nối tiếp nhau liên tục khẳng định chủ quyền, thực thi quản lý hành chính đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa theo nguyên tắc công khai trong hàng mấy trăm năm, mà từ 1909 trở về trước không có một quốc gia nào đặt ra vấn đề tranh chấp.
Ngoài nội dung chính, tác phẩm còn bốn phụ lục giới thiệu niên biểu, một số văn bản; bản đồ - hình ảnh về Hoàng Sa, Trường Sa và Luật Biển được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua vào tháng 6/2012.
Giáo sư Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam - nhận xét: “Đây là công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, dựa trên những tư liệu phong phú, chứng cứ và lập luận rất khách quan. Tôi tin rằng cuốn sách sẽ đáp ứng được yêu cầu nghiên cứu, tìm hiểu của nhân dân, nhất là thế hệ trẻ. Tôi cũng hy vọng từ cuốn sách này, nội dung về chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa sẽ được đưa vào trong sách giáo khoa lịch sử các trường phổ thông”.
"Những bằng chứng về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa" là tập đầu tiên trong năm 2013 của Tủ sách Biển - Đảo Việt Nam do NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức. Các tập còn lại là "Hoàng Sa - Trường Sa trong vòng tay Tổ quốc" (hai tập) và cuốn sách ảnh "Hoàng Sa - Trường Sa tuyến đầu Tổ quốc" sẽ xuất bản trong thời gian tới.
