Sau khi có kết quả ban đầu được thí nghiệm trên động vật của viện Dược liệu (Bộ Y tế) về cây xáo tam phân thì cơn sốt “thần dược”ở Khánh Hòa bùng phát trở lại. Điều đáng báo động là rất nhiều người khỏe mạnh cũng đi mua xáo tam phân để uống nhằm… ngừa ung thư!

Ngày 3/12, Sở Y tế Khánh Hòa báo cáo kết quả nghiên cứu trên động vật của viện Dược liệu TW (Bộ Y tế) về cây xáo tam phân. Thông tin này lan truyền khắp nơi, gây xôn xao dư luận. Báo cáo cho thấy cây xáo tam phân có tác dụng ức chế, tiêu diệt 5 dòng tế bào ung thư là ung thư gan Hep- G2, đại tràng HTC116, v‌ú MDA MB231, buồng trứng OVCAR-8, cổ tử cung Hela.

Sau khi thông tin trên được báo chí đăng tải, lập tức cây xáo tam phân trở thành đề tài bàn tán khắp nơi. Người bốn phương tiếp tục săn lùng cây thuốc này. Có mặt tại Ninh Vân, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên vì sự nhộn nhịp mua bán bất thường ở xã đảo vốn bình lặng này.

Rất nhiều ôtô biển số các tỉnh đổ về đây để mua cây thuốc. Tại các điểm mua bán, người ta ra vào tấp nập. Theo nhiều người dân, từ khi thông tin ông Lê Hăng bị ung thư gan uống cây xáo tam phân trên rừng Hòn Hèo khỏi bệnh thì người dân bắt đầu đi đào về bán. Ban đầu giá chỉ 50.000 – 80.000 đồng/kg rễ cây. Sau đó cơn sốt cây “thần dược” bùng phát, giá rễ và thân được đẩy lên 150.000 – 300.000 đồng/kg và hiện nay là 900.000 đồng/kg rễ khô.

Dù bị cấm nhưng người dân Ninh Vân vẫn lên rừng tìm cây xáo tam phân về bán.

Theo bà N., chủ một điểm bán cây xáo tam phân ở Ninh Vân, giá cây tăng là do nhu cầu tăng đột biến sau khi có kết quả của cơ quan chức năng về “xáo tam phân chữa được bệnh ung thư trên chuột”. Người mua đến từ Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng, Bình Thuận, người ít thì vài ký, nhiều thì cả trăm ký. Có một đại gia ở Bình Thuận còn đặt mua cả xe để mang về tặng bà con nghèo uống cho bớt bệnh.

Một cán bộ xã Ninh Vân cho biết, hiện nay tình hình mua bán và khai thác cây xáo tam phân bùng phát trở lại, khiến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn bị ảnh hưởng rất nhiều. Cả xã có 5 vựa lớn chuyên thu mua và bán cây thuốc này. Ngoài ra còn có 20 – 30 hộ thu gom cho các đầu đậu. Cây xáo tam phân mà người dân trước đây đào được ở rừng Hòn Hèo còn rất ít, nhất là rễ cây.

Ông Nguyễn Công Hoan, trưởng Công an xã Ninh Vân, cho biết rễ cây xáo tam phân "chính chủ" Ninh Vân hiện bán với giá rất cao. Đa số loại này đều là của người dân đào trước đó, cắt lát phới khô tích trữ, nay thấy được giá thì bán. Do nhu cầu tăng, nhiều đầu nậu nhập cây từ Ninh Thuận, Phú Yên, Đắk Lắk… về gắn mác cây xáo tam phân Ninh Vân rồi bán với giá cao.

Cậu cháu anh Nguyễn Văn Phong từ Quy Nhơn (Bình Định) vào Ninh Vân mua được 3,5kg rễ xáo tam với giá 700.000 đồng/kg.

Cây xáo tam phân tươi.

Những người có kinh nghiệm thì nhìn sơ qua sẽ biết đâu là xáo tam phân Ninh Vân, đâu là xáo tam phân vùng khác. Đặc điểm dễ nhận ra nhất là rễ xáo tam phân Ninh Vân có màu vàng nhạt, vỏ nhăn nheo; còn rễ cây xáo tam phân vùng khác có màu nhạt hơn, vỏ láng. Ông Hoàn cũng khẳng định, có nhiều người trộn lẫn xáo tam phân với cây quýt rừng và cây v‌ú bò để bán. Nếu người mua không có kinh nghiệm thì rất dễ nhầm.

Ông Nguyễn Văn N., chủ một khách sạn ở P.Vĩnh Hải, TP.Nha Trang, cho biết: “Tôi không bị bệnh gì liên quan đến gan hay ung thư, nhưng nghe người bạn ở Ninh Vân giới thiệu cây xáo tam phân rất tốt nên mua cả chục kg về xay ra lọc nước uống từ nhiều tháng nay để phòng bệnh”. Không chỉ ông N. mà nhiều người bạn của ông là công chức cũng nhờ ông mua cây xáo tam phân để uống phòng bệnh.

Theo TS. Nguyễn Thướng, Chủ tịch hội Đông y Khánh Hòa, chưa thể khẳng định loại cây này có tác dụng chữa ung thư cho người hay không, nên người bình thường không nên dùng bừa bãi. Người khỏe mạnh tự dưng uống thuốc đã không tốt, nếu còn mua phải thuốc giả thì hậu quả khôn lường.

BS. Lâm Quang Chứng, Phó Giám đốc Sở Y tế Khánh Hòa, khẳng định khoa học mới chỉ chứng minh cây xáo tam phân có tác dụng trên chuột, còn có tác dụng trên người hay không thì phải qua rất nhiều thử nghiệm lâm sàng nữa.