Theo chuẩn quốc tế
Với mục tiêu là triển khai đồng bộ hệ thống sản xuất, cấp và quản lý chứng minh nhân dân (CMND) để cấp CMND theo công nghệ mới cho người dân, từ ngày 21/9/2012, Bộ Công an đã chính thức triển khai Dự án sản xuất, cấp và quản lý CMND điện tử 3 cấp ở Hà Nội, sau đó sẽ triển khai tại các địa phương.
Ở Hà Nội địa điểm cấp CMND điện tử là tại Trung tâm CMND Quốc gia ở 499 Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân; Tại Phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an TP Hà Nội (90 phố Nguyễn Du); Tại Công an 2 quận Hoàng Mai, Tây Hồ và Công an huyện Từ Liêm, Hà Nội.
Việc cấp và quản lý CMND điện tử mang tính đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, qua đó hình thành cơ sở dữ liệu điện tử về CMND tập trung trong phạm vi cả nước, phục vụ hoạt động nghiệp vụ của ngành Công an một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Đồng thời chống việc làm giả giấy tờ.
CMND điện tử có kích thước nhỏ gọn theo tiêu chuẩn quốc tế, gồm 12 số, đây là số duy nhất cho mỗi công dân và không thay đổi trong suốt cuộc đời. Hình thức của CMND điện tử đẹp, thời hạn sử dụng là 15 năm. Vật liệu có độ bền cao, hạn chế bong tróc. Việc kiểm tra CMND điện tử qua mã vạch hai chiều và qua thiết bị xác minh di động.
Người dân ở Hà Nội muốn được cấp CMND điện tử (nếu ở 2 quận Hoàng Mai, Tây Hồ và huyện Từ Liêm), thì đến Công an của 3 quận, huyện trên. Còn người dân ở địa bàn khác thì đến Phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an TP Hà Nội (90 phố Nguyễn Du) để làm thủ tục cấp CMND điện tử.
Ngoài ra, Công an TP Hà Nội vẫn tiến hành cấp CMND theo công nghệ cũ (9 số) cho người dân, nếu người dân có nhu cầu thì đến công an các quận, huyện để làm thủ tục. Giá trị của CMND điện tử và CMND cũ như nhau.
Vì sao phải thu phí?
Sau một thời gian triển khai việc cấp CMND điện tử, có một số ý kiến của người dân cho rằng, trước đây Chính phủ quy định mức lệ phí làm CNMD rất thấp. Và từ tháng 11/2007, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị miễn lệ phí cấp CMND (khi cấp mới). Nay không hiểu sao lại thu lệ phí cấp mới CMND điện tử và phí khá cao, vậy điều này có trái với chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ không?.
Ngày 29/11 vừa qua, Bộ Tài chính đã lý giải việc trên là do dự án sản xuất, cấp và quản lý CMND điện tử đòi hỏi nguồn vốn khá lớn, nên Bộ Công an và Bộ Tài chính đã thống nhất báo cáo và đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thu lệ phí CMND điện tử áp dụng đối với các trường hợp cấp mới, cấp đổi và cấp lại. Đồng thời, liên bộ đã xây dựng Dự thảo thông tư hướng dẫn thu lệ phí cấp CMND điện tử, xin ý kiến của các bộ, ngành, địa phương và các ý kiến tham gia đều cơ bản nhất trí.
Theo Thông tư số 155/2012/TT-BTC ngày 20/9/2012 của Bộ Tài chính về hướng dẫn chế độ thu, nộp, sử dụng và quản lý lệ phí CMND điện tử, mức lệ phí đối với công dân đủ 14 tuổi trở lên cấp mới, cấp đổi hay cấp lại sẽ là 20.000 - 40.000 - 60.000 đồng đối với các trường hợp thu nhận ảnh gián tiếp (công dân mang ảnh đến, cơ quan công an dùng công nghệ số để quét ảnh), (hiện Công an TP Hà Nội không còn sử dụng những trường hợp thu nhận ảnh gián tiếp như trên). Còn các trường hợp thu nhận ảnh trực tiếp (ảnh thu qua camera) thì lệ phí theo thứ tự cấp mới, cấp đổi và cấp lại sẽ là 30.000 -50.000 - 70.000 đồng. Đối với công dân thường trú tại các xã, thị trấn miền núi; các xã biên giới; các huyện đảo, lệ phí sẽ được tính bằng 50% mức quy định.
Những trường hợp được miễn, giảm thu lệ phí bao gồm bố, mẹ, vợ, chồng, con dưới 18 tuổi của liệt sỹ, thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; bệnh binh; công dân thuộc các xã, thị trấn vùng cao theo quy định của Ủy ban dân tộc; công dân thuộc hộ nghèo theo quy định của Pháp Luật; công dân dưới 18 tuổi, mồ côi cả cha lẫn mẹ, không nơi nương tựa và trường hợp cấp đổi CMND mới do Nhà nước quy định thay đổi địa giới hành chính cũng không phải trả lệ phí.
Vướng mắc được giải quyết
Đầu tháng 11 vừa qua, chị Nguyễn Mai Chi, ở quận Hoàng Mai, Hà Nội đã mang CMND điện tử để đi rút tiền tại ngân hàng mà chị đã giử trước đó. Nhưng mấy lần chị Chi đến đây đều không được nhân viên của ngân hàng giải quyết với lý do trước đây chị sử dụng CMND cũ (9 số) để gửi tiền, nay lại dùng CNMD mới (12 số) để rút tiền. Dù chị Chi giải thích đây là CMND hợp lệ của mình, nhưng ngân hàng vẫn không chấp nhận, mà yêu cầu chị phải xuất trình CMND cũ. Chị Chi cho biết vì chị đã đánh mất CMND cũ, nên mới làm CMND theo công nghệ mới, không ngờ lại gặp rắc rối như vậy…
Còn bà Trần Thị Hồng, ở huyện Từ Liêm, Hà Nội mang CMND điện tử để đi khám bệnh theo bảo hiểm y tế, bà cũng không được BHYT chấp nhận vì CMND mới không trùng số với CMND cũ đã đăng ký tại cơ quan bảo hiểm. Sau rất nhiều lần giải thích với nhân viên bảo hiểm y tế không được, bà Hồng đành về tìm lại CMND cũ và bà may mắn đã tìm được và bảo hiểm y tế chấp nhận dù CMND cũ đã rách bươm, số trên CMND đó đã mờ…
Và còn rất nhiều trường hợp tương tự như trên khi người dân sử dụng CMND mới để đi giao dịch dân sự đã bị từ chối. Mặc dù trước đó khi triển khai việc cấp đổi CMND theo công nghệ mới, Tổng cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an đã có công văn gửi các bộ, cơ quan ngang bộ; các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương để thông báo việc sử dụng mẫu CMND mới. Và tháng 11 vừa qua, Tổng cục cũng có công văn gửi Ngân hàng Nhà nước, Kho bạc Nhà nước, Bảo hiểm Y tế, các ngân hàng thương mại, Tổng cục Địa chính, Tập đoàn VNPT… để giải quyết những vướng mắc cho người dân khi mang CMND mới đi giao dịch.
Hiện tại, để tháo gỡ những trường hợp vướng mắc như trên của người dân khi đi giao dịch dân sự, thì người dân sử dụng CMND mới sẽ được cấp thêm giấy xác nhận số CMND cũ.
Và một điều cần nói nữa là trong khi người dân được cấp CMND mới mà vẫn chưa bị thu hồi CMND cũ, thì có người đã sử dụng cùng một lúc 2 CMND cũ để giao dịch dân sự với mục đích lừa đảo. Đây là cũng điều cảnh báo đối với mọi người và các cơ quan liên quan.
