“Không công khai họp dân để công bố chi tiết dự án (D.A), không phát tờ kê khai để người có đất bị thu hồi kê khai hiện trạng sử dụng đất (SDĐ), không kiểm tra hiện trạng SDĐ trước khi lên phương án đền bù... Khuất tất khi áp dụng các văn bản sai thời hạn ban hành và có dấu hiệu tiêu cực, trục lợi từ đất…”. Đây là nội dung khiếu tố của người dân phường Phúc Lợi, quận Long Biên, Hà Nội.

Ngày 25/8/2010, UBND TP Hà Nội ban hành quyết định phê duyệt D.A đầu tư xây dựng tuyến đường từ quốc lộ 1B đến khu đô thị (KĐT) mới Việt Hưng (bao gồm cả hạ tầng kỹ thuật các ô đất 2 bên đường) đi qua địa bàn phường Phúc Lợi, quận Long Biên có chiều rộng 21m. Tuy nhiên, quá trình triển khai D.A đến nay đã gặp phải nhiều khó khăn do người dân liên tục có đơn thư khiếu kiện.

Bà Chu Thị Tình, Tổ trưởng Tổ dân phố số 7 cho biết: “Địa phương không thực hiện các quy định tại Điều 53 của Quyết định 108 do UBND TP Hà Nội ban hành ngày 29/9/2009 về “bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB)...”. Chính quyền phường Phúc Lợi trước đó đã không công khai họp dân công bố chi tiết về D.A, không phát tờ kê khai để dân kê khai hiện trạng SDĐ, không kiểm tra thực trạng SDĐ trước khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ... mà Điều 53 đã quy định rõ phải thực hiện. Tuy nhiên sau đó, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ GPMB của UBND quận Long Biên vẫn lên phương án bồi thường cho các hộ dựa vào hồ sơ tại địa phương và gửi đến từng hộ ép nhận tiền, dẫn đến nhiều hộ bị sai lệch diện tích, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi...”.

Cũng dựa trên cơ sở hồ sơ cung cấp không qua kiểm tra thực trạng SDĐ nói trên do UBND phường Phúc Lợi trình, UBND quận Long Biên đã ban hành quyết định thu hồi đất đến từng hộ. Tuy nhiên, quyết định này ban hành ngày 5/10/2011 trong khi phải đến ngày 27/4/2012 UBND TP Hà Nội mới ban hành Quyết định thu hồi đất tổng thể số 1753.

Chưa hết, nội dung của quyết định thu hồi đất đến từng hộ lại căn cứ vào những văn bản ban hành sau khi có quyết định thu hồi đất của một số cơ quan chức năng. Đơn cử, Quyết định thu hồi đất số 4466/QĐ-UBND mà UBND quận Long Biên ban hành ngày 5/10/2011 thu hồi 120m2 đất nông nghiệp đối với hộ ông Trần Tuyết Hòa ở phường Phúc Lợi “căn cứ Văn bản số 3703/TNMT.KH ngày 25/10/2011 của Sở Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) Hà Nội về việc thực hiện các thủ tục thu hồi đất tại phường Phúc Lợi... Vị trí, mốc giới, diện tích thu hồi được xác định theo bản vẽ quy hoạch tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 đã được Sở TN&MT xác nhận ngày 25/10/2011...”. Như vậy, quyết định thu hồi đất ban hành ngày 5/10/2011, nhưng văn bản để làm căn cứ thu hồi đất của dân phải 20 ngày sau (25/10/2011) mới được ban hành cho thấy “tài” đi trước một bước của quận Long Biên!

Đại diện các hộ dân đang trình bày về những sai phạm trong quá trình thực hiện D.A

Về phương án bồi thường, hỗ trợ cũng có vấn đề khi nhiều hộ khiếu nại với lý do: Đất nông nghiệp của họ phần lớn nằm trong khu dân cư (xen kẹt), ngoài việc áp giá đền bù theo quy định tại Điều 13, K2 của Quyết định 108 người dân còn được áp dụng mức hỗ trợ theo K2, tiết a, tiết a1, tức là phải bằng 70% giá đất ở trong cùng thửa đất có nhà ở của hộ gia đình, cá nhân sử dụng trước ngày 15/10/1993…

Về dấu hiệu trục lợi đất, các hộ đã cung cấp thông tin và đưa ra nhiều nghi vấn, đó là: Tại Quyết định số 2316 ngày 29/6/2012 của UBND quận Long Biên về phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với 169 hộ… trong có có nêu phần căn cứ Quyết định số 1753 ngày 27/4/2012 của UBND TP Hà Nội về việc thu hồi hơn 83.000m2 đất tại phường Phúc Lợi… nhưng nội dung tiếp theo lại nêu việc giao hơn 244.000m2 (đợt 1) cho quận Long Biên để thực hiện D.A đầu tư xây dựng tuyến đường từ quốc lộ 1B đến KĐT mới Việt Hưng (bao gồm cả hạ tầng kỹ thuật các ô đất 2 bên đường).

Bà Tình khẳng định có sự khuất tất ở đây vì thu hồi có 83.000m2 đất nhưng lại giao gần gấp 3 lần (244.000m2) để làm hạ tầng kỹ thuật các ô đất 2 bên đường là phi lý, có dấu hiệu khuất tất…

Ngay cả thuật ngữ “hạ tầng kỹ thuật các ô đất 2 bên đường” nêu trong văn bản trên đã làm người dân không hiểu đó là gì. “Đây là kiểu lợi dụng D.A làm đường, các quyết định thu hồi đất rồi lấy cớ nhập nhèm mà thu vống lên, rồi cái gọi là “hạ tầng kỹ thuật các ô đất 2 bên đường” nói trên chỉ là cái cớ để chủ đầu tư phân lô, bán nền như đã xảy ra ở nhiều nơi mà thôi...”, bà Tình bức xúc!

Ngoài ra, lãnh đạo phường Phúc Lợi cũng bị tố có sai phạm, đó là đất giao theo 5 - 10% (kinh tế phụ gia đình) cho hộ gia đình làm kinh tế vườn đã được cấp giấy chứng nhận quyền SDĐ năm 1993 của bà Nguyễn Thị Lễ ở Hội Xá, Gia Lâm (nay là Tổ 4, Phúc Lợi), đến nay đã chuyển toàn bộ 340m2 thửa số 150, tờ bản đồ số 5 là đất 10% đã chuyển nhượng cho bà Nguyễn Thị Loan ngày 21/6/2010 (bà Loan hiện là Thư ký HĐND phường và là cán bộ Văn phòng Đảng ủy)… Trong khi đó, có rất nhiều trường hợp tương tự muốn chuyển nhượng, tách cho con cái thì không được UBND phường Phúc Lợi giải quyết với lý do không được tách hộ, dẫn đến ảnh hưởng tới sinh hoạt, đời sống của rất nhiều hộ gia đình nhiều đời ở đây...

Quy trình thực hiện D.A có nhiều vấn đề khuất tất như vậy, nhưng mới đây, rất nhiều hộ đã bị tống đạt các quyết định cưỡng chế thu hồi đất từ phía chính quyền quận Long Biên, khiến các hộ lo lắng, tiếp tục làm đơn khiếu tố vượt cấp...