Tiếp tục ngày đầu tiên xét xử công khai vụ rút ruột tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ, chiều qua HĐXX dành phần lớn thời gian để xét hỏi bị cáo Lương Phượng Các, Giám đốc BQL Dự án di tích lịch sử Điện Biên cùng cấp dưới là Lê Văn Viên trong việc giám sát, thi công, đôn đốc nhắc nhở việc đúc tượng đài Điện Biên Phủ.
Với vai trò như "thuyền trưởng" trong việc thi công nhưng ông Các một mực nói "Không" với cáo buộc của tòa án, nhiều câu trả lời ngô nghê của ông khiến những người tham dự phiên tòa cũng phải bật cười.
Theo cáo buộc của VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa, Lương Phượng Các bị truy tố về các tội Cố ý làm trái các quy định của nhà nước về kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Tham ô tài sản và nhận hối lộ. Tuy nhiên, cả ba tội danh này nếu được ông Các cho rằng mình bị “oan” và trách nhiệm đều thuộc về các đối tác lẫn hội đồng nghệ thuật của UBND tỉnh!
Chạy theo tiến độ, bỏ quên chất lượng công trình
Dù một mực kêu rằng mình bận lắm việc, vừa làm phó giám đốc sở VHTT, kiêm giám đốc BQL DA đã không đủ tiêu chuẩn, không có chuyên môn nhưng ông Các cho rằng với quân số ít nhưng đã cùng với BQL làm rất tốt công việc xây dựng sân, vườn đúc tượng đài… Đối với việc chỉ định thực hiện đúc tượng đồng cho công ty Mỹ thuật Trung ương là do tỉnh chỉ đạo vì đây là công ty có kinh nghiệm…. Tuy nhiên khi thẩm phán Phạm Văn Năm "truy": “Vậy trước khi ký hợp đồng, bị cáo có kiểm tra năng lực tài chính của công ty MTTW, có biết công ty này không có xưởng đúc đồng không?". Các thừa nhận chỉ sau này mới biết công ty không có xưởng đúc đồng vì không có điều kiện kiểm tra.
Việc đúc tượng đa phần đều dùng đồng phế liệu tuy nhiên ông Các lại cho rằng, trách nhiệm giám sát là của Hội đồng nghệ thuật (HĐNT) do ông Phạm Hoàng Be đứng đầu, còn chủ đầu tư theo dõi “tiến độ”.
Bác lại điều này, thẩm phán Nam cho rằng: “Anh là người trực tiếp ký, quy định rõ trách nhiệm của hai bên, thì anh phải nắm và thực hiện chứ?". Ông Các lập luận, sau khi hoàn thành có nhờ giám định đo độ dày, lấy 12 mẫu hoàn toàn đúng thiết kế, không hề rút ruột đến gần 100 đồng nguyên liệu. Chỉ đến khi giám định viên Bộ Công an chứng minh việc lấy mẫu, giám định với quy trình khách quan, khoa học, thì ông Các đòi “làm rõ trách nhiệm của bên giám định sai trước đây”. Ông Các thừa nhận tượng đài hiện nay bị rỉ nước do công tác thi công quá vội, phần thân lại đổ bê tông nên tạo rãnh nước.
"Làm trái" không "cố ý"
Căn cứ vào kết luận giám định về tài chính, đầu tư thực hiện dự án thì thiệt hại về phần vật chất đối với phần mỹ thuật của tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ lên tới hơn 5,5 tỷ đồng. Điều này có phần đóng góp của Lương Phượng Các và Lê Văn Viễn do không kiểm tra, giám sát nghiệm thu theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trước những cáo buộc này, ông Các phủ nhận lỗi này sơ suất thì đúng, còn phải xem lại nó xem thực tế có thế không.
Vị Giám đốc BQLDA đổ thừa “thiếu vật liệu do bên thi công chỉ bên nào đúc mới biết được. Truy tố cố ý làm trái, xem lại nhiều cái không phải làm trái, không cố ý vì do trình độ, xin tòa cân nhắc kỹ”
Chỉ đến khi đại diện giám định Bộ Tài chính đưa ra dẫn chứng “kỳ lạ”, năm 2004, BQL lập hồ sơ nghiêm thu nguyên liệu đúc đồng là 29 tấn nhưng năm 2003 đã báo cáo là hoàn thành xong hết việc thu mua nguyên liệu thì Các cho rằng việc này Công ty MTTW phải hoàn toàn chịu trách nhiệm vì được thanh toán từ kho bạc về cho công ty này! Còn BQL chỉ lập hồ sơ là làm trái, nhưng không cố ý chỉ là lập khống để đơn vị đầu tư ký vào, “chỉ làm trái chứ không cố ý”- câu nói này đã khiến cả HĐXX phải phì cười.
Chỉ nhận “bồi dưỡng”, không nhận hối lộ
Đối với việc lập tìm đơn vị tư ván giám sát khống, làm lại hồ sơ nghiệm thu phần kỹ thuật và hồ sơ thanh toán theo yêu cầu của Kho bạc nhà nước tỉnh Điện Biên để được nhân tiền, Các đổ lỗi hoàn toàn do cấp dưới “xúi”: “Mọi vấn đề trình lên tôi hỏi các anh nắm kỹ chưa, nói rồi thì tôi ký. Tôi thấy rất là oan, nếu chủ động lập ra để lấy số tiền này mà mục đích không phải chiếm đoạt”.
Cũng tương tụ trường hợp này khi "vòi" Võ Thị Hồng, Giám đốc công ty Mỹ thuật Trung ương đưa 500 triệu đồng để chi cho BQLDA và quan hệ, cảm ơn cán bộ, lãnh đạo các ban ngành trong tỉnh, Các một mực khẳng định Hồng chỉ đưa cho mình 50 triệu tại phòng riêng, hoàn toàn chủ động, tự nguyện, để bồi dưỡng đơn vị, do thi công vất vả thế nào….
Thẩm phán hỏi lại: "Thực tế các anh được chia tiền trong số 242 triệu đúng không?", Các im lặng. “Vậy truy tố về tội gì?” Các trả lời ngắn gọn: “Làm trái”.
