Dời làng nghề... lên phố

Làng Ước Lễ nằm ở xã Tân Ước (huyện Thanh Oai – Hà Tây cũ) nức tiếng gần xa về món giò ngon, cắn giòn ngập miệng, để được lâu, ăn một lần nhớ mãi.

Cụ Nguyễn Thị Chắt (73 tuổi) có 3 đời làm giò tại Ước Lễ bảo: “Nghề làm giò bắt đầu từ bao giờ tôi cũng không biết, cả làng cũng chẳng ai biết, từ nhỏ tôi đã được dậy cách làm giò rồi. Mỗi khi gà gáy sáng là người  làm giò lại đến tận lò mổ lựa thịt mông, thịt thăn để làm giò… thịt phải nóng hổi, thật tươi mới làm giò được. Cứ ngày giáp Tết là cả thôn lại vang tiếng bụp bụp giã giò để có hàng chuyển đi khắp nơi”.

Thôn Ước Lễ hiện giờ vẫn còn giữ được chiếc cầu gạch cong cong, chiếc đình làng có dòng chữ “Ước Lễ Thôn”, những cây đa cổ thụ trong làng và ngôi chùa Sổ. Thế nhưng, khách tới Ước Lễ bây giờ không còn nghe được tiếng chày xốn xang, không ngửi được mùi giò thơm nức mũi nữa, người làng Ước Lễ làm giò đã chuyển hết lên Hà Nội, chuyển vào tận miền trung, miền nam xa xôi để làm hàng.

Tại Hà Nội, một trong những con phố có nhiều quán bán giò chả Ước Lễ  là phố Trần Xuân Soạn (quận Hai Bà Trưng - Hà Nội), ở đây có khoảng trên dưới 10 cửa hàng giò chả có tên là Ước Lễ. Nhiều người dân Ước Lễ nhờ mang giò chả Ước Lễ đem lên phố mà đổi đời.

Anh Lê Anh (số 149, ngõ An Trạch 2 - Đoàn Thị Điểm) là người thôn Chi Lễ lấy vợ người Ước Lễ (cùng xã Tân Ước), “bén duyên” với nghề làm giò từ năm 16 tuổi, tính đến nay anh đã làm giò được 20 năm và ra Hà Nội cũng gần từng ấy thời gian rồi. Anh cho biết, qua nhiều năm làm giò, anh cũng mua được một ngôi nhà tại ngõ An Trạch từ năm 1992 với giá là 150 triệu và thêm một ngôi nhà tại phố Vĩnh Phúc nhưng chưa xây.  Tính ra anh cũng là người thành công.

Nói về chuyện giữ nghề tại làng, những người như anh Anh đều cho biết việc này khó và hầu như không thể vì làng quá xa thị trường tiêu thụ. Về chuyện thương hiệu giò chả Ước Lễ chung của làng, họ cho hay mình chỉ là những người làm nhỏ lẻ, những chuyện lớn hơn như thế thì chưa nghĩ tới.

Một cửa hàng giò chả Ước Lễ nằm trên phố Trần Xuân Soạn

Chỉ sợ sẽ phôi phai

Làng nghề vắng bóng nghệ nhân chính là nỗi trăn chở của các lãnh đạo xã Tân Ước, ông Nguyễn Như Ước (Chủ tịch UBND xã Tân Ước) tâm sự: “Cả Làng có khoảng 2.500 khẩu thì có tới 1.500 khẩu đã rời làng đi lập nghiệp ở xa...Làng nghề nhưng bây giờ không có ai làm nghề trong làng, chúng tôi cũng muốn xây dựng thương hiệu cho làng,  nhưng người dân không thuận, họ chỉ làm theo thị trường, không quan tâm tới chuyện thương hiệu".

Làng nghề chuyển ra phố, giò được giã bằng tay với chày và cối nay được giã bằng máy, âu đó cũng là xu thế phát triển tự nhiên. Nhưng cũng buồn cho một món ăn không chỉ thuộc về vật chất mà còn là món văn hóa tinh thần, một tinh hoa Việt đã không còn xuất hiện ở nơi nó sinh ra. Những người kĩ tính muốn lên tận Ước Lễ để mua giò chính gốc cho mâm thức ăn ngày Tết, thôi thì lên phố mà mua vậy!