Bẩn như… mổ lợn

3 giờ sáng ngày 23/5, bước chân vào lò mổ Thịnh Liệt (quận Hoàng Mai, Hà Nội) người ta có cảm giác như lạc vào một thế giới khác. Đầu tiên là tiếng người quát tháo ầm ĩ, tiếng lợn kêu eng éc khắp nơi, tiếp đến là một thứ mùi thum thủm sộc thẳng vào mũi.

Tất thảy hàng trăm người ở lò mổ đều đi ủng, bởi dù trời không mưa, nhưng lênh láng khắp mặt sân là một thứ nước sền sệt, đo đỏ, vang váng. Ủng cũng là đồ bảo hộ duy nhất được sử dụng ở đây. Đếm sơ, cả lò có khoảng hơn 20 ô cho thuê, ô nào cũng có một chuồng được quây bằng sắt phía sau để chứa lợn sống.

Phụ trách việc giết mổ ở các ô là đám thanh niên. Một anh cởi trần trùng trục, tay cầm que sắt phi 6 được uốn cong, bất ngờ móc mạnh vào cổ một con lợn, khiến nó kêu thảm thiết. Chẳng đếm xỉa, anh này lôi xềnh xệch con lợn từ trong chuồng quây bằng sắt ra phía sân trước.

Một người khác, cầm chiếc chày gỗ dài đến cả mét, đập mạnh một phát vào đầu con vật. Đòn chí mạng khiến nó ngay lập tức khụy chân, đổ sập xuống. Anh chàng cởi trần lúc này cầm con dao “phóng lợn”, chọc thẳng vào cổ, làm con lợn hộc lên tiếng kêu cuối rồi tắt lịm.

Lợn mổ xong úp xuống sàn xi măng, hoặc bày ngửa trên xe máy. (Ảnh: Cao Minh)

Máu từ cuống họng xối xả chảy ra sân, anh cởi trần quát gọn lỏn: “chậu”; một thằng bé sấp ngửa cầm cái chậu nhôm lao đến hứng tiết. Hứng chưa xong, lại nghe phía ô bên cạnh có tiếng quát đòi chậu, thằng bé một lần nữa bỏ dở, ôm chậu chạy sang, mặc kệ chỗ tiết thừa vẫn tuôn xối xả.

Trước các ô mổ đều có một thùng nước sôi cực to, đun bằng than. Anh chàng cởi trần múc nước sôi từ đây dội đều lên xác con lợn. Chừng nước đã đủ ngấm, vẫn con dao chọc tiết lúc nãy, anh liếc như múa trên bộ da con vật để cạo lông. Thoắt cái, trông đã trắng tinh.

Tiếp đến là mổ phanh, bỏ nộ‌i tạn‌g qua một bên, anh này lấy chân (đang đi ủng) day day vào đám thịt còn đỏ hỏn, tay dội ào ào  (lúc này là nước lạnh). Tất thảy lông, máu me, phân, mỡ… trộn đều vào nhau chảy ra sân.

Ở giữa lò mổ là khu để chị em ngồi sơ chế lòng, tràng, tim, cật. Ê hề các bộ nộ‌i tạn‌g, tất cả đều bị vứt thẳng xuống sàn xi măng rửa ráy qua loa. Cả thảy hơn 20 ô đều làm giống nhau, cái thứ nước ghê gớm ấy bốc lên mùi tanh nồng, sau khi ứ lại ở sân thì chảy tràn xuống cống, rồi ào ào lao xuống sông Lừ ngay phía sau.

Hai cán bộ của Trung tâm Quan trắc (Sở TNMT) lui cui hứng mẫu nước thải này. Một anh đùa: Đóng nắp chai một lát không khéo nó đông lại, có khác gì tiết canh đâu…

Kiểm dịch lỏng lẻo

Dù cách đây chưa lâu, Hà Nội đã yêu cầu khi chở gia súc giết mổ bằng xe máy thì phải có thùng kín. Tuy nhiên, đó là điều quá xa xỉ đối với 100% những người chở lợn mổ ra khỏi lò Thịnh Liệt.

Người chở 1, kẻ chở 3 con. (Ảnh: Cao Minh)

Vẫn trong đêm 23/5, lực lượng Cảnh sát Môi trường Hà Nội (đội 2.1 và đội 2.2- PC36) không quá khó khăn để bắt quả tang gần chục chiếc xe máy chở lợn không đóng thùng. Có chiếc chở liền lúc 3-4 con lợn mổ, nặng đến nỗi khi bị lập biên bản, người chở không dám xuống xe, nếu không xe đổ tức thì.

Ngoài việc không đóng thùng chở theo qui định, lỗi lớn hơn là số lợn này không hề được kiểm dịch, mặc dù pháp lệnh thú y đã quy định rất rõ: phải kiểm dịch trước và sau mổ.

Ngay khi phát hiện số xe máy trên chở lợn chưa qua kiểm dịch, lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra chốt thú y ngay đầu chợ. Thật bất ngờ vì phòng thú y tắt điện, khoá cửa, không làm việc. Cán bộ thú y phụ trách việc kiểm dịch gia súc tại lò mổ Thịnh Liệt là ông Phạm Danh Đoàn thì lại đang ở phòng bảo vệ gần đó. Chiếc bảng “trạm kiểm dịch gia súc, gia cầm” cũng để trong phòng bảo vệ.

Sau đó các cán bộ thú y ra sức thanh minh rằng trạm có kiểm dịch và cho bê 1 chiếc bàn ra ngoài để tiến hành đóng dấu kiểm dịch. Lúc này trời đã tảng sáng, ngay lập tức việc kiểm dịch từng con lợn đã khiến cho cổng lò mổ bị ùn tắc.

Chở cả trước và sau, không cần thùng kín và đương nhiên không được kiểm dịch đầu ra. (Ảnh:Cao Minh)

Mỗi một con lợn phải xẻ thịt đùi để xem còn tươi hay không, sau đó đóng dấu vào lưng. Việc bê một con lợn lên bàn rồi lật qua lật lại, xem ra cũng khá vất vả. Nhiều người chở lợn tỏ ra ngạc nhiên: “Hôm nay lại kiểm dịch à?”. Người cán bộ thú y thì nói dóng lên cho có lệ: “Từ mai phải có thùng mới được chở nhé, không ra đường là người ta bắt đấy”.

Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ PC36 nói: Trên thế giới dịch cúm lợn đang hoành hành, trong nước dịch lợn tai xanh cũng đã xảy ra. Vậy mà hoạt động ở lò mổ này diễn ra thủ công quá, vi phạm cả Luật Môi trường lẫn Pháp lệnh Thú y.