Những cây chè tím cổ thụ, mọc lẫn với chè Tuyết San trên vùng núi cao từ 700- 2000 mét ( so với mực nước biển), ở các xã: tả Thàng (Mường Khương), Hoàng Thu Phố, Quan Thần Sán (Bắc Hà), A Mú Sung, Dền Sáng (Bát Xát), tả Giàng Phình (Sa Pa)…, vừa được Phòng kỹ thuật Sở NN và PTNT Lào Cai phát hiện trong quá trình điều tra, nghiên cứu về cây chè Shan ở Lào Cai.
Về hình dáng, cây chè tím nhỏ hơn so với cây chè Shan cùng mọc trên địa điểm, vỏ trắng, cây to nhất đường kính gốc 15cm; lá nhỏ, mỏng, thuôn dài hơi quăn về phía sau; lá và búp màu tím, mặt trên của lá tím nhạt sau chuyển thành xanh, mặt dưới tím đậm.
Kết quả phân tích sinh hoá tại viện Khoa học kỹ thuật nông- lâm nghiệp miền núi phía Bắc đã cho một số chỉ tiêu: Ta nin, chất hoà tan, axit amin, đạm tổng hợp… có hàm lượng tương đương với giống chè Shan trên cùng địa bàn, riêng hàm lượng catechin và hợp chất thơm có tỷ lệ cao hơn từ 20-25% so với các giống chè Shan và các giống chè nhập nội. Cụ thể catechin 215,9mg/g, hợp chất thơm 52,mg/g.
Theo một số chuyên gia về chè, giống chè tím không chỉ sử dụng làm nước uống mà còn có tác dụng trong y học phòng chữa một số bệnh: Đường ruột, béo phì, sâu răng, hôi miệng, phòng chống huyết áp cao, chống lão hoá… đặc biệt ngăn ngừa phóng xạ, chống ung thư.
Chính quyền các địa phương kể trên cần bảo vệ giống chè mới này để các nhà khoa học nghiên cứu kỹ hơn, không để chặt phá.
