Bộ quy tắc được xây dựng nhằm mục đích giúp người sử dụng lao động và người lao động xây dựng, lồng ghép vào nội quy, quy chế của đơn vị, làm cơ sở cho việc phòng chống quấּy rốּi tìnּh dụּc tại nơi làm việc, giúp phát triển quan hệ lao động hài hòa, tạo môi trường làm việc lành mạnh, an toàn, năng suất và chất lượng cao.
Quá trình xây dựng Bộ quy tắc được Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) hỗ trợ và có tham khảo các bộ quy tắc thực hành phòng chống quấּy rốּi tìnּh dụּc sẵn có trên thế giới. Bộ quy tắc đưa ra những hướng dẫn cụ thể cho Chính phủ, các tổ chức của người sử dụng lao động, công đoàn và người lao động về thế nào là quấּy rốּi tìnּh dụּc tại nơi làm việc, làm thế nào để phòng ngừa hành vi này.
Theo phân tích của các chuyên gia, luật sư bộ quy tắc ứng xử về quấּy rốּi tìnּh dụּc có thể chỉ là văn bản trên bàn giấy và nạn nhân bị quấּy rốּi tìnּh dụּc nơi làm việc nhiều khả năng sẽ tiếp tục ngậm đắng nuốt cay chịu đựng.
Quy định “mơ hồ”, chế tài chưa… đủ "đô"
Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM cho biết: “Phần lớn các nạn nhân bị quấּy rốּi tìnּh dụּc ở Việt Nam là nữ (78,2%) và độ tuổi từ 18 đến 30 thường bị quấּy rốּi nhiều nhất (thống kê từ Tổ chức Lao động thế giới ILO). Nhưng nạn nhân thường cho việc này nhạy cảm, khó nói, sợ mất việc, bị đàm tiếu nên ít chia sẻ và đành cam chịu”.
"Ở Việt Nam, khi xảy ra quấּy rốּi tìnּh dụּc, yêu cầu phải có người làm chứng, có camera ghi lại mới được xem là chứng cứ. Khó khăn hơn cả là việc thi hành, hướng dẫn các điều luật vẫn còn mơ hồ, chế tài chưa đủ ’đô’ đã làm câu chuyện trở nên phức tạp", luật sư Phạm Tấn Thuấn (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết.
Luật sư Hậu cho biết thêm, trong Luật lao động, Luật Hình Sự (điều 121) có quy định nhưng vẫn chưa có hướng dẫn thi hành. Luật ban hành phải chờ Nghị định từ Chính phủ, Thông tư hướng dẫn từ Bộ LĐ-TB-XH.
Trong khi các nước như Mỹ, Đức, quy định rất rõ ràng từ khái niệm đến từng khung chế tài. Nếu một người bị tố cáo là quấּy rốּi tìnּh dụּc vừa bị phạt tù, phạt tiền. Gần chúng ta nhất là Malaysia phạt tù cao nhất là 5 năm và tiền đối với người quấּy rốּi tìnּh dụּc; Philippines phạt tù từ 1 đến 6 tháng và 200 - 400 USD tiền phat. Đồng thời các nước còn có các tổ chức, hiệp hội bảo vệ những người bị quấּy rốּi tìnּh dụּc.
Luật sư Phạm Tấn Thuấn chia sẻ thêm: “Phương Tây có những vụ kiện để nhằm lấy tiền bồi thường vì khoản bồi thường khi thắng kiện rất lớn. Còn ở Việt Nam, luật pháp được ban hành nhằm mục đích điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và xử lý người vi phạm, nên chuyện nhận tiền bồi thường là rất hiếm”.
Bộ quy tắc không phải luật
Khi tiếp cận đến các doanh nghiệp về vấn đề bảo vệ người lao động trước vấn nạn quấּy rốּi tìnּh dụּc nơi làm việc, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa quan tâm, thậm chí khá ngạc nhiên với vấn đề này.
Anh Trương Quang Nhàn, nhân viên pháp chế của Công ty cổ phần ôtô Hoàn Cầu cho biết: “Hiện tại công ty chỉ ban hành nội quy làm việc, vẫn chưa đưa các quy định về quấּy rốּi tìnּh dụּc nơi làm việc. Công ty vẫn còn thụ động với văn bản Pháp Luật. Mặt khác, lãnh đạo công ty chỉ quan tâm đến môi trường làm việc làm sao đạt năng suất. Sắp tới chúng tôi sẽ đề xuất thêm nhằm xây dựng nội quy chống quấּy rốּi tìnּh dụּc nơi làm việc để tăng tính chuyên nghiệp và bảo vệ nhân viên”.
Bộ quy tắc chỉ khuyến khích thay đổi ở mặt nhận thức, không có tính khả thi – Ảnh: Độc Lập
Luật sư Hậu và Thuấn đều cho rằng bộ quy tắc ứng xử không phải là luật. Nó đề ra chỉ khuyến khích thực hiện chứ không có bắt buộc. Chính vì vậy, các cơ quan, nơi sử dụng lao động không thực hiện thì cũng không ảnh hưởng gì, không bị chế tài. Vì thế, tính thực thi chắc chắn sẽ không đạt hiệu quả cao. Có thể bộ quy tắc sẽ “nằm yên” trên giấy, không có tính thực tế.
"Từ những cách ứng xử giữa con người với nhau sẽ tạo thành một chuẩn mực đạo đức, đạo lý. Từ đó, các chuẩn mực đạo đức sẽ nâng lên thành các quy phạm Pháp Luật", luật sư Phạm Tấn Thuấn nói thêm.
Còn luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng: “Chúng ta cần phải lấy ý kiến của người bị quấּy rốּi, tạo thành những diễn đàn tham vấn, từ thực tiễn mới tạo thành những hành lang pháp lý đưa vào luật mới thực thi hiệu quả”.
//
Cái kết cho thanh niên "xàm xỡ"
